81-letni Marek Skrobański z Lipek Wielkich przejechał na rowerze całą Europę i kawał Azji. Mówi, że wiek nie ogranicza możliwości

Marek Skrobański 22 czerwca skończy 81 lat. Urodził się w Warszawie. Jako małe dziecko przeżył Powstanie Warszawskie i obóz w Pruszkowie. W lipcu 1945 roku trafił ze swą rodziną do Lipek Wielkich (dziś gmina Santok). Skończył AWF w Poznaniu. Dwa lata przepracował jako nauczyciel wuefu w Technikum Elektromechanicznym w Gorzowie, a kolejne 25 w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Lipkach Wielkich. W 1992 roku, w wieku 50 lat, przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Sześć lat później kupił sobie amerykański rower „Pacific”. I zaczął spełniać młodzieńcze marzenia o podróżach po świecie na dwóch kółkach.

Na początku były 50-kilometrowe przejażdżki do Skwierzyny, Gorzowa i Drezdenka. – Do wszystkiego chciałem dojść sam. Nie korzystałem z niczyich doświadczeń, więc popełniałem błędy. Przed dwoma pierwszymi wyprawami na przykład nie trenowałem zimą. W trasie okazywało się potem, że brakuje mi odpowiedniego przygotowania. Teraz przed każdą wyprawą przejeżdżam w ramach przygotowań minimum 3.000 kilometrów – przyznaje pan Marek.
Zaczął w 1998 r. objechaniem Grecji (800 km). Pozostałe wyprawy zaczynał już i kończył w Lipkach Wielkich. W 2000 r. pojechał na Peloponez (6.000 km), w 2003 r. dookoła Europy do Lizbony (8.000 km), w 2007 r. na Krym, do Gruzji i Armenii (6.000 km), w 2013 r. do tureckiej części Kurdystanu (6.200 km), w 2017 r. do Estonii (3.000 km), a w 2022 r. wzdłuż Dunaju od polskiego Tarnowa i Słowacji aż na Ukrainę (2.000 km). Dwa razy – w 2007 i 2013 r. – podróżował w towarzystwie swego przyjaciela Jerzego Gąsiorka. Pozostałe wyprawy przeprowadził samodzielnie.

– Mam dziennik wszystkich wypraw, zbieram w nich pieczątki dla potwierdzenia pobytu w różnych miejscach – mówi, pokazując dość sfatygowany zeszyt. – W 2015 roku moja wnuczka Nikola napisała o tych wyprawach swoją pracę licencjacką w gorzowskim ZWKF. I dostała za nią trzecią nagrodę!
Pan Marek uczył się nie tylko treningu. Także logistyki swoich wypraw. Na początku przytwierdzał do roweru pięć toreb – po dwie na obydwa koła i jedną na bagażnik. Teraz zrezygnował z tych na przednie koło, a łączną wagę bagażu zmniejszył z 20 do 18 kg. Zabiera do niego namiot, śpiwór, gazowy palnik, dmuchany materac, trochę lekarstw, środki czystości, ubiór na upały, chłody i deszcze, także trochę zapasowych części do roweru (łatki, dętki, linki, szprychy). Żywność kupuje na bieżąco.
– Rower przygotowuje mi przed każdym wyjazdem serwis Mariusza Trepanowskiego na gorzowskich Dolinkach – wyjaśnia. – Kiedyś miałem problemy z oponami, bo szybko się zużywały i podczas wyjazdu musiałem je dwie albo trzy razy zmieniać. Dziś jedna wytrzymuje całą trasę. Technologia poszła do przodu.

Przed wyjazdem dokładnie planuje trasę. Ale potem na bieżąco ją koryguje. Kiedyś robił to tylko w oparciu o mapy, dziś bardzo pomaga nawigacja w telefonie. Jeździ bocznymi drogami, starając się wybierać te z asfaltową nawierzchnią, analizuje ruch na poszczególnych arteriach. Dziennie przejeżdża około 100 km. Swoje wyprawy organizuje oczywiście w najcieplejszych miesiącach roku.
– Z żoną Krystyną kontaktuję się telefonicznie co drugi, trzeci dzień – przyznaje. – Moje wyprawy kosztują ją sporo zdrowia, ale mogę powiedzieć, że w pewnym sensie cały czas jedzie ze mną. Analizuje trasę, podaje mi prognozy pogody. I zawsze przypomina, bym wybrał właściwy nocleg, daleko od ludzi. Bo w każdym kraju jest margines społeczny, który nie musi mieć wobec mnie dobrych zamiarów.

Ludzie często pytają go o koszty wyjazdów. Odpowiada, że na jedną wyprawę wydaje łącznie, licząc z kosztami ubezpieczenia i rachunkami za telefon, około 7-8 tys. zł. Dziennie przeznacza na swoje utrzymanie 15 euro. Jego najkrótsza wyprawa (wzdłuż Dunaju) trwała miesiąc, a najdłuższa (do Lizbony) – 83 dni.
– Sam się żywię, a hotel wiozę ze sobą na rowerze – mówi z uśmiechem pan Marek. – Najwięcej obaw mam zawsze o zdrowie. Kiedyś ważyłem 82 kilogramy. Teraz, przy 182 centymetrach wzrostu, ważę 75 kilo. Najwięcej, bo aż 15 kilogramów schudłem podczas drugiej wyprawy na Peloponez. Zdarzyła się i poważniejsza historia. W 2013 roku, jadąc przez Turcję podczas ogromnych upałów, nagle odczułem rodzaj błysku w głowie. Okazało się, że doznałem mini wylewu krwi do mózgu. Do dziś mam częściowo porażone mięśnie twarzy. Miałem też dość bolesne kontuzje kolana i barku. W sumie nie była to jednak zbyt wysoka cena za to, co dały mi te wyprawy.

– Bez roweru i wypraw nie byłbym takim człowiekiem, jakim dziś jestem – twierdzi z przekonaniem Marek Skrobański. – Lekarze chcą wywieszać w przychodniach wyniki moich badań jako żywą reklamę zdrowia. Zyskałem też psychicznie. Mam wysoką samoocenę, bez problemów nawiązuję kontakty z ludźmi, choć dość słabo mówię po angielsku. Te wyprawy są dla mnie jak sanatorium: przywracają siły i dają przekonanie, że człowiek poradzi sobie w każdej sytuacji. Nie mam wątpliwości, że emerytura jest najwspanialszym okresem w moim życiu. Wszystkim, którzy spędzają ją tylko przed telewizorem powtarzam: wiek nie ogranicza możliwości. Jedynym ograniczeniem jest nasza wyobraźnia.
Pokonując tysiące kilometrów, pan Marek przeżył mnóstwo niesamowitych przygód. W 2000 r. cudem odnalazł w Alpach maleńką szopę, w której schronił się przed deszczem i śniegiem. W 2007 r. z błotnej powodzi wybawił go uczynny Turek. A podczas przejazdów przez Rumunię i Turcję musiał walczyć ze stadami dzikich psów.

– Najbardziej dramatyczne wydarzenia spotkały mnie w 2013 roku na Słowenii. W piątek, trzynastego – wspomina. – Przed granicą węgierską obywatelka tego kraju uderzyła swoim samochodem w mój rower. Gdy w serwisie Słoweńcy jakoś nacentrowali mi obydwa koła, przy zjeździe z góry nagle pojawiło się przede mną kolejne auto. Przewróciłem się na trawę, pod którą były skały. Zniszczyłem kask, skręciłem kolano i kostkę, ponownie uszkodziłem rower. Wszystko tego samego dnia! Nie dość, że policja ukarała mnie nie wiadomo za co mandatem w wysokości 15 euro, to aż do Brna kręciłem potem praktycznie jedną nogą.
Były jednak i sympatyczniejsze wydarzenia. We Francji, gdzie mieszkał na podwórku prywatnej posesji, właściciele zostawili mu klucze od domu, gdy musieli wyjechać na kilka dni. W Gruzji i Ukrainie doświadczył niezwykłej gościnności w podzięce za to, co Polacy zrobili i robią dla obywateli tych krajów. W Turcji został zatrzymany przez tamtejszą policję tylko po to, by… skorzystać z ich noclegu i obfitego posiłku. Warunek był tylko jeden: od tego dnia musiał zawsze i wszędzie dobrze wypowiadać się o tamtejszych funkcjonariuszach! Zdarzyło się też, że w Grecji i Turcji ludzie prywatnie, po domowemu leczyli jego kontuzje.

Pan Marek wciąż utrzymuje znakomitą kondycję. Codziennie, niezależnie od pogody i pory roku przejeżdża w ramach treningu od 40 do 60 km. I ma już w planach następną wyprawę.
– Tak sobie wymyśliłem, że fajnie byłoby wyruszyć jeszcze tego lata na Zakarpacie, ze startem i metą w Rzeszowie – opowiada. – Przejechałbym przez Ukrainę, Rumunię, Węgry i Słowację. Nie obawiam się wojny na Ukrainie. Byłam tam już po jej wybuchu w ubiegłym roku, wszystko przebiegło normalnie. Wręcz niosła mnie ludzka wdzięczność, jakiej doświadczałem za pomoc Polski i Polaków walczącej Ukrainie.

Marek Skrobański zapewnia, że jest całkiem normalnym człowiekiem. Ma dwoje dzieci i sześcioro wnucząt. On martwi się o nich, a oni o niego. Nie uważa się też za fizycznego gladiatora. Dwa razy chorował na covid-19, zimą dość często się przeziębia. Ale ze swojej pasji nie zrezygnuje. Bo ona nadaje sens jego życiu. Życiu szczęśliwego emeryta.

Czytaj również:
Objadą rowerami Bałkany