Emerytury 2022: Nadchodzi 7-procentowa waloryzacja emerytur, potem także 13 emerytura. Co z 14. i emeryturą stażową? [6.02.2022]

Z ostatniej chwili. Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg powiedziała mediom, że wskażnik waloryzacji emerytur i rent od 1 marca 2022 roku wyniesie najprawdopodobniej 107 proc. To znaczy, że świadczenia - także najniższa emerytura i renta powinna wzrosnąć o 7 proc.

Na ostateczną decyzję trzeba jeszcze będzie poczekać, ale już lada dzień wszystko będzie jasne; i wskaźnik waloryzacji, i wysokość emerytalnej emerytury 2022, a tym samym także wysokość 13. emerytury, która w większości przypadków w kwietniu zasili budżety domowe emerytów.

Ten rok zapowiada się na wyjątkowo trudny także dla emerytów. Wysoka inflacja i rosnące koszty utrzymania a z drogiej strony zmieniające się prawo - całkowicie burzą stabilność, Niby nie ma rewolucji w przepisach emerytalnych, ale Podatkowy Nowy Ład całkowicie zmienia sposób wyliczania emerytury netto czyli tego co dostanie się na rękę.
Najpierw styczniowa operacja przejścia na rozliczenia według zasad Podatkowego Polskiego Ładu. Potem już w marcu waloryzacja coroczna wszystkich świadczeń, a następnie wypłata trzynastych emerytur - co gwarantowane jest obowiązującym prawem. Najmniej pewna jest sytuacja zczternastymi emeryturami - tu potrzebna jest decyzja rządu i oddzielna ustawa, ale niemal pewne jest, że i te pieniądze jesienią do emerytów trafią.

O jakich zmianach, które emerytów dotyczą w ciągu 2022 roku trzeba więc pamiętać?

Emerytury, nawet w średniej wysokości, ledwie wystarczą na opłaty związane z mieszkaniem, żywność i leki. Zwłaszcza jeśli wydatki pokrywać trzeba z jednej emerytury – ze względów losowych (śmierć małżonka) lub innych (np. małżonek jest bez świadczenia emerytalnego lub rentowego).

Małe są więc szanse, że nawet najwyższa waloryzacja emerytur i rent, przeprowadzana zawsze od marca, zrekompensuje w całości inflację. Nawet jeśli uwzględnimy najwyższe z możliwych dodatki osłonowe w ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej, to dochód realny najniżej sytuowanych będzie relatywnie niższy niż w kończącym się roku.

Jak wszyscy inni podatnicy, emeryci od 1 stycznia będą korzystali z rekordowo wysokiej kwoty wolnej w PIT. Praktycznie więc emerytury w wysokości do 2,5 zł brutto będą wolne od podatku. Jednak nie oznacza to, że zyskają 17 procent, czyli tyle, ile wynosi stawka PIT. Pomijając już fakt, iż w starych przepisach podatkowych była też kwota wolna, w porównaniu ze stanem obecnym kluczowe znaczenie ma zlikwidowanie możliwości odliczania od podatku części składki na ubezpieczenie zdrowotne. W praktyce płaciliśmy z dochodu opodatkowanego tylko 1,25 proc. na ten cel, bo 7,75 proc. było odliczane od podatku. Obecnie całe 9 proc. zapłacimy od opodatkowanego dochodu. W uproszczeniu więc można by powiedzieć, że kwota brutto objęta jest 9-procentową daniną dla państwa.

Oczywiście emeryci mający świadczenia brutto powyżej 2,5 tys. zł też skorzystają z nowej kwoty wolnej – ich podatek będzie liczony bowiem od nadwyżki ponad 30 tys. zł rocznie (2500 zł miesięcznie). Będzie to 17 proc. podatku plus 9 proc. składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Będzie z pewnością rekordowa, bo ustalając wskaźnik, bierze się pod uwagę poziom inflacji oraz średnie płace.
Jeśli inflacja nadal będzie rosła tak szybko, to wskaźnik waloryzacji emerytur i rent od marca może wynosić nawet 7 proc.
Co to oznacza? Dla przykładu, osoba otrzymująca obecnie emeryturę w wysokości 2500 zł brutto dostanie od marca 2022 r. 2675 zł brutto.

Trzeba jednak pamiętać, że każda dodatkowa kwota dla emerytów powyżej 30 tys. zł, a więc 2500 zł brutto miesięcznie, od 2022 r. będzie obarczona nie tylko podatkiem dochodowym PIT w wysokości 17 proc., ale i 9-procentową składką (dotąd tak naprawdę 1,25 proc. bo 7,76 proc odejmowaliśmy od podatku).
W sumie więc z każdych 100 zł 26 zł zabierze państwo (17 zł – podatek, 9 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne).
Ze 175 zł waloryzacji do kieszeni emeryta trafi więc niecałe 130 zł.

1250,88 zł wynosi minimalne świadczenie w 2021 r. Otrzymujące je osoby od 1 stycznia skorzystają, jak wszyscy inni, z wyższej kwoty wolnej, co oznacza, że nie zapłacą ani złotówki PIT, a jedynie 9 proc. składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Od 1 marca 2022 r. zwaloryzowane powinny być też wszystkie emerytury i renty minimalne. Jeśli przyjmiemy tak, jak wcześniej, że wskaźnik waloryzacji wyniesie 7 proc., to nowa emerytura minimalna powinna wynosić 1338,44 zł. Jak łatwo policzyć, podwyżka brutto to 87,56 zł, z czego na składkę zdrowotną fiskus zabierze 7,88 zł. Wzrost netto minimalnego świadczenia wyniesie więc ok. 80 zł.

W kwietniu-maju 2022 r. wszyscy emeryci powinni dostać 13. emeryturę. Zgodnie z przepisami prawa zostanie ona wypłacona w wysokości najniższej emerytury. Przykładowo, jeśli wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wyniesie 7 proc., to trzynastka brutto powinna wynieść 1338,44 zł.

Ile to będzie netto, to już zależy od wielu okoliczności. Po pierwsze od tego, czy trzynastka będzie zwolniona w całości z PIT. A jeśli nie, to PIT od niej zależeć będzie od całkowitych dochodów emeryta podlegających opodatkowaniu PIT. Wszystkie trzynastki będą za to objęte 9-procentową składką na ubezpieczenie zdrowotne.

Potencjalnie jesienią emeryci mogą się spodziewać 14. emerytury, która jednak nie była w tym roku świadczeniem powszechnym, ale przyznawanym według kryterium dochodowego. Podstawę także stanowiła emerytura minimalna.
Emeryci i renciści, podobnie jak wszyskie osoby spełniające określone kryteria dochodowe, mogą też liczyć na dodatek osłonowy w ramach tzw. pakietu antyinflacyjnego.
Czy jednak rząd znajdzie jeszcze jakieś dodatkowe pieniądze dla najuboższych, których sytuacja przy idącej falą inflacji z miesiąca na miesiąc staje się coraz bardziej dramatyczna?

2022 r. przyniesie poprawę sytuacji finansowej emerytów?
Z danych GUS wynika, że tylko niecałe 40% emerytów ocenia swoją sytuację materialną jako dobrą . Ma się to poprawić w 2022 r. wraz z rekordową, co najmniej 5% waloryzacją emerytur. Seniorzy będą mogli także liczyć na wypłatę trzynastek, a niektórzy dodatkowo zyskają na Polskim Ładzie. Czy to pomoże m.in. w spłacie ich zadłużenia?

Wysokie ceny towarów i usług utrudniają emerytom bieżącą obsługę zobowiązań, w tym spłatę zadłużeń wobec wierzycieli. Część seniorów otrzymała niedawno dodatkowy zastrzyk gotówki w postaci czternastej emerytury, co podreperowało ich budżety. Reszta na większe zmiany w sytuacji finansowej będzie musiała poczekać do marca przyszłego roku.

Emeryci nie są gotowi na nagłe wydatki
Aż dla 50,6% emerytów i rencistów posiadających kredyty i pożyczki ich miesięczna wysokość rat wynosi pond 500 zł . 60% gospodarstw ma zobowiązania do spłaty w wysokości ponad 10 tys. zł, a prawie 5% nawet na ponad 100 tys. zł. Dlaczego seniorzy się zadłużają? Z jednej strony chcą poprawić swój komfort życia, wyjeżdżać na wczasy, wyremontować mieszkanie. Z drugiej – zmuszają ich do tego nieprzewidziane wydatki. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że udział wydatków w dochodzie rozporządzalnym emeryta wynosi 69%. W związku z tym aż 42,3% z nich nie byłoby w stanie pokryć z własnych środków nieoczekiwanego wydatku w wysokości 1350 zł.

Rekordowa waloryzacja, trzynastka i emerytury bez PIT
Może to się zmienić już w przyszłym roku. Na 1 marca planowana jest waloryzacja emerytur, która w 2022 r., ze względu na rosnącą inflację, ma osiągnąć rekordowy poziom. Wypłaty dla emerytów mają być wyższe o co najmniej 5%, niektórzy analitycy mówią nawet o 7%.

W przyszłym roku kontynuowana będzie także wypłata trzynastych emerytur, a dodatkowe zmiany przyniosą ustalenia Polskiego Ładu. Rząd planuje podwyższyć kwotę wolną od podatku do 30 tys. zł. Skorzystają na tym seniorzy, których miesięczne wypłaty nie przekraczają 2500 zł brutto. Nie zapłacą oni podatku od emerytury, należy jednak pamiętać o zmianach związanych z obowiązkiem płacenia 9% składki zdrowotnej.

- Kilkaset lub nawet kilkadziesiąt złotych nadwyżki w miesięcznym budżecie, jeżeli mamy zadłużenie, pozwala już na ustalenie z wierzycielem planu regularnej spłaty zadłużenia. Osoby zadłużone często zapominają, że dług można np. rozłożyć na raty. Windykacja polubowna – jak sama nazwa wskazuje – ma na celu wypracowanie wspólnego rozwiązania, możliwego do zaakceptowania dla obu stron. Także emeryci, świadomi swoich zaległości w spłacaniu zobowiązań, powinni skontaktować się z wierzycielem lub firmą windykacyjną, by porozmawiać o spłacie długu. Dzięki temu odsetki przestaną rosnąć, a osoba zadłużona będzie coraz bliżej uporządkowania swojej sytuacji finansowej – mówi Marcin Czugan, Prezes Związku Przedsiębiorstw Finansowych, organizacji realizującej kampanię Windykacja? Jasna sprawa!

Według GUS, niecałe 40% emerytów ocenia swoją sytuację materialną jako dobrą. Wpływ na taką surową ocenę mogą mieć niespłacone należności, które często są powodem zmartwień i stresu. Nie należy więc czekać ze spłatą zadłużenia na większy zastrzyk gotówki. Nawet mała, ale regularna miesięczna wpłata przybliża osobę zadłużoną do wyjścia z długów.