Imię pochodzenia germańsko-romańskiego, od słowa Frank (należący do plemienia Franków). Imię utworzone przez matkę św. Franciszka z Asyżu, z pochodzenia Francuzkę. Oznacza: szczery, prosty, wolny lub wolno urodzony. W Polsce pojawiło się w 1449 r.
Franciszek jest człowiekiem stałym, konserwatystą, uparcie dąży do celu. Ambitny, uczuciowy, oryginalny altruista - ale raczej na pokaz. W gruncie rzeczy jest człowiekiem żądnym władzy, pewnym siebie, ale i niezależnym, ceniącym wolność myśli i działania. Ma skłonności do zagłębiania się w tajemnice wiary, życia i śmierci. A z drugiej strony - jest zwolennikiem wygodnego życia, beztroskiego spędzania czasu. Realizuje wszystkie swoje plany życiowe.
Patron
Znanych jest 45 świętych o tym imieniu.
Św. Franciszek z Asyżu, właśc. Giovanni Bernardone, założyciel zakonu franciszkanów, franciszkanek (II zakon) oraz III zakonu dla świeckich. Syn bogatego kupca, urodził się w 1181 roku. Wydziedziczony przez ojca, który nie aprobował jego stylu życia i rozdawania majątku ubogim, rozpoczął pracę kaznodziejską, nawołując do surowego ubóstwa i miłości bliźniego. W 1209 r., w czasie pobytu w Rzymie, uzyskał od papieża Innocentego III ustne zatwierdzenie reguły zakonu franciszkanów. W roku 1212 wręczył habit Klarze z Asyżu, dając tym początek zakonowi "ubogich pań" (klarysek) Po powrocie z podróży misyjnej do Egiptu opracował zasady życia chrześc. dla świeckich, czym zapoczątkował ruch tercjarzy franciszkańskich. Żarliwy, pokorny, obdarzony żywą wyobraźnią (żłobek i pasterka w Greccio, kazanie do ptaków i ryb, Pieśń słoneczna), zdołał pogodzić potrzebę kontemplacji z aktywnością misyjną. Zmarł w 1226 roku. Patron Włoch, Bazylei, pokoju, tapicerów i gałęzi swego zakonu, a w Polsce Akcji Katolickiej. Papież Jan Paweł II ogłosił go także patronem ochrony środowiska. (Wspomnienie 4 października).
Św. Franciszek z Paoli, franciszkanin wł. Zmarł w 1507 r. w wieku 91 lat jako pustelnik. Patron włoskich marynarzy. (Wspomnienie 2 kwietnia)
Św. Franciszek Ksawery, właśc. Francisco de Javier (Xavier), jezuita hiszpański. Żył w latach 1506-52. Jeden z pierwszych czł. zakonu i najbliższych współpracowników św. Ignacego Loyoli. Jako misjonarz pracował w Indiach, Chinach, Japonii, na Cejlonie i Goa. Chory i opuszczony, zmarł opodal Kantonu. Spoczywa na wyspie Goa. Patron misjonarzy oraz Indii i całego Wschodu. (Wspomnienie 3 grudnia)
Święty Franciszek Borgiasz, jezuita. Żył w latach 1510-72. Najpierw był dostojnikiem królewskim, a po śmierci żony Eleonory de Castro wstąpił do zakonu jezuitów. Zmarł w Rzymie, pochowany w Madrycie. Przystąpił do zakonu św. Stanisława Kostki. (Wspomnienie 10 października)
Św. Franciszek Caracciolo, urodził się koło Neapolu. Żył w latach 1563-1608. Założył Zgromadzenie Zakonne Kanoników Regularnych, dając mu surową regułę i zobowiązując do opieki nad chorymi i biednymi. (Wspomnienie 4 czerwca)
Św. Franciszek Solano, misjonarz, jeden z patronów Ameryki Łacińskiej. Żył w latach 1549-1610. (Wspomnienia 13 i 14 lipca)
Św. Franciszek Salezy, biskup fr.; doktor Kościoła, zakładał szkoły i kolegia. W roku 1610, wraz ze św. Joanną Franciszką de Chantal, założył zakon wizytek. Autor wielu prac, gł. z dziedziny ascetyki, m.in. Filotea albo Droga do życia pobożnego (1608, wyd. pol. 1679), Teotyma albo Traktat o Bożej Miłości (1616, wyd. pol. 1751) Zmarł w 1622 roku. Patron literatów, dziennikarzy i prasy katolickiej. (Wspomnienie 24 stycznia)
Św. Franciszek Regis, jezuita (ok. 1580-1640) Zakładał liczne stowarzyszenia i bractwa, mające służyć pogłębieniu życia religijnego. (Wspomnienie 16 czerwca)
Św. Franciszek. jezuita, nazw. "Apostołem Neapolu" i "Ojcem ubogich" (1642-1716) Prawo i teologię studiował w Neapolu, gdzie spędził 40 lat. (Wspomnienie 11 maja)
Św. Franciszek Fasani, franciszkanin wł. (1681-1742) Jest autorem kilku dzieł teologicznych. (Wspomnienie 29 listopada)
Św. Franciszek Maria z Camporosso, kapucyn wł. (1804-66) Uważano, że swoją śmiercią uchował Genuę od rozprzestrzenienia się zarazy i tragicznych skutków cholery. (Wspomnienie 20 września)
Znane postacie
François Villon, poeta fr. (1431-po 1463)
Francesco di Giorgio Martini, wł. malarz, arch. i rzeźb. (1439-1501)
Francesco Petrarca, wł. poeta (20 VII 1304-19 VII 1374)
Francis Drake, ang. korsarz i podróżnik (ok. 1542-28 I 1596)
Francis Bacon, filozof ang. (22 I 1561-9 IV 1626)
Francis Beaumont, ang. dramaturg i poeta (ok. 1585-6 III 1616)
Franciszek Bieliński, marszałek wielki koronny, od niego pochodzi nazwa warsz. ulicy Marszałkowskiej (ok. 1683-8 X 1766)
Franciszek I, cesarz rzym.-niem. (8 XII 1708-18 VIII 1765)
Franciszek Bohomolec, pol. komediopisarz (29 I 1720-24 IV 1784)
Francisco José Goya y Lucientes, hiszp. malarz (30 III 1746-16 IV 1828)
Franciszek Zabłocki, poeta pol., komediopisarz (1752-1821)
Franciszek Ksawery Dmochowski, pisarz pol., tłumacz i działacz polityczny (2 XII 1762-20 VI 1818)
François René de Chateaubriand, pisarz fr. (4 IX 1768-4 VII 1848)
Jean-François Champollion, fr. egiptolog, odczytał hieroglify egipskie (23 XII 1790-4 III 1832)
Franz Schubert, austr. kompozytor (31 I 1797-19 XI 1828)
Franciszek Salezy Dmochowski, pol. pisarz i wydawca (14 III 1801-3 VIII 1871)
Franciszek Kostrzewski, malarz i rysownik Warszawy (26 IV 1826-30 IX 1911)
Franciszek Józef I, ces. Austrii, król węgierski (18 VIII 1830-21 XI 1916)
Franciszek Teodor Ejsmond, malarz pol. (23 III 1859-13 VIII 1931)
Franz Lehar, węgier.-austr. kompozytor (30 IV 1870-24 X 1948)
Franklin Delano Roosevelt, prezydent USA 1933-45 (30 I 1882-12 IV 1945)
Francisco Franco, właśc. Francisco Paulino Hermenegildo Franco Bahamonde, dyktator hiszp. (4 XII 1892-20 XI 1975)
Francis Scott Key Fitzgerald, pisarz amer. (24 IX 1896-21 XII 1940)
Frank Capra, amer. reżyser film. (19 V 1897-3 IX 1991)
Gary Cooper (Frank James Cooper), amer. aktor filmowy (7 V 1901-13 V 1961)
Francis Bacon, malarz irl. (28 X 1909-28 IV 1992)
Franco Zeffirelli, właśc. Gianfranco Corsi, wł. reżyser i scenograf (ur. 12 II 1923)
Kard. Franciszek Macharski, metropolita krakowski (ur. 20 V 1927)
Franciszek Pieczka, aktor pol. (ur. 18 I 1928)
Francesco Cossiga, prezydent Włoch (ur. 26 VII 1928)
Franciszek Starowieyski, pol. grafik i malarz (ur. 1930)
François Truffaut, fr. aktor i reżyser filmowy (6 II 1932-21 X 1984)
Francis Ford Coppola, amer. reżyser filmowy (ur. 7 IV 1939)
Franco Nero, wł. aktor filmowy (ur. 1941)
Franz Beckenbauer, piłkarz niem. (ur. 11 IX 1945)
Franciszek Maśluszczak, malarz pol. (ur. 1948)
Przyslowia
Na świętego Franciszka przylatuje pliszka.
Na świętego Franciszka zielenią się łany
i ze swego zimowiska wracają bociany.
Aforyzm
Dziś, gdy królem być trudno
A jeszcze trudniej świętym,
Franciszkom żyje się równo
Od kołyski do renty.
(...)
(Ludwik Jerzy Kern)
Imieniny
24 stycznia,
17 lutego,
2 marca,
2 kwietnia,
11 maja,
4 czerwca,
17 czerwca,
20 czerwca,
14 lipca,
21 sierpnia,
16 września,
17 września,
25 września,
29 września,
4 października,
10 października,
29 października,
24 listopada,
3 grudnia
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
