Gorzów Wlkp: Mamy dżunglę i małpy

Pozostali obsiadają ławkę, kuprami na oparciach, tylnymi kończynami na siedzisku, bo "tu i tak syf". A kto nasyfił? - Nauczyciele! - rechoczą małpy, aż im papierosy skaczą w kieszeniach.

Mieczysław (tak się przedstawia) przybija grubą dechę oderwaną od wiaty w małym parku przy ul. Dowbora - Muśnickiego. Pracuje w firmie Waka, która w całym Gorzowie robi porządki po wandalach.

Jest godzina 8.48, a dziś to już kolejna jego robota. Wcześniej był w Parku Róż, gdzie cymbały nocą zajrzały na plac zabaw. Jeden stanął nogami na jednej stronie chybotki (to taka belka z podpórką na środku), dwóch następnych skakało na jej drugą stronę. Musieli skakać i musiało ich być dwóch, inaczej nie daliby rady złamać belki grubej na 20 cm.

Jedną część pan Mieczysław wyłowił ze stawu. - Dobrze, że wędkę przy sobie wożę - mówi. Drugą zdemontował, żeby dzieci się nie pokaleczyły. Wrzucił do bagażnika, podobnie bazaltowe kamienie, które cymbały też roztrzaskały w parku. Pójdą do wymiany (nie cymbały, a belka i kamienie niestety).

Misie w Kłodawce

Potem pan Mieczysław zaobserwował misie w Kłodawce koło placu zabaw przy Dąbrowskiego ("misie" mówi na śmietniki, bo kiedyś koło urzędu stały takie w kształcie misia). Pan Mieczysław nie wie, kto wrzucił misie do rzeczki, ale chyba ktoś silny, gdyż misie są z betonu.

- Gdyby tak pan dorwał takiego, co by pan mu zrobił? - pyta reporter, wcale nie o misia. Z pana Mieczysława wychodzi belferska natura (był instruktorem na warsztatach), bo wcale by w dupę nie nakopał, tylko tłumaczył, "dlaczego tak nie wolno".

Pan Bronek z boku: - A ja bym ubrał takiego w koszulkę z napisem "naprawiam, bo zniszczyłem" i kazał w biały dzień usuwać szkody. Reporter dzwoni do sądu i policji, żeby się dowiedzieć, czy wandale są skazywani na usunięcie szkód. Niby tak, ale w praniu wychodzi, że to zwykle zapłata jej równowartości, nie żadna praca. Tak więc jeden z drugim płacą i tyle, a program "naprawiam, bo zniszczyłem" to marzenie ściętej głowy pana Bronka.

Syfią nauczyciele

Kiedy reporter gawędzi z panami Bronkiem i Mieczysławem, rozlega się dzwonek i ze szkoły do niecki wysypują się małpy. Chciałoby się napisać: uczniowie, ale to jednak małpy. Jedna wskakuje na stół i pogwizduje. - Nie widzisz, że to stół? - pyta reporter, ale osobnik drapie się w łeb z głupawą miną, zupełnie jak małpy na filmach przyrodniczych.

- No, widzę - odpowiada w końcu ludzką mową.
- To zejdź! - słyszy i z ociąganiem, ale schodzi. Pozostali obsiadają ławkę, kuprami na oparciach, tylnymi kończynami na siedzisku, bo "tu i tak syf".
- A kto nasyfił?
- Nauczyciele! - rechoczą małpy, aż im papierosy skaczą w kieszeniach.

Reporter z panem Bronkiem skojarzyli, że "21" przy ul. Taczaka to podstawówka i gimnazjum, razem ponad 600 młodych ludzi (bo przecież małpa to wyjątek, a nie reguła). Gdyby przekonać ich, że niecka to nie jakaś tam niecka, tylko ich park, gdyby o to zadbali jak o swoje, może mniej by tam było bałaganu? - kombinuje prosty reporter, idąc do szkoły.

W SP 21 trwa kampania wyborcza na szefa samorządu. Kandydaci obiecują dzień bez pytania, luz z mundurkami, wolność w internecie. Zadbanej niecki przed szkołą nikt. - Może powinniśmy się tym zająć - mówi Karolina Cwojdzińska z 6 b, gdy ją reporter dopytuje. - To pan chciałby, żebyśmy zmuszali uczniów do regularnego sprzątania?! - dyrektor Ewa Józefowicz nie może się nadziwić, bo "zaraz znajdzie się rodzic, który zapyta, jakim prawem". Reporter: że nie zmuszać, tylko zaproponować, że najpierw rodzicom, potem uczniom, że wystarczyłaby jedna klasa raz na miesiąc na wychowawczej, a nie tylko na kółku przyrodniczym i sprzątaniu świata. Pani dyrektor w końcu stwierdza, że pomysł nawet ciekawy i faktycznie zaproponuje, a już wiosną wyasygnuje pieniądze na grabki, worki i rękawiczki. - Nawet ostatnio z mężem rozmawiałam, że to ładne miejsce, dobrze, że te chaszcze wycięli, posprzątali. Tylko szkoda, że inni znów bałaganią - mówi.

"Wycięli, posprzątali" między innymi pan Bronek i reporter. To była wspólna akcja "Gazety Lubuskiej", mieszkańców, pomogło też miasto. Dwa lata temu przez pół roku w każdą środę w czynie społecznym usuwali chaszcze i chwasty, wynosili tony butelek, tapczanów, sedesów. Teraz serce im się kraje, że ktoś niszczy wiatę, że ktoś ławkę z betonu potrafi wyrwać, że do dzwonu wodnego nawrzuca śmieci. - A może by tak każda szkoła w naszym mieście wzięła pod opiekę kawałek zieleni? Czy pan ma tak władzę, żeby to sprawić? - szef wydziału edukacji Adam Kozłowski po drugiej stronie telefonu czuje podpuszczenie. - Nie mogę nakazać, ale zasugeruję to dyrektorom. To świetny pomysł, żeby wychowywać przez ekologię. Może niektórzy uczniowie, jakby sami dbali o porządek, by nie dewastowali.

Teoria zbitej szyby

Nikt, nawet ostry jak brzytwa pan Bronek, nie powie, że w niecce śmiecą tylko uczniowie. - To nie dzwon wodny, tylko śmietnik wodny! Przecież nikt obcy śmieci tu nie wrzucił, tylko mieszkaniec Piasków - złości się na widok jednej z atrakcji niecki. Firma LCF Group na słupie wywiesiła nielegalnie ogłoszenie o pożyczkach. - Niech pan się zajmie poważniejszymi sprawami! - złości się jej pracownik, kiedy reporter pyta prostolinijnie, dlaczego zaśmiecają nasze miasto.

Bałagani pan koło pięćdziesiątki ze spasioną bokserką. - Sprzątam zawsze! - zapewnia, ale sprzętu nie ma, a w rękę chyba tego nie bierze. - Tylko do sklepu idę! - tłumaczy reporterowi, który przed chwilą wdepnął. Aneta i Paulina, które tylko przechodzą, twierdzą: - Młodzi palą, starsi piją, wszyscy śmiecą. Reporter znajduje najbliższy kiosk. Pani zaklina się, że jak młody nie pokaże dowodu, papierosów u niej nie kupi. Żuliki tuż obok zapewniają, że niecka im niepotrzebna, wystarczy pod sklepem.

- Co by musiało się stać, żeby w niecce był porządek?

Szef straży miejskiej Czesław Matuszak najpierw się śmieje, później mówi: - Musi być czysto, teren powinien być zadbany. Jak jest trawa nieskoszona, łatwiej wyrzucić papierek. Jak leży papierek, ktoś wyrzuci puszkę, jak jest puszka, to i butelka, a potem i mebel - mówi i coś w tym jest, bo większy bałagan był z niecce, gdy miasto nie kosiło trawy. Jako dawny glina Matuszak zna teorię "zbitej szyby". W latach 90., kiedy burmistrzem Nowego Jorku był Rudolf Giuliani, policja wdrożyła program "zero tolerancji". Zaczęła od ścigania gapowiczów w metrach, pijących alkohol na ulicy, parkujących na zakazie, bazgrzących po murach. Przez kilka lat liczba drobnych przestępstw spadła o połowę, przy okazji zabójstw o prawie dwie trzecie. U podstaw programu leżał eksperyment ze zbitą szybą: z dwóch opuszczonych domów wandale zawsze szybciej zamieniali w ruinę ten, który miał choć jedną wybitą szybę. - Tu powinna być tabliczka z numerem telefonu. Widzę rozwaloną ławkę, wyciągam komórkę i powiadamiam kogo trzeba - mówi Bronek w niecce. Dawid Smoliński z wydziału gospodarki komunalnej po telefonie od reportera: - W ciągu dwóch tygodni powinniśmy się z tym uporać.

Panu Mieczysławowi też ten pomysł się podoba. - Może kiedyś będzie z tym mniej roboty - mówi, przybijając dechę do wiaty. Grube gwoździe jeden po drugim się gną, bo drewno twarde jak diabli. Ale cymbały czy inne małpy dały mu radę.