Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Co robić, gdy prześladują Cię w pracy

Katarzyna Borek
Jedną z częstych technik mobbingowania są działania obniżające reputację pracownika - na przykład ośmieszanie go czy rozsiewanie plotek na jego temat
Jedną z częstych technik mobbingowania są działania obniżające reputację pracownika - na przykład ośmieszanie go czy rozsiewanie plotek na jego temat DiGiTouch
Przełożony źle Cię traktuje? Koledzy ośmieszają, upokarzają czy rozsiewają plotki o Tobie? Czujesz się ofiarą mobbingu i myślisz o oddaniu sprawy do sądu? Sprawdź, jak udowodnić nękanie i czego się możesz domagać.

Zacznijmy od definicji mobbingu. Zgodnie Kodeksem Pracy jest to działanie lub zachowanie:

* dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu;

* polegające na nękaniu lub zastraszaniu;

* uporczywe i długotrwałe;

* ich celem jest poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników;

* powodujące zaniżenie oceny przydatności zawodowej, poczucie poniżenia i ośmieszenia, odizolowanie od zespołu.

UWAGA
Aby udowodnić, że dane zachowanie jest mobbingiem, muszą zostać spełnione wszystkie powyższe przesłanki.

Wydawanie przez pracodawcę zgodnych z prawem poleceń dotyczących pracy co do zasady nie stanowi mobbingu (wyrok Sądu Najwyższego z 8 grudnia 2005 r., I PK 103/05).

TAK TO WYGLĄDA

1. Najczęściej stosowane techniki mobbingowania polegają na działaniach:

* uniemożliwiających swobodne wypowiadanie się - na przykład przerywanie, zastraszanie, ośmieszanie, krytykowanie, stosowanie upokarzających gestów i spojrzeń;

* osłabiających więzi społeczne - ignorowanie, zakaz kontaktu z innymi pracownikami;

* obniżających reputację pracownika - ośmieszanie, kwestionowanie decyzji, rozsiewanie plotek na jego temat, sugerowanie choroby psychicznej;

* podważających pozycję zawodową - wyznaczanie za dużej lub za małej ilości pracy, nadmierne obciążanie obowiązkami, odbieranie zadanych wcześniej prac, zlecanie wykonania bezsensownych zajęć;

* wywierających negatywne skutki na zdrowie fizyczne - kierowanie do prac zagrażających zdrowiu.

2. Pomocniczymi wskazówkami do rozpoznania mobbingu mogą być:

* niemożność określenia konkretnych i racjonalnych przyczyn takich zachowań;

* określenie, czy mają charakter powtarzalny, czy występują przez dłuższy czas i w sposób ciągły;

* czy są to zdarzenia o podobnym charakterze;

* czy doprowadziły do zaniżenia samooceny i rozstroju zdrowia pracownika.

NIE TYLKO SZEF

Mobbing może mieć charakter:

* pionowy (tzw. ukośny): gdy mobber (ten, kto mobbinguje) i mobbingowany są na różnych poziomach w hierarchii zatrudnienia (najczęściej występuje w relacjach pracodawca - pracownik); oraz

* poziomy (prosty): gdy nie ma podporządkowania, bo w strukturze zatrudnienia występują na tym samym poziomie (pracownik - pracownik).

UWAGA
Jednak konsekwencje stosowania mobbingu w danym zakładzie pracy zawsze ponosi pracodawca: niezależnie od tego, czy on jest sprawcą mobbingu, czy też nie. Bo jego obowiązkiem jest przeciwdziałanie takiemu zjawisku.

OKRES TRWANIA

Jak już wiemy: o tym, że mamy do czynienia z mobbingiem, mogą świadczyć m.in. powtarzalność pewnych zachowań, negatywne intencje sprawy, ale również i długi czas trwania. Długotrwałość nękania lub zastraszania pracownika muszą być jednak rozpatrywane w sposób indywidualny i uwzględniać okoliczności konkretnego przypadku.
I tak na przykład Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 2005 roku (I PK 290/04) uznał, że wystarczy nawet dniówka robocza, by uporczywe nękanie lub zastraszanie pracownika uznać za mobbing. - W mojej ocenie może być jednak trudno udowodnić, że jednodniowe zachowanie spowodowało poniżenie, ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu - uważa Agnieszka Janowska, radca prawny i ekspert prawa pracy. - Aczkolwiek wszystko zależy od okoliczności, ponieważ działania mobbingującego mogą również przybrać drastyczne oblicze. Ze swojej strony zalecam jednak osobie, która doświadczyła w pracy przemocy psychicznej, by dowody gromadziła przez dłuższy czas.

STWIERDZA SĄD

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ocena, czy wystąpił mobbing pracownika (i czy powstało roszczenie o wypłatę odszkodowania lub zadośćuczynienia) należy do sądu pracy.
Przygotuj się na to, że niestety, takie sprawy nie są łatwe. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze, kłopotliwe bywa zgromadzenie dowodów, które jednoznacznie świadczyłyby o istnieniu mobbingu. Po drugie, procesy w tej sprawie z reguły są czasochłonne.
Dlatego tak ważne jest, aby ofiara wiedziała, co ma robić, jeśli znajdzie się w takiej sytuacji.

TRZEBA UDOWODNIĆ

W trakcie postępowania sądowego to pracownik musi wykazać, że były stosowane wobec niego praktyki mobbingowe. Czyli to na nim spoczywa ciężar dowodowy. Dlatego zanim wniesie powództwo, powinien podjąć działania, które pozwolą mu udokumentować naganne sytuacje i zachowania w miejscu pracy.

JAK ZEBRAĆ DOWODY

1. Warto notować każde naganne zachowanie mobbera i szczegóły jego zachowania.

2. Dowodem mogą być również e-maile, listy, SMS-y, rozmowy nagrane na dyktafon czy kamerę, spotkania oraz pobrane przez pracownika zwolnienia L4.

ZAPAMIĘTAJ
W praktyce największą wartość dla sądu mają jednak zeznania świadków.

3. W postępowaniu sądowym pracownik ma możliwość wniesienia o przesłuchanie w tym charakterze konkretnych osób. W praktyce bywa to jednak trudne, zwłaszcza jeśli nadal są one zatrudnione w danej firmie. Warto jednak pamiętać, że mogą to być również byli koledzy z firmy.

4. Dowodem dla sądu może być również fakt, że zatrudniony już wcześniej składał formalne zażalenie do przełożonych mobbera. Każdy pracownik ma bowiem prawo do skargi w sposób zapewniający mu poufność i poczucie bezpieczeństwa. Może zgłosić się z tym problemem również do związków zawodowych, innych organów władzy lub instytucji, na przykład stowarzyszeń antymobbingowych. Dlatego warto gromadzić zaświadczenia, które one wydają.

NA CO MOŻESZ LICZYĆ

Pracownicy, którzy doznali mobbingu mogą domagać się od pracodawcy dwóch rodzajów - niezależnych od siebie - świadczeń pieniężnych.

1. Jeśli u ofiary pojawiły się problemy ze zdrowiem - zaświadczone przez lekarza lub psychologa - może starać się o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę przed sądem pracy.

UWAGA
Jego wysokość zależy od decyzji sądu i - co ważne - nie ma określonej górnej granicy.

2. Drugim świadczeniem jest odszkodowanie należne w przypadku rozwiązania umowy o pracę przez pracownika wskutek mobbingu.

UWAGA
W tej sytuacji ofiara może liczyć na co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, także bez górnej granicy.

Trzeba jednak zaznaczyć, że oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę (zarówno z zachowaniem okresu wypowiedzenia, jak i bez - z winy pracodawcy - na podstawie art. 55 Kodeksu pracy) musi być dokonane w formie pisemnej. A także zawierać uzasadnienie wskazujące konkretne działania i zachowania względem pracownika, które jego zdaniem zakwalifikować należy jako mobbing.

3. Należy pamiętać, że mobbing zazwyczaj łączy się również z naruszeniem dóbr osobistych. Dlatego też sprawa z powództwa zastraszanego pracownika przeciwko pracodawcy nie wyklucza równoległego pozwu przeciwko mobberowi z Kodeksu cywilnego - z tytułu czynu niedozwolonego.

TU CI POMOGĄ

* Bezpłatnych porad w zakresie prawa pracy udziela inspekcja pracy.

* Możesz też zwrócić się o pomoc do stowarzyszeń antymobbingowych. Jednym z nich jest pozarządowe Krajowe Stowarzyszenie Antymobbingowe. Swoją działalnością obejmuje cały kraj. Na jego stronie www.mobbing.most.org.pl znajdziesz aktualne informacje związane z tematem mobbingu oraz z szukaniem pomocy w sytuacji, gdy czujesz się szykanowany. Adres stowarzyszenia: 50-237 Wrocław, ul. Ołbińska 18/5, tel. 606 37 19 19, mail: [email protected]

DOBRE RADY

Jeśli czujesz się mobbingowany:

* rozmawiaj na ten temat z jak największą liczbą osób - mogą to być członkowie rodziny, związków zawodowych, prawnik;

* szukaj pomocy poza pracą - na przykład u psychologa;

* staraj się nie spotykać z mobberem sam na sam - jeżeli jest to możliwe, zawsze bierz kogoś ze sobą;

* rozmawiaj z nim o możliwości rozwiązania problemu w obecności innych;

* proś współpracowników o pomoc;

* zacznij się uczyć, jak odpowiadać na słowne zaczepki.

Źródło: TGC Corporate Lawyers, Państwowa Inspekcja Pracy
Konsultacja merytoryczna: Łukasz Szpilski, prawnik PIP

Oferty pracy z Twojego regionu

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska