Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Irène Joliot-Curie – fizykochemiczka, zdobywczyni Nagrody Nobla i fanka… ju-jitsu. Kim była najstarsza córka Marii Skłodowskiej-Curie?

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Irène Joliot-Curie to najstarsza córka Marii Skłodowskiej-Curie. Jej losy były nie mniej fascynujące niż matki.
Irène Joliot-Curie to najstarsza córka Marii Skłodowskiej-Curie. Jej losy były nie mniej fascynujące niż matki. wikimedia commons/ public domain/ Irena Joliot-Curie, francuska fizyk i chemik - fotografia sytuacyjna (w laboratorium)
Irène Joliot-Curie była najstarszą córką Marii Skłodowskiej-Curie. Patrzymy na nią przez pryzmat znanej matki, ale życie i odkrycia naukowe samej Irène były nie mniej fascynujące. Poszła w ślady swoich rodziców i zdobyła – jako druga kobieta w historii – Nagrodę Nobla z chemii. Trenowała ju-jitsu, uczyła się nie w szkole, ale w domu i miała silną więź ze swoim dziadkiem – ojcem Pierre’a. Poznajcie niezwykłe życie Irène Joliot-Curie.

Spis treści

Irène Joliot-Curie. Wybitne dziecko wybitnych naukowców

Nie da się pisać o Irène Joliot-Curie bez wcześniejszego wspomnienia o jej rodzicach. Najstarsza córka Marii urodziła się 12 września 1897 roku, a więc sześć lat przed otrzymaniem przez państwo Curie Nagrody Nobla z fizyki i dwa lata po ich ślubie.

– Córeczka moja przyszła na świat zupełnie uformowana, ale mimo to połóg wypadł na pewno przynajmniej o 15 dni za wcześnie; przyśpieszyło go zmęczenie przy porządkowaniu mieszkania i rzeczy zimowych, dreptałam za wiele przez ostatnie dni. Ale istotnie mało brakowało, aby mnie ta przyjemność spotkała w drodze, np. w Breście, gdzie dużo chodziłam – pisała Maria Skłodowska-Curie w liście do siostry.

Irène okazała się podobna bardziej do ojca: nieśmiała, nieobecna, uparta, ale też niezwykle inteligentna. Matka w swoich dzienniku skrupulatnie notowała wszelkie zmiany w zachowaniu dziecka („Zaczyna przekręcać się w łóżeczku”, „Irena robi pa”, „Irenie wyrżnął się pierwszy ząbek”). Maria godzi wychowywanie dziecka z pracą naukową. Kiedy ona wraz z mężem spędzają długie godziny w laboratorium, Irène jest pod opieką dziadka – Eugene Curie.

Po latach Irène Joliot-Curie pisała: „Moje nastawienie w stosunku do spraw politycznych i religijnych, zawdzięczam w znacznie większym stopniu jemu niż matce”. Maria, widząc, że córka odznacza się ponadprzeciętnymi umiejętnościami, nie chciała posłać jej do tradycyjnej szkoły, zorganizowała więc (wspólnie z innymi naukowcami) spółdzielnię edukacyjną, przypominającą nieco współczesne kooperatywy rodziców, skupione wokół środowiska edukacji domowej.

Tragedia w życiu Irène Curie i życie obok sławnej matki

W 1906 roku rodzinę Curie dotknęła tragedia – Pierre zginął potrącony przez wóz konny. Irène miała wówczas tylko 9 lat. Podobno Maria wieść o śmierci męża przyjęła z kamienną twarzą, jednak jej zapiski świadczą o tym, że głęboko przeżyła ten cios. Irène, decyzją matki, nie uczestniczyła w pogrzebie. Jej młodsza siostra, która miała zaledwie dwa lata, nie rozumiała jeszcze, co się stało.

Irène Joliot-Curie w młodości
Irène Joliot-Curie w młodości Narodowe Archiwum Cyfrowe

Nastoletnia Irène towarzyszyła swojej matce zarówno w szczęśliwych, jak i trudnych wydarzeniach. Do tego pierwszego można z pewnością zaliczyć kolejne odznaczenie Nagrodą Nobla, tym razem już bez męża i z dziedziny chemii. Do drugiego – skandal obyczajowy, który wybuchł w 1911 roku, gdy na jaw wyszedł romans Skłodowskiej-Curie z żonatym naukowcem Paulem Langevinem.

Edukacja Irène Curie i Wielka Wojna

Szybko okazało się, że Irène jest nie mniej zdolna, niż jej matka, choć wówczas nikt nie przypuszczał jeszcze, że podobnie jak ona zostanie uhonorowana Nagrodą Nobla. Już od wczesnego dzieciństwa wykazywała się zainteresowaniem naukami ścisłymi. Rozpoczęła więc naukę na Sorbonie, którą jednak przerwała I wojna światowa.

Wówczas, razem z matką wyruszyła na front, gdzie dzięki mobilnym ambulansom rentgenowskim prześwietlano rannych żołnierzy. Irène wraz z matką szkoliły w tym zakresie lekarzy. Za swoje działania pomocowe w trakcie wojny zostały odznaczone medalem.

Po Wielkiej Wojnie Irène Curie powróciła na studia, obroniła pracę doktorską na temat polonu i zaczęła pracować razem z matką. Niektórzy zarzucali im nepotyzm, jednak Irène – podobnie jak dawniej jej ojciec – mało przejmowała się opinią innych ludzi i tym, że nazywano ją „radową księżniczką”. Zresztą dzięki pracowitości, zaangażowaniu i bystremu umysłowi codziennie udowadniała, że jest na właściwym miejscu.

Miłość w laboratorium i powtórka sukcesu rodziców

Frédérik Joliot był asystentem Marii. Irène poznał w trakcie wspólnej pracy. Matka początkowo sceptycznie nastawiona do przyszłego zięcia obawiała się, że ostatecznie porzuci córkę, gdy zobaczyła jego gorące uczucie, którym darzył Irène, zaakceptowała ten związek. W 1926 roku najstarsza córka do swojego nazwiska dopisała też to po mężu: Joliot. Irène, podobnie jak matka, zaczęła łączyć życie rodzinne z karierą naukową.

– Kiedy wyszłam za mąż, matka na pewno musiała odczuć nasze częściowe rozdzielenie, niemniej jednak była zadowolona. Cieszyła się również, kiedy na świat przychodziły moje dzieci. Uważała, że nie należy wychodzić za mąż jedynie po to, aby mieć dzieci, ale jedynie, jeżeli znajdzie się męża, który byłby dobrym towarzyszem życia – pisała we wspomnieniach.

Irène Joliot-Curie w trakcie uroczystości wręczenia Nagrody Nobla
Narodowe Archiwum Cyfrowe

Ciężka i wytrwała praca sprawiły, że Irène wraz z mężem, tak jak niegdyś jej rodzice mieli szanse uściskać dłoń króla Szwecji i odebrać Nagrodę Nobla. Wyróżnienie to otrzymali za odkrycie sztucznej promieniotwórczości, która obecnie jest jednym z elementów terapii nowotworowej.

Sport i kariera polityczna

Irène Joliot-Curie od najmłodszych lat bardzo lubiła aktywność fizyczną. Pływała, jeździła na rowerze (podobnie jak jej rodzice, którzy na dwóch kółkach odbyli podróż poślubną), konno czy na nartach. Poza tym walczyła wręcz, trenując japońską sztukę walki ju-jitsu. Wspólnie z dziennikarzem Charlesem Faroux założyła nawet w 1936 roku klub sportowy „Jiu-jitsu Club de France”.

Najstarsza córka Marii nie stroniła od polityki, zupełnie różniąc się w tym aspekcie od matki. Razem z mężem reprezentowali poglądy lewicowe. Irène po swoich nastoletnich doświadczeniach związanych z Wielką Wojną bardzo przeżyła wybuch kolejnej.

– Znowu nadeszła wojna – pisała w jednym z listów. – […] Instytut Radowy w Warszawie został zamknięty, a rad zniknął. Nie wiemy, czy zabrali go Niemcy, czy też może dyrektor, po którym też ślad zaginął. Wielu polskich profesorów trafiło do obozów zagłady.

Wkrótce zdrowie Irène Joliot-Curie zaczęło się pogarszać. Kilkukrotnie podróżowała jeszcze do Polski. Trafiła do sanatorium w Szwajcarii, ale jej stan się nie poprawiał. Wreszcie padła diagnoza. „Cierpię na chorobę mojej matki” – miała wyznać w jednej z rozmów.

Dzieci Irène Joliot-Curie. Międzypokoleniowy geniusz

Nie tylko Maria Skłodowska-Curie i Irène Joliot-Curie wykazywały się ponadprzeciętnymi umiejętnościami w zakresie nauk ścisłych. W tej rodzinie zarówno patrząc wstecz, jak i na przód było jeszcze wiele wielkich umysłów. Pierre Joliot (syn Irène), mający obecnie 91 lat jest biochemikiem. Ma dwóch synów, jeden z nich poszedł w ślady ojca, drugi został neurobiologiem.

Z kolei córka naszej bohaterki Hélène Langevin-Joliot jest dziś 96-letnią fizyczką. Jej nazwisko po mężu przewinęło się już w tej opowieści. Córka Irène wyszła bowiem za wnuka Paula Langevina, z którym niegdyś romansowała Maria Skłodowska-Curie. Syn Hélène (Yves Langevin) jest astrofizykiem.

Irène Joliot-Curie, w ostatnich latach życia cierpiąca na białaczkę, mówiła: „Nie boję się śmierci. Miałam przepiękne życie”.

Źródła:

  • cytaty za: M. Sobieszczak-Marciniak, „Irena Joliot-Curie. Genialna córka genialnej matki”;
  • T. Pospieszny „Radowa księżniczka. Historia życia Ireny Joliot-Curie”;
  • M. Gawin „Bilet do nowoczesności” (rozdział: „Życie jako pasja. O Marii Skłodowskiej-Curie”).
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Irène Joliot-Curie – fizykochemiczka, zdobywczyni Nagrody Nobla i fanka… ju-jitsu. Kim była najstarsza córka Marii Skłodowskiej-Curie? - Strefa Edukacji

Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska