Felieton Roberta Bagińskiego: Gorzowski Sierpień ’82. Lepiej późno niż wcale

Dziwić może co najwyżej fakt, że wydarzenie dopiero teraz uhonorowane zostało w sposób mu należny. I dobrze, bo akurat mieszkańcy Gorzowa wnieśli do walki o wolną Polskę solidne i bezdyskusyjne wiano. Dość przypomnieć, że wydarzenia z 31 sierpnia 1982 roku, były najważniejszym antykomunistycznym protestem na Ziemi Lubuskiej oraz jednym z pięciu największych wydarzeń całego stanu wojennego w Polsce. Mówiąc wprost: gorzowianie w czasach komunistycznej ciemności zdali egzamin.

Jeśli potrzebujemy wydarzeń i opisów historii ku pokrzepieniu serc, to historia tego co wydarzyło się w 1982 roku na placu przed gorzowską Katedrą, pasuje do tego jak ulał. Napisana już nowożytna historia Gorzowa jest w dużej mierze historią tych kilku tysięcy ludzi, którzy wystąpili przeciwko władzy komunistycznej, a potem ponieśli surowe konsekwencje. Zrobili to w mieście, które wcale nie było tak oczywiste jak Gdańsk, Poznań, Wrocław czy Kraków. Stawili opór zacięty, którego nikt w gremiach komunistycznych nawet się nie spodziewał.

Z tą rocznicą i godnym upamiętnieniem Gorzowskiego Sierpnia ’82 było dotychczas tak, jakby w kwestii honorowania nad Wartą ważnych rocznic, obowiązywało prawo Kopernika-Greshama, gdzie gorsze wypiera lepsze. Nie inaczej z pomnikami. Pomników nad Wartą dorobili się już miejski kloszard Szymon Gięty, znany żużlowiec Edwart Jancarz, poeta Kazimierz Furman czy urodzona w Landsbergu niemiecka pisarka Christa Wolf, ale bohaterowie sierpnia ’80 musieli czekaż znacznie dłużej.

- To pomnik tożsamości Gorzowa – powiedział prezes IPN Karol Nawrocki. – Chcemy nasze dzieje opowiadać także przez mniej znane wydarzenia lokalne – mówił wojewoda lubuski Władysław Dajczak. – W tamtych czasach bohaterstwo oznaczało tyle, że 26 uczestników wydarzeń zostało skazanych na 2-3 lata więzienia, a inni byli pozbawiani pracy lub usuwani ze szkół – mówił z kolei prezydent Andrzej Duda.

Różne okresy kalendarza politycznego serwują rózne protesty. Może to być spór o Konstytucję, protest przeciwko jakiejś decyzji rządu, albo rytualne darcie gęby przez kulturalne inaczej panie ze Strajku Kobiet. Próby zagłuszania tak ważnej dla Gorzowa uroczystości trąciły obciachem, szczególnie dlatego, że robili ludzie potrafiący zachować się kulturalnie – tak przynajmniej postępowali na spotkaniach z Donaldem Tuskiem.