Emerycie, rencisto! Takie możesz mieć dodatki

Dodatki i świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych można otrzymać wyłącznie do:

* emerytury;

* rent z tytułu: * niezdolności do pracy * wypadku przy pracy albo przy wykonywaniu innej działalności niż zatrudnienie * wypadku w drodze do pracy lub z pracy * choroby zawodowej;

* renty szkoleniowej oraz rodzinnej.

Poniżej wyjaśniamy, co do nich przysługuje.

ZAPAMIĘTAJ
Dodatki oraz świadczenia pieniężne (z wyłączeniem ryczałtu energetycznego) podlegają podwyższeniu o wskaźnik waloryzacji emerytur i rent. Odbywa się to w miesiącu, w którym przeprowadzana jest waloryzacja. Obecnie od 1 marca 2013 roku.

DODATEK PIELĘGNACYJNY

1. Przyznawany jest tym, którzy:

* zostali uznani za całkowicie niezdolnych do pracy oraz samodzielnej egzystencji - na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika/komisji lekarskiej ZUS;

UWAGA
Takie osoby muszą same muszą złożyć wniosek o ten dodatek.

* ukończyły 75 lat - im przyznawany jest z urzędu, co znaczy, że nie trzeba składać żadnych dokumentów.

WAŻNE
Od 1 marca 2013 roku dodatek pielęgnacyjny wynosi 203,50 zł (było 195,67 zł).

DODATEK DLA SIEROT ZUPEŁNYCH

Przysługuje do renty rodzinnej, do której uprawniona jest sierota zupełna. Jeśli jest to więcej niż jedna osoba, dodatek otrzyma każda z nich.

WAŻNE
Od 1 marca wynosi 382,50 zł (było 367,79 zł).

DODATEK KOMBATANCKI

Przysługuje kombatantom oraz innym uprawnionym w myśl ustawy z 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tzw. ustawa kombatancka). Wypłacany jest na podstawie zaświadczenia Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

WAŻNE
Od 1 marca wynosi 203,50 zł (było 195,67 zł).

DODATEK KOMPENSACYJNY

Przyznawany jest na podstawie zaświadczenia Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Może go dostać również wdowa lub wdowiec (muszą mieć emeryturę lub rentę) po kombatancie i innej osobie uprawnionej - także na podstawie dokumentu z tego urzędu.

WAŻNE
Od 1 marca wynosi 15 proc. dodatku kombatanckiego, czyli 30,53 zł (było 29,35 zł).

W przypadku prawa do więcej niż jednego świadczenia emerytalno-rentowego przysługuje jeden dodatek kombatancki i jeden kompensacyjny.

ZA TAJNE NAUCZANIE

Ten dodatek mogą otrzymać ci, którzy w czasie okupacji prowadzili tajne nauczanie lub przed 1 września 1939 roku nauczali w języku polskim w szkołach polskich na terenie III Rzeszy Niemieckiej oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska. Przysługuje na podstawie Karty Nauczyciela. Uprawnionemu jednocześnie i do dodatku kombatanckiego, i za tajne nauczanie przysługuje tylko jeden z nich - wyższy lub wybrany.

WAŻNE
Od 1 marca wynosi 203,50 zł (było 195,67 zł).

BYLI ŻOŁNIERZE GÓRNICY

Oni mogą liczyć na świadczenie pieniężne. Przyznawane jest żołnierzom:

* zastępczej służby wojskowej, którzy w latach 1949-1959 byli przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla i kamieniołomach oraz w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych;

* z poboru w 1949 roku, którzy byli wcielani do ponadkontyngentowych brygad "Służby Polsce" i przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla i kamieniołomach;

* przymusowo zatrudnianym w batalionach budowlanych w latach 1949-1959.

Świadczenie przyznawane jest na wniosek zainteresowanego - na podstawie zaświadczenia Wojskowej Komendy Uzupełnień właściwej ze względu na jego miejsce zamieszkania. Przysługuje za każdy pełny miesiąc tego zatrudnienia, ale maksymalnie za 20 miesięcy.

WAŻNE
Od 1 marca to świadczenie wynosi - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy - od 10,20 zł do 203,50 zł (było od 9,81 zł do 195,67 zł).

DLA DEPORTOWANYCH I OSADZONYCH

Świadczenie pieniężne mogą dostać również osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR. Przyznawane jest na podstawie ustawy z 31 maja 1996 roku. Przysługuje za każdy pełny miesiąc pracy przymusowej - jednak nie więcej niż w sumie za 20. W przypadku wywiezienia do pracy przymusowej wymagany jest okres co najmniej sześciomiesięczny.

UWAGA
Ta pomoc finansowa przysługuje wyłącznie osobom, które nie mają ustalonego prawa do dodatku kombatanckiego oraz za tajne nauczanie.

Gdy ktoś ma jednocześnie prawo do świadczenia pieniężnego dla byłych żołnierzy górników, przysługuje mu tylko jedno z nich - korzystniejsze lub wybrane. Uprawnienie przyznawane jest decyzją kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych - na podstawie wniosku zainteresowanej osoby, który musi zaopiniować właściwe stowarzyszenie osób poszkodowanych.

WAŻNE
Od 1 marca świadczenie wynosi - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy - od 10,20 zł do 203,50 zł (było od 9,81 zł do 195,67 zł).

CYWILNE NIEWIDOME OFIARY WOJNY

Świadczenie pieniężne przysługuje również obywatelom polskim, którzy nie wchodząc w skład formacji wojskowych, zbrojnych ruchu oporu lub zmilitaryzowanych służb państwowych, doznali urazu powodującego całkowitą niezdolność do pracy. Chodzi tu o utratę wzroku w wyniku:

* działań wojennych w okresie wojny w latach 1939-1945;

* eksplozji niewypałów lub niewybuchów pozostałych po tej wojnie na terytorium Polski.

Świadczenie przyznawane jest na podstawie ustawy z 16 listopada 2006 roku. Prawo do niego ustala ZUS - na wniosek zainteresowanego. Tym, którzy mają ustaloną niezdolność do samodzielnej egzystencji przysługuje dodatek pielęgnacyjny zwiększony o 50 procent.
Uprawnionym jednocześnie do innych określonych świadczeń (na przykład dodatku kombatanckiego lub za tajne nauczanie) przysługuje tylko jedno z nich - wyższe lub wybrane.

WAŻNE
Od 1 marca świadczenie wynosi 698,17 zł (dotychczas waloryzowane - 682,67 zł, a przyznane po raz pierwszy - 671,31 zł).

Może być zmniejszone o połowę (349,09 zł) w sytuacji, gdy ktoś pobiera m.in. emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rodzinną czy socjalną albo świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej. Ale gdy ich wypłata jest zawieszona, przysługuje w całości.

RYCZAŁT ENERGETYCZNY

Jest w wysokości 50 procent taryfowych opłat za korzystanie z energii elektrycznej, gazowej i cieplnej na cele domowe. Oblicza się go na podstawie norm ustalonych przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Przysługuje:

* kombatantom oraz innym uprawnionym - na podstawie ustawy kombatanckiej (na podstawie zaświadczenia urzędu może go dostać również wdowa lub wdowiec po nich, którzy są na rencie lub emeryturze);

* żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych (przysługuje również wdowom po nich, które pobierają emeryturę lub rentę - na podstawie zaświadczenia właściwego organu wojskowego).

W przypadku prawa do więcej niż jednego świadczenia emerytalno-rentowego przysługuje jeden ryczałt energetyczny.

EKWIWALENT ZA BEZPŁATNY WĘGIEL

Mogą na niego liczyć byli pracownicy kopalni całkowicie likwidowanej. Przysługuje na podstawie ustawy z 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008-2015 oraz rozporządzenia ministra gospodarki z 27 czerwca 2008 r. o przyznawaniu i wykorzystaniu dotacji na finansowanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz rent wyrównawczych.
Z wnioskiem do ZUS o wypłatę pieniężnej równowartości tego świadczenia występuje przedsiębiorstwo górnicze - uzyskując wcześniej od emeryta/rencisty oświadczenia o rezygnacji z prawa do pobierania deputatu węglowego w naturze. Przedsiębiorstwo we wniosku określa okres, za jaki przysługuje ekwiwalent i jego wysokość, która jest ograniczona przepisami.

DLA BYŁYCH PRACOWNIKÓW KOLEJOWYCH

Im też przysługuje ekwiwalent pieniężny - z ustawy z 8 września 2000 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe". Na jej podstawie organ rentowy przejął wypłatę deputatu węglowego za 1.800 kg węgla kamiennego rocznie w formie równowartości w pieniądzach. Należą się tym byłym pracownikom kolejowym, którzy byli upoważnieni do deputatu z tytułu zatrudnienia, z którego nabyli prawa do emerytury lub renty.

UWAGA
Przysługuje także członkom rodziny pobierającym rentę rodzinną po byłym pracowniku kolejowym - uprawnionym do emerytury/renty albo spełniającym w dniu śmierci warunki do ich przyznania.

Za podstawę wysokości tego ekwiwalentu przyjmuje się skorygowaną, przeciętną średnioroczną cenę detaliczną 1.000 kg węgla kamiennego z poprzedniego roku.

Nieruchomości z Twojego regionu