Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Barczatka sosnówka to zmora polskich lasów. Chemicy opracowali pułapkę feromonową. Zwabia nawet 160 samców w kilka dni!

Katarzyna Zawada
Katarzyna Zawada
Barczatki uwielbiają igły drzew sosnowych, w lasach mogą siać prawdziwe spustoszenie.
Barczatki uwielbiają igły drzew sosnowych, w lasach mogą siać prawdziwe spustoszenie. GettyImages/Tomasz Klejdysz
Barczatka sosnówka to jeden ze szkodników, który atakuje lasy sosnowe. Owad żeruje nie tylko na sosnach, poraża również jodły, świerki i inne gatunki. W formie dorosłej ma wygląd motyla, może mieć jasne lub ciemne zabarwienie. Larwy zaś charakteryzują się pręgą przebiegającą wzdłuż grzbietu. Zwalczanie plag nie jest łatwe, ale z pomocą przychodzi nauka. Chemicy z Polskiej Akademii Nauk przeanalizowali strukturę feromonów płciowych ćmy i znaleźli odpowiednik, który pozwoli monitorować większe ilości osobników.

Spis treści

Barczatka sosnówka najczęściej atakuje iglaki. Na wiosnę rozpocznie żer

Od lat barczatka sosnówka sieje spustoszenie w lasach. Choć leśnicy kontrolują występowanie owadów, walka z nimi jest niezwykle żmudna. W okresie wakacyjnym trwa rójka, po zapłodnieniu jedna samica składa nawet 200 jaj na gałązkach drzew sosnowych.

– Od połowy sierpnia lęgną się pierwsze gąsienice, które w pierwszej kolejności spożywają osłonkę jajową, a następnie wędrują w korony drzew, gdzie ogryzają brzegi igieł. Wraz ze wzrostem gąsienicy rośnie intensywność żerowania, gdzie pod koniec rozwoju pożerają całe igły aż do pochewek – informuje Nadleśnictwo Kalisz.

W październiku gąsienice schodzą do ściółki i rozpoczynają zimowanie, a wiosną znów kontynuują żer. Co ciekawe, przy wzroście temperatur, młode larwy mogą już w lutym albo marcu przemieszczać się po pniu i czekać na pączki i igły. Przepoczwarzenie w motyla następuje pod koniec maja, najczęściej w koronach drzew.

Kilkaset gąsienic może atakować jedno drzewo i to właśnie one stanowią największe zagrożenie. Kilka miesięcy intensywnego żeru na igłach osłabia sosny lub jodły, może też doprowadzić do obumarcia.

Jak walczyć z barczatką sosnówką? Naukowcy mają na to sposób

Leśnicy stosują wprawdzie pułapki na barczatki, ale nie wyłapują one znacznych ilości szkodników, które dewastują polskie lasy. Jeden zwykły produkt feromonowy może zwabić kilka, kilkanaście samców w ciągu kilku tygodni. To wciąż za mało, nad rozwiązaniem zaczęli więc pracować chemicy.

– Chemiczne nawoływanie się za pomocą mieszaniny substancji opracowanej przez grupę z IChF PAN zwiększyło tę liczbę nawet do 160 samców do jednej pułapki w zaledwie 3-4 dni. Taki skokowy wzrost zainteresowania ze strony owadów leśnicy zgodnie uznali za ogromny sukces, gdyż zwiększa on prawdopodobieństwo ocalenia lasów sosnowych od apetytu tych żarłocznych owadów – czytamy na stronie Instytutu Chemii Fizycznej PAN.

Samce wabić będzie chemia, a nie samica

Badacze opracowali nową mieszankę feromonów, którą poddano badaniom. Jak określają, preparat na ich bazie może być skutecznym narzędziem do monitorowania, a w dalszej perspektywie – także do kontroli liczebności owadów. Barczatki umieszczono w tunelu powietrznym, gdzie były narażone na działanie związków. Na czym polega sukces pułapki opracowanej przez naukowców? Kluczem jest… przyciąganie. Świadomość tego, jak samice wabią samców, pozwala opracować strategię zwalczania plag ciem w krajowych lasach. Instytut Chemii Fizycznej PAN nazywa to „chemicznymi hieroglifami języka”. Pod lupę wzięto wszystkie związki, które tworzą feromon seksualny.

– Naszym celem było zidentyfikowanie wszystkich substancji w feromonach wydzielanych przez barczatkę i stworzenie unikalnej receptury pozwalającej na odwrócenie uwagi motyla od drzew iglastych. A wszystko po to, aby ocalić lasy przed ich obżarstwem barczatki – przekonuje prof. Rafał Szmigielski z Instytutu Chemii Fizycznej PAN.

Źródła: Nadleśnictwo Kalisz, IChF

od 7 lat
Wideo

Kalendarz siewu kwiatów

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Barczatka sosnówka to zmora polskich lasów. Chemicy opracowali pułapkę feromonową. Zwabia nawet 160 samców w kilka dni! - Strefa Agro

Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska