Dziadek walczył w powstaniu o... pracę dla siebie!

- Pałac w Chobienicach. Maciej Mielżyński, uczestnik powstania wielkopolskiego, wódz powstania śląskiego. Pan "z tych" Mielżyńskich?
- Muszę rozczarować, ale jest wręcz przeciwnie. Dziadek był bezrobotnym parobkiem. Choć - to ciekawostka - mieszkał w Dobieżynie, gdzie Mielżyńscy mieli jeden ze swoich pałaców. Gdy przyjeżdżał hrabia ustawiała się do niego kolejka bezrobotnych liczących na pracę. Wprawdzie dziadek jej nie dostał, ale kiedyś, ze względu na nazwisko, otrzymał spory datek. Przez tydzień mógł wyżywić wielodzietną rodzinę.

- Zapytałem o Mielżyńskich, bo znam pana jako autora książki "Pamięć i tradycja powstania wielkopolskiego" wydanej rok temu.
- Wprawdzie nie "z tych", ale jestem wnukiem powstańca wielkopolskiego. Stąd moje zainteresowanie tym wydarzeniem. Właśnie dziadek, o którym mówimy i po którym zresztą mam imię, walczył z Niemcami o Wielkopolskę. Choć wpierw w I wojnie był w ich wojsku, odniósł rany pod Verdun, a potem uciekł ze szpitala do powstania. Był też na froncie wschodnim z Piłsudskim. Często wspominał tamte lata. Żałuję, iż nie słuchałem go wówczas uważniej...

- Czy dziadek miał świadomość, że będąc w powstaniu walczy o niepodległość kraju? Jak pan wówczas odbierał jego opowieści?
- Powiem coś zaskakującego i, zdaje się, dotyczyło to wielu powstańców. Dziadek walczył przede wszystkim o... pracę dla siebie! Przypominam - przed I wojną był bezrobotnym! Liczył na zmiany; że jak powstanie wolna Polska, to tacy, co o nią walczyli będą coś z tego mieli. A tu guzik... Był zdany na "zasiłek" hrabiego Mielżyńskiego i niespełnione obietnice rządu. Cały okres międzywojenny pracował dorywczo jako parobek "u bambra". Dopiero po II wojnie zrobił kurs ślusarza, szlifierza i pracował w Chifie w Nowym Tomyślu. Zmarł w 1986 r.

- Zatem przeżył II wojnę! Choć wiadomo, że hitlerowcy bardzo poszukiwali powstańców...
- I złapali go! Został zesłany na roboty w III Rzeszy, u rolnika, gdzieś pod szwajcarską granicą. Wtedy dziadek wykazał się pomysłowością. Pewnego razu napompował dętkę od traktora i przepłynął z nią Ren. Dotarł do Szwajcarii, gdzie dostał azyl. Do Polski wrócił w 1946 r.

- A my wróćmy jeszcze do powstania, bo nie wiemy gdzie Jan Mielżyński walczył.
- Zdobywał Zbąszyń w 1919 r. Był w kompanii bukowskiej. Jego zadanie było dość przykre - transport zabitych i rannych za linię walk. A w wojnie bolszewickiej z kolei był obserwatorem w artylerii. Wchodził na drzewo, wieżę i meldował czy ogień armatni jest celny. Jak widać wiele lat spędził na wojnach, ale lepiej mu z tego powodu w życiu nie było...

Kalendarium utraconej i odzyskanej wolności

*1772 - 1793 - 1795 trzy rozbiory Rzeczypospolitej dokonane przez Prusy, Rosję i Austrię
* 1794 - 1830 - 1848 - 1864 - 1905 polskie powstania przeciw zaborcom
* 1914 wybuch I wojny światowej
* 4 czerwca 1917 r. we Francji ruszyła rekrutacja do tzw. Armii Błękitnej; dowodził nią gen. Józef Haller
* 15 sierpnia 1917 r. w Szwajcarii powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele; po przeniesieniu do Paryża został uznany przez Francję, Włochy, Wielką Brytanię, USA za oficjalnego przedstawiciela Polski
* 12 września 1917 r. okupanci niemieccy utworzyli w Warszawie Radę Regencyjną (abp Aleksander Kakowski, ks. Zdzisław Lubomirski, Józef Ostrowski)
* 29 sierpnia 1918 r. Rosja Radziecka anulowała traktaty rozbiorowe
* 19 października 1918 r. ukonstytuowała się Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego
* 28 października 1918 r. w zaborze austriackim powstała Polska Komisja Likwidacyjna
* 7 listopada 1918 r. w Lublinie (zabór rosyjski) zostaje utworzony Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele
* 11 listopada 1918 Rada Regencyjna w Warszawie przekazała władzę nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu; kapitulacja Niemiec
* 22 listopada 1918 r. Piłsudski Tymczasowym Naczelnikiem Państwa
* 26 stycznia 1919 częściowe wybory do Sejmu Ustawodawczego
* 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu wybucha Powstanie Wielkopolskie, 16 lutego 1919 r. w Trewirze podpisano rozejm
* 28 czerwca 1919 podpisano traktat pokojowy nazwany Traktatem Wersalskim
* sierpień 1919 i 1920 - I i II powstanie śląskie
* 11 lipca 1920 plebiscyt na Warmii i Mazurach
* 17 marca 1921 r. uchwalenie Konstytucji RP
* 2/3 maja 1921 wybucha trzecie powstanie śląskie

Baza firm z Twojego regionu