Dla urodzonych przed 1949 r.

Ostatnie posiedzenia Sejmu przyniosły trzy nowelizacje ustawy o emeryturach i rentach.
Najdalej idące zmiany przyniesie ustawa z 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy Karta Nauczyciela. Ustawa ta wprowadza uprzywilejowany system emerytur wcześniejszych dla górników po 2006 r. i przedłuża do 31 grudnia 2007 r. możliwość przechodzenia na wcześniejsze emerytury. Oznacza to, że na wcześniejsze emerytury będą mogły przejść w 2007 r. kobiety urodzone w 1952 r. oraz nauczyciele - bez względu na wiek - którzy warunki do wcześniejszej emerytury spełnią do 31 grudnia 2007 r. Z tej możliwości nie będą mogły skorzystać osoby, które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego.
Bardzo korzystną zmianą dla przyszłych wcześniejszych emerytów jest możliwość ustalenia prawa do tej emerytury bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Ten przepis będzie obowiązywał po upływie 14 dni od daty publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw.
Nadal jednak przyznanie emerytury na podstawie artykułu 88 Karty Nauczyciela uzależnione będzie od rozwiązania stosunku pracy.
Ustawa z 1 lipca 2005 r. stwierdza z kolei, że niezdolność do pracy orzekana będzie na czas nie dłuższy niż pięć lat, z możliwością orzeczenia tej niezdolności na okres dłuższy, gdy nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem pięciu lat.
Drugą istotną zmianą będzie przyznawanie z urzędu emerytury zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy dla kobiet, które osiągnęły wiek - 60 lat i mężczyzn, którzy osiągnęli 65 lat. Emerytura taka nie będzie mogła być niższa od pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy.
Trzecią nowelizacją jest ustawa z 28 lipca 2005 r. zmieniająca zasady waloryzacji emerytur i rent. Gwarantuje ona podwyższenie emerytur i rent na poziomie inflacji z uwzględnieniem realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent negocjowany będzie w ramach Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno - Gospodarczych. Jeżeli komisja nie uzgodni w tej kwestii swojego stanowiska, to wskaźnik waloryzacji określi w drodze rozporządzenia Rada Ministrów.
Na koniec jedna ważna uwaga: wszystkie przepisy Sejm już uchwalił, ale nie weszły one jeszcze w życie!

Dla urodzonych przed 1949 r.

W stosunku do osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. obowiązują dotychczasowe zasady. Nic się w nich nie zmieni. Przypominamy je:
Kobieta może przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu wieku 55 lat, jeśli ma co najmniej 30 - letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma 20 - letni taki okres i została uznana za całkowicie niezdolną do pracy.
Mężczyźnie emerytura przysługuje po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25 - letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.

Trzeba być pracownikiem

Dodatkowym warunkiem jest pozostawanie w stosunku pracy ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę wcześniejszą, a ponadto pozostawanie w stosunku pracy przez co najmniej 6 miesięcy w czasie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Prawo do emerytury nabędzie również osoba, która przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne, jeżeli w ostatnich 24 miesiącach ubezpieczenia społecznego pozostawała w stosunku pracy przez co najmniej 6 miesięcy.
Przy ustalaniu ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu uwzględnia się kolejne miesiące ubezpieczenia nawet jeżeli są przerwy w ubezpieczeniu. Ustalając ostatnie 24 miesiące podlegania ubezpieczeniu wyłączeniu podlega okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, okres dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia emerytalnego i rentowego oraz okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad członkiem rodziny.

Emerytura dla rencisty

Warunek pozostawania w stosunku pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy ubezpieczenia nie jest wymagany od osoby, która w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę jest uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy. Taka osoba może legitymować się jakimkolwiek okresem ubezpieczenia pracowniczego. Ubezpieczenie to musi być jednak ostatnim ubezpieczeniem, jakiemu podlegał rencista.
Jeżeli w okresie, w którym ubezpieczony był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy, wykonywał działalność inną niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy i z tytułu wykonywania tej działalności podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (np. umowa zlecenia) należy uznać, że nie został spełniony warunek pozostawania ostatnio pracownikiem, a tym samym nie przysługuje prawo do emerytury wcześniejszej. Natomiast wykonywanie w okresie pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy działalności z tytułu której rencista nie podlegał obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej) - uprawnia do przyznania emerytury wcześniejszej osobie, która przed przyznaniem tej renty była pracownikiem.

Długi staż pracowniczy

Warunek pozostawania w stosunku pracy ostatnio oraz co najmniej przez 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu nie jest wymagany od osoby, która przez cały wymagany okres do przyznania emerytury wcześniejszej, czyli:
a) 30 - letni - kobieta,
b) 20 - letni - kobieta całkowicie niezdolna do pracy,
c) 25 - letni - mężczyzna, całkowicie niezdolny do pracy,
podlegała ubezpieczeniu społecznemu ze stosunku pracy.

Dla urodzonych po 1948 r.

W stosunku do osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ustawa z 27 lipca 2005 r. wprowadziła dwie istotne zmiany. Pierwsza dotyczy kobiet urodzonych w 1952 r., - będą mogły przejść na emeryturę po osiągnięciu 55 lat. Druga zmiana znosi warunek przyznania wcześniejszej emerytury od rozwiązania stosunku pracy.
Można więc będzie ustalić prawo do wcześniejszej emerytury i nadal kontynuować zatrudnienie. Emerytura dla takiej osoby będzie jednak zawieszona do czasu rozwiązania stosunku pracy.
Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. prawo do emerytury wcześniejszej będzie przysługiwało tylko kobietom, jeżeli spełnią łącznie następujące warunki: