Do kiedy obowiązuje obniżony VAT na żywność? Rząd przedłuża osłonę w 2023 roku. Na liście nie tylko chleb i warzywa

W 2023 roku powróci VAT w stałej wartości na paliwo, nawozy czy środki ochrony roślin. Za to rząd proponuje zamrożenie cen energii (węgla, drewna, oleju opałowego i gazu LPG) na stałych pułapach dla wrażliwych i strategicznych odbiorców oraz zamrożenie ceny gazu na poziomie 200 zł/mwh dla gospodarstw domowych.

- Przedłużamy obowiązywanie Tarczy Antyinflacyjnej, jeśli chodzi o zerowy VAT na żywność. Budżet, który realizujemy w tym i kolejnym roku, to budżet bezpieczeństwa Polaków - mówiła 29 listopada minister Magdalena Rzeczkowska.

Premier Mateusz Morawickie pod koniec listopada zapewnił: - Od początku opracowywaliśmy działania mające na celu zmniejszenie skutków inflacji. Parasolem ochronnym był przede wszystkim zerowy VAT na żywność. Kontynuujemy tę tarczę, w takim kształcie jak do tej pory, przynajmniej przez pierwsze półrocze 2023.

- Do 0% obniżamy VAT na podstawowe produkty spożywcze. Dzięki temu miesięcznie w portfelu każdej rodziny zostanie ok. 45 zł - zapowiadał premier w styczniu. Zmiana w podatku miała obowiązywać od 1 lutego na 6 miesięcy, czyli do końca lipca 2022 roku.

Tarcze antyinflacyjne w 2022 r. zostały jednak przedłużone, dotyczy to m.in. żywności. Założenie było takie, żetańsze o VAT pozostaną do 31 października 2022 roku. m.in.: mięso i ryby, produkty mleczarskie, warzywa i owoce, zboża i niektóre napoje.

Aktualizacja: Rada Ministrów przyjęła 23 sierpnia projekt ustawy, która m.in. wydłuża działanie tarczy antyinflacyjnej do 31 grudnia 2022 r. Do tego czasu utrzymane zostaną obniżone stawki VAT dotyczące żywności, paliw silnikowych, gazu ziemnego, czy energii elektrycznej i cieplnej. 21 października 2022 ustawę podpisał prezydent Andrzej Duda.

9 czerwca Sejm uchwalił ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom zawierającą przepisy o wsparciu kredytobiorców. Do ustawy zostały wprowadzone również zapisy wydłużające działanie tarcz antyinflacyjnych, zgodnie z którymi obowiązywać one będą do 31 października br. Natomiast 30 czerwca Senat wniósł poprawki do ustawy i 1 lipca skierowano ją do Komisji Finansów Publicznych.

Po tym, jak ustawa opuściła Senat, 14 lipca prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Pod koniec lipca premier zapowiedział, że obniżki VAT zostaną z nami do końca roku.

Przypomnijmy, że opublikowany przez Główny Urząd Statystyczny wskaźnik cen towarów i usług za czerwiec 2022 (czyli wskaźnik inflacji) w przypadku żywności i napojów bezalkoholowych wyniósł 14,4 proc. rok do roku. Najbardziej podrożały nośniki energii - o 35,3 proc.

Do 31 października 2022 roku będzie obowiązywały tarcze antyinflacyjne obejmujące obniżkę VAT:

• do 0% VAT na żywność objętą wcześniej 5% podatkiem,
• do 0% na nawozy, środki ochrony roślin i inne środki wspomagające produkcję rolniczą zamiast 8%,
• do 0% VAT na gaz ziemny zamiast 23%,
• do 5% VAT na energię elektryczną i cieplną zamiast 23%,
• do 8% VAT na paliwa silnikowe zamiast 23%,
• obniżka do minimum akcyza na paliwa silnikowe, lekki olej opałowy i energie elektryczną,
• zwolnienie z akcyzy sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych,
• zwolnienie sprzedaży paliw silnikowych z podatku od sprzedaży detalicznej,
• dodatek osłonowy dla gospodarstw domowych.

Między innymi mięso, warzywa, owoce, zboża czy mleko dla dzieci znajdują się na liście produktów z oprocentowaniem 5% VAT. Załącznik nr 10 do ustawy o VAT obejmuje "Wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5%".

Lista produktów z obniżonym VAT 5%, a które przez pół roku mają mieć zerową stawkę podatku:

Załącznik nr 10 Wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5%.

Klienci denerwowali się, że ceny po obniżce VAT i tak są wyższe niż np. 2 tygodnie temu, bo pod koniec stycznia markety podniosły ceny produktów.

Tegoroczny koszt tej zmiany VAT w założeniu obniżenia podatku na pół roku przekroczyć może 6 mld, może nawet do 7 mld, pokazują niektóre szacunki, co wskazał premier Morawiecki. Zaznaczał jednak, że jest to bardzo ważne.

- Apeluję do wszystkich przedsiębiorców, którzy handlują towarami żywnościowymi o odpowiednie obniżenie cen produktów o 5%. To jest bardzo ważne, bo to nie jest dziś zarobek przedsiębiorców, to jest część, która trafia do budżetu państwa polskiego, najniższa stawka VAT, która jest dopuszczalna w UE, my obniżamy ją do zera.

Zmiany cen będą kontrolowane przez UOKiK. Na specjalnym spotkaniu z branżą prezes Tomasz Chróstny zapowiedział działania UOKiK i Inspekcji Handlowej, w tym stały monitoring cen wybranych artykułów żywnościowych i piętnowanie negatywnych praktyk sprzedawców.

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny: Do sprawdzanego przez nas cyklicznie koszyka włożymy m.in. takie produkty jak pieczywo, nabiał, warzywa czy owoce. Wartość koszyka dóbr podstawowych będziemy monitorować w największych sieci handlowych w Polsce. Chcemy zweryfikować reakcję sprzedawców na ustawowe obniżki. Zachęcamy również mniejszych przedsiębiorców do odpowiedzialności i niewykorzystywania sytuacji do podnoszenia cen i marż kosztem konsumentów.

- To powoduje, że na każdy produkt powinny spaść ceny również od 1 lutego. Dbajmy o to, aby w naszych lokalnych sklepach, ale także w dużych sklepach, w których robimy zakupy, rzeczywiście do tego doszło. Pilnujmy tych cen, sprawdzajmy, jakie on są dzisiaj, jutro, pojutrze i zobaczymy za 3 tygodnie czy sklepikarze, handlowcy doprowadzą do obniżki cen - sugerował szef rządu Mateusz Morawiecki.

• środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw
• nawozów i środków ochrony roślin, zwykle przeznaczonych do wykorzystania w produkcji rolnej
• ziemi ogrodniczej
• gazu ziemnego

W ramach tarcz antyinflacyjnych, które obecnie obowiązują do 31 lipca, stosowana jest niższa stawka podatku VAT na paliwa (8 proc. zamiast 23 proc.), stawka VAT na prąd i ciepło wynosi 5 proc., a na gaz - 0 proc. Zerowa stawka VAT jest też stosowana na podstawowe produkty żywnościowe, na nawozy i wybrane środki produkcji rolniczej.