Co ósmy pracodawca podpisuje umowy cywilne zamiast o pracę!

W 2017 r. inspektorzy pracy przeprowadzili ponad blisko18 tys. kontroli przestrzegania art. 22 § 1 Kp., zakazującego zastępowania umowy o pracę umową cywilnoprawną, a w I półroczu 2018 r. takich kontroli było przeszło 7 tys. Nieprawidłowości w zakresie stosowania umów cywilnoprawnych stwierdzono w przeszło 13% kontroli przeprowadzonych w roku ubiegłym i w 12% kontroli przeprowadzonych w I półroczu roku bieżącego. W celu doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem inspektorzy pracy zastosowali przysługujące im środki prawne: polecenia i wnioski w wystąpieniach, wnioski o ukaranie do sądów, kary grzywny w drodze mandatów karnych, środki oddziaływania wychowawczego.

W roku ubiegłym inspektorzy pracy po raz pierwszy prowadzili kontrole ukierunkowane na zbadanie prawidłowości zawierania umów o pracę przez wykonawców lub podwykonawców zamówień publicznych. Było to związane ze zmianami wprowadzonymi do ustawy Prawo zamówień publicznych, przewidującymi możliwość postawienia przez zamawiającego warunku zatrudnienia osób realizujących zamówienie na podstawie stosunku pracy.

I tak w okresie od 1 lutego do 31 grudnia 2017 r. inspektorzy pracy przeprowadzili 460 kontroli u 324 wykonawców i 125 podwykonawców zamówień publicznych na usługi lub roboty budowlane. Nieprawidłowości polegające na zawieraniu umów cywilnoprawnych w warunkach właściwych dla stosunku pracy ujawniono u blisko15% wykonawców i podwykonawców; dotyczyły one 231 umów. Wyniki kontroli wskazują, że wielu małych pracodawców nie miało świadomości, iż zamawiający postawił im warunek realizowania zamówienia wyłącznie za pomocą osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy. Ich uwaga skupiała się na terminowości wykonania umowy oraz jakości robót lub usług.

W roku ubiegłym PIP po raz pierwszy kontrolowała także wypłacanie minimalnej stawki godzinowej dla umów cywilnoprawnych. Przeprowadzono wówczas blisko 20 tys. kontroli z tego zakresu. Nieprawidłowości w stosowaniu przepisów dotyczących wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej stwierdzono w trakcie 26,9% wszystkich kontroli. Najczęściej ujawnianym problemem było niezapewnienie sposobu potwierdzania liczby godzin wykonywania zlecenia lub świadczenia usługi w zawartej umowie lub niezapewnienie przedstawiania przez zleceniobiorcę informacji o liczbie godzin wykonywania zlecenia (świadczenia usług), gdy strony nie ustaliły w umowie sposobu potwierdzania liczby godzin wykonywania zlecenia. Wykonanie przez przedsiębiorców wniosków i poleceń dotyczących wypłaty minimalnej stawki godzinowej spowodowało, że 3 tys. zleceniobiorców otrzymało należności na łączną kwotę 3 mln zł.