Jak nas widzą i piszą sąsiedzi zza Odry. Kongres w Słubicach

330 naukowców od czwartku (23 marca) do niedzieli (26 marca) wymienią się wiedzą i doświadczeniami na temat badań związanych z Polską. - Zainteresowanie niemieckich naukowców Polską wynika głównie z faktu, iż Polska jest drugim co do wielkości sąsiadem Niemiec. Badania nad Polską służą w dużej mierze lepszemu poznaniu i zrozumieniu tego sąsiada - mówi Marek Kłodnicki z Europa-Universität Viadrina. Tegorocznym tematem przewodnim będzie: „Płynne granice, czyli pytanie o istnienie granic politycznych, społecznych i kulturowych oraz o to, jak je pokonywać”. - Liczba uczestników oraz fakt, że przyjechaliprawie wszyscy najważniejsi niemieccy badacze zajmujący się Polską, potwierdza wagę tej inicjatywy i pokazuje, że zainteresowanie w Niemczech jest znaczne - mówi Kłodnicki. Niemiecki Instytut Spraw Polskich i Kongres Niemieckich Badań nad Polską organizują spotkanie po raz czwarty. We Frankfurcie odbędzie się pierwszy raz.

Przez cztery dni uczestnicy kongresu będą dyskutowali o granicach politycznych, społecznych i kulturowych, i o tym, jak je pokonywać. Mieszkańcy, którzy chcieliby wziąć udział w obradach niemieckich i polskich badaczy, muszą zapłacić 20 euro za jeden dzień (wykłady, prezentacje zaczynają się od godz. 9.00).

Kongres to też darmowe przedstawienia teatralne i projekcje. W piątek w słubickim ośrodku kultury będzie spektakl „Pączki, świnie, aureole” berlińskiego teatru Studio am Salzufer (godz. 18.00 i 20.30). O godz. 20.30 w Collegium Polonicum w Słubicach - projekcja filmu „Jesteśmy Żydami z Breslau” (wersja z polskimi napisami). W sobotę kongresowi będzie towarzyszyła wystawa Michaela Kurzwellego „Nowa Amerika” (godz. 19.30 w Collegium Pollonicum w Słubicach). Wstęp jest darmowy, ale organizatorzy proszą o zgłoszenia: [email protected]

Program IV Kongresu Polonoznawczego pod hasłem „Płynne granice”

Piątek, 24 marca:
9.00-10.15 Prezentacje projektów (na plenum, po 3 min. na projekt)

Historia
Jan Musekamp (Frankfurt/Oder): Pomiędzy Rosją, Kanadą i Niemcami: Historia Niemców z Wołynia
jako transnarodowa historia migracji i integracji
Sophie Schwarzmaier (Frankfurt/Oder): Europejskie innowacje dla państwa polskiego. Józefa Joteyko
(1866-1928) i kultura naukowa jej czasów
Stefan Thierfelder (Greifswald): W „walce o Marchię Wschodnią“. Aktywiści lokalni i ich sieci w Prusach
Wschodnich w czasie plebiscytów w latach 1919-1920.
Johanna Bichlmaier (Freiburg/Br.): „Granica wschodnia pod wielkim znakiem zapytania“ –
przywałaszczanie ziemii i interpretacja przestrzeni w Marchii Granicznej Poznańskie-Prusy Zachodnie
(1918/22-1938)
Adrian Mitter (Toronto): Pomiędzy Wisłą i światem – lokalne i transnarodowe współzalezności w
Wolnym Mieście Gdańsk (1919/20-1934)
Konstantin Rometsch (Gießen): Jak historyzuje się ludobójstwo? Ponadnarodowe spojrzenie na kręgi
prawnicze ze wschodniej Europy od lat dwudziestych do lat pięćdziesiątych XX w.

Historia współczesna
Johannes Frackowiak (Dresden): Od migracji powojennej do migracji zarobkowej: łączenie rodzin
pomiędzy Polską i oboma państwami niemieckimi pomiędzy rokiem 1950 i 1959
Jakub Sawicki (München): Kultura jedzenia we współczesnej Europie. Republika Federalna Niemiec,
Niemiecka Republika Demokratyczna i Polska Rzeczpospolita Ludowa 1965 – 1975 w porównaniu
Anna Delius (Berlin): Prawa człowieka Menschenrechte wernakularnie: protesty pracownicze w
późnofrankistowskiej hiszpanii (1967-78) i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1976-89) i lokalna
recepcja praw uniwersalnych
Rüdiger Ritter (Chemnitz): Solidarność z przeszkodami. Trudne kontakty pomiędzy członkami
Solidarności w Niemczech zachodnich na początku lat 80-tych
Vasco Kretschmann (Berlin): Muzealny Wrocław. Polskie i niemieckie wystawy historyczne w XX in na
początku XXI wieku

Literatura i język
Magdalena Koy (Mainz): Powieść jako miejsce pamięci: traktowanie historii w powieściach Józefa
Mackiewicza
Natalia Anisimova (Regensburg): Język współczesnej polskiej liryki na przykładzie wierszy Julii
Fiedorczuk
Anna Patecka-Frauenfelder (Łódź): Niemcy i Polacy na drodze do pojednania w świetle prasy
Medien und Institutionen
Magdalena Ploch (Münster): Public Service Media Governance w Polsce. Uregulowania dotyczące
Telewizji Polskiej S.A. (1989-2016) w świetle partycypacyjnego Media Governance
Kamila Schöll-Mazurek (Frankfurt/Oder), Adam Kirpsza (Kraków): Rozbieżność czy wspólnota
interesów? Relacje polsko-niemieckie w instytucjach i w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej
Dorothea Traupe (Frankfurt/Oder): Most pomiędzy światem cyfrowym i analogowym – „Salon“-blog
naukowy Pol-Int

10.15-10.30 Pozdrowienia (na plenum)
Rita Süssmuth, Prezydent Instytutu Polskiego w Darmstadt
i Przewodnicząca Zarządu Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki

10.30-11.00 Przerwa na kawę

11.00-13.15 Sekcje 1-6
Sekcja 1 (sala A)
Transnarodowe horyzonty, narodowe wykluczenie i polityczne granice
Prowadzenie / moderacja: Jochen Roose (Wrocław)
Anne-Kathrin Will (Magdeburg): Polacy wczoraj, Turcy dziś, Syryjczycy
jutro? – Niemcy i bieżący narodowy dyskurs o wykluczeniu
Elzbieta Opilowska (Wrocław), Jochen Roose (Wrocław): Wpływ
transnarodowości na tryb życia: polsko-niemieckie pogranicze w
perspektywie europejskiej
Artur Kopka (Frankfurt nad Odrą): „Wiedza to władza“: granica między
doradztwem a lobbingiem w politycznych procesach decyzyjnych
Pierre-Frédéric Weber (Szczecin): Pod prąd: Polska polityka historyczna w
wykonaniu PiSu od 2015 roku. Przekroczenie – regresja – progresja
Paweł Szczerbak (Getynga): Europejska sfera publiczna pomimo granic
Komentarz: Stefan Garsztecki (Chemnitz)

Sekcja 2 (sala B)Likwidacja granic i wykluczenie: Polsko-niemieckie dzieci urodzone
w czasie okupacji w trakcie drugiej wojny światowej
Prowadzenie / moderacja: Maren Röger (Augsburg)
Maren Röger (Augsburg): Dzieci urodzone w czasach okupacji
w Polsce: reakcje narodowych socjalistów
Lisa Haberkern (Katowice): Kim byłem? Kim jestem? Żywoty dzieci
z mieszanych związków Polaków i Volksdeutschów i ich obraz w pamięci
rodzin
Jakub Gałęziowski (Augsburg): Polish Children Born of War in the light of
archival documents and live stories [Polskie dzieci urodzone w czasie wojny
w świetle archiwalnych dokumentów i opowieści świadków]
Kolja Mensing (Berlin): Legendy ojców – w poszukiwaniu polskiego
dziadka
Komentarz: Beata Halicka (Słubice)

Sekcja 3 (sala C)Deutsch-polnische Konfigurationen im Spätmittelalter
Moderacja, komentarz: Thomas Wünsch (Pasawa)
Remigius Stachowiak (Berlin): Przez Rzym do Polski? Kościelne kariery
pruskich synów mieszczańskich w „długim” XV wieku (1400-1525)
Sven Jaros (Lipsk): Wielokrotna liminalność. Konfiguracje i interakcje na Rusi
Czerwonej w późnym średniowieczu
Wiesław Sieradzan (Toruń): Fenomen granicy prusko-mazowieckiej w
późnym średniowieczu i we wczesnej nowożytności

Sekcja 4 (sala D)Granice idylli – sielanka revisited [powrót do sielanki]
Prowadzenie / moderacja: Heinrich Kirschbaum (Berlin), Magdalena
Marszałek (Poczdam)
Heinrich Kirschbaum (Berlin): Etyka gatunku i granice bezhistoryczności:
idylla wolnomularska Kazimierza Brodzińskiego
Yaraslava Ananka (Poczdam): Polsko-białoruska operetka wiejska. Społeczne
granice transligualności w „Sielance” Wincentego Dunina-Marcinkiewicza
Magdalena Marszałek (Poczdam): Świadectwa tropów idylli
Marion Rutz (Pasawa): Renesansowy autor na przełomie literatur.
„Poemat o żubrze” Mikołaja Hussowskiego oraz jego (błędna) recepcja
Komentarz: Annette Werberger (Frankfurt nad Odrą)

Sekcja 5 (sala E)Stosujmy historię! O metodach i koncepcjach analizy historii
stosowanej na obszarze kontaktów polsko-niemieckich
Prowadzenie sekcji i komentarz: Irmgard Zündorf (Poczdam)
Robert Traba (Berlin): Granice miejsc pamięci – granice interpretacji
Magdalena Abraham-Diefenbach (Frankfurt nad Odrą): Historia stosowana
jako model bezgranicznego przekazu historii
Zbigniew Kadłubek (Katowice): Ile tożsamości może stworzyć dziedzictwo
kulturowe? Spojrzenie na śląski region przenikania się kultur
Anna Artwińska (Lipsk): Wollstein – Wolsztyn. Warstwy oraz granice miejskiej
pamięci polsko-niemiecko-żydowskiej

Sekcja 6 (sala F)Transfer kulturalny i wiedzy między tworzeniem granic i ich znoszeniem
(Uniwersytet Wileński w XIX wieku w kontekście polsko-niemieckim)
Prowadzenie: Monika Bednarczuk (Bochum)
Monika Bednarczuk (Bochum): Transfer kulturowy i modele wielojęzyczności
Katarzyna Filutowska (Warszawa): German Philosophy in Vilnius and the Origins of
Polish Romanticism (1803-1832) [Niemiecka filozofia w Wilnie i początki polskiego
romantyzmu]
Marta Kopij-Weiß (Wrocław): Promocja i znaczenie kultury niemieckiej w Wilnie
Mirja Lecke (Bochum): Grecy i inni mieszkańcy orientu – filologia klasyczna i
orientalistyka w Wilnie
Komentarz: Paweł Zajas (Poznań)

13.15-14.45 Przerwa obiadowa

14.45-16.00 W międzyczasie I/II-A
Prezentacje fundacji
14.45-16.00 W międzyczasie I/II-B
Od wykluczenia do przenikania – impulsy z gospodarki przestrzennej na
pograniczu
Wypowiedzi wstępne oraz dyskusja
Jens Kurnol (Bonn), Maciej Zathey (Wrocław): Koncepcja przyszłości dla
polsko-niemieckich terenów przenikania się kultur
Volker Schmidt-Seiwert (Bonn): Liczby i fakty w przestrzeni przenikania się
kultur – Czy mamy wystarczającą wiedzę?
Marcin Krzymuski (Frankfurt nad Odrą): Ciągłość we współpracy – czy
potrzebujemy do tego struktur?
14.45-16.00 W międzyczasie I/II-C
Round Table Talk: Badania polonoznawcze w historii sztuki (tytuł roboczy)
Szczegóły wkrótce
14.45-15.20 W międzyczasie I-D
Nowe serie wydawnicze o Polsce
- Polen: Kultur – Geschichte – Gesellschaft [Polska: Kultura – Historia -
Społeczeństwo] (Centrum Aleksandra Brücknera)
- Interdisciplinary Polish Studies (Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce)
Yvonne Kleinmann (Halle), Dagmara Jajeśniak-Quast (Frankfurt/Oder)
Moderacja: Markus Krzoska (Giessen/Siegen)
14.45-15.20 W międzyczasie I-E
Wyzwania dla dzisiejszych badań nad granicami
„B/Orders in Motion” na Uniwersytecie Europejskim Viadrina
Dominik Gerst, Hannes Krämer, Peter Ulrich (Frankfurt/Oder)
15.25-16.00 W międzyczasie II-F
Wspólnie – obok siebie – przeciwko sobie. Życie w miasteczkach
Wielkopolski od wczesnej nowożytności do późnego modernizmu
Projekt niemieckiego stowarzyszenia Komisja na rzecz historii Niemców w Polsce
15.25-16.00 W międzyczasie II-G
Polacy w Niemczech. Aspekty udziału w kulturze. Projekt Instytutu
Zachodniego w Poznaniu we współpracy z Instytutem Polskim w Darmstadt

16.00-16.30 Przerwa na kawę

16.30-18.45 Sekcje 7-11

Sekcja 7 (sala A)Zrównoważony rozwój? Przekraczanie granicy przed i po zakończeniu zimnej
wojny
Prowadzenie / moderacja: Mark Keck-Szajbel (Frankfurt nad Odrą)
Andrew Tompkins (Berlin): Bordering Germany(s): A Tandem History of the
Rhine and Oder-Neisse Borderlands, 1949-89
Mike Plitt (Frankfurt nad Odrą): Ponad granicami państw - wyobrażenia i
wizje o końcu zimnej wojny. Francuska lewica intelektualna a polska
opozycja, 1980-1989
Mark Keck-Szajbel (Frankfurt nad Odrą): To wspaniałe! The Rise and
Dissemination of Porn in East Central Europe [To wspaniałe! Kariera
i rozpowszechnienie się pornografii w Europie środkowowschodniej]
Lukas Becht (Monachium/Wiedeń): Od „planowania“ do „strategii“.
Dyskusje o przyszłości między planującymi elitami i futurologami w toku
polskiej transformacji po 1989 roku
Aleksandra Ibragimow (Słubice): Zrównoważona przyszłość rzeki Odry –
studium przypadku na podstawie międzynarodowej terytorialnej jednostki
rzecznej Odry
Komentarz: Dominik Pick (Berlin)

Sekcja 8 (sala B)Tworzenie i przekraczanie granic gett. Narracja odnośnie centralnego
elementu holokaustu
Prowadzenie / moderacja: Stephan Lehnstaedt (Berlin)
Marta Ansilewska-Lehnstaedt (Berlin): Tam i z powrotem. Wspomnienia
polskich dzieci czasu holokaustu z wysiedlenia do getta, a następnie
ucieczki z niego
Katrin Stoll (Warszawa): O widzialnych i niewidzialnych granicach gett.
Topograficzne zbliżenie do przestrzeni (byłego) getta warszawskiego
Elisa-Maria Hiemer (Giessen): Narracja przestrzeni granicznych w najnowszej
literaturze polsko-żydowskiej: o gettach i (zrekonstruowanych) żydowskich
środowiskach mieszkalnych we współczesnym świecie
Frank Grelka (Frankfurt nad Odrą): Z miejskich gett do bagien Sobiboru.
Opowieść świadków o obozach pozaprzemysłowej pracy przymusowej dla
Żydów
Komentarz: Stephan Lehnstaedt (Berlin)

Sekcja 9 (sala C)
Kulturowe drogi do przezwyciężenia dzielących granic
Kolej, architektura, ubiór, książka
Prowadzenie / moderacja: Jan Musekamp (Frankfurt nad Odrą)
Katharina Mann (Kolonia): Przezwyciężanie granic. Klasycyzm w podzielonej
Polsce
Jan Musekamp (Frankfurt nad Odrą): Przezwyciężanie dzielących granic? Kolej i jej
znaczenie dla ludności polskiej Prus i Królestwa Kongresowego
Markus Eberharter (Warszawa): O społecznej i kulturowej funkcji księgozbiorów
w podzielonej Polsce (1772-1918)
Anna Novikov (Berlin): Borderless Dress? The Transnational Role of "Black
Fashion" in Warsaw in 1861-1864
Komentarz: Werner Benecke (Frankfurt nad Odrą)

Sekcja 10 (sala D)Przodkowie – źródło traumy czy siły?
Transkulturowe poszukiwanie tropów w prozie młodych migrantek i migrantów
polskiego pochodzenia w Niemczech oraz we współczesnej literaturze
transgranicznej w obu krajach
Hans-Christian Trepte (Lipsk): Między centrum a peryferiami. Nowe i dawne pytania
w literaturze (e)migracyjnej
Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz (Słubice): Traumy i zasoby. Narracja wspomnień
w polsko-niemieckiej literaturze migracyjnej z perspektywy studiów
postkolonialnych.
Matthias Nawrat (Berlin), literat
Alexandra Tobor (Augsburg), literatka
Moderacja i komentarz: Brigitta Helbig-Mischewski (Słubice)

Sekcja 11 (sala F)Granice językowe / granice języków
Moderacja: Renata Makarska (Moguncja/Germersheim)
Andreas Meger (Moguncja/Germersheim): O historii polsko/niemieckich tłumaczeń
prawniczych. Epoki – osoby – szkoły (tłumaczeń)
Alexander Wöll (Frankfurt nad Odrą): Hybrydowe granice językowe w twórczości
Mirona Białoszewskiego
Sebastian Borchers (Essen): Granice przekładu współczesnej polskiej liryki na język
niemiecki w nowej polskiej muzyce lat 1960-tych
Renata Makarska (Moguncja/Germersheim): Migracja a tekstualna
wielojęzyczność
Komentarz: Christian Prunitsch (Drezno)

18.45-20.30 Przerwa, kolacja

20.30 Program wieczorny (Słubice)
a) Przedstawienie teatralne: „Pączki, świnie, aureole“ berlińskiego teatru „Studio am
Salzufer“, reżyseria: Janina Szarek, spektakl oparty na powieści „Anioły i świnie. W
Berlinie!” oraz innych tekstach Brygidy Helbig (Słubicki Miejski Ośrodek Kultury
„Smok", Słubice) (liczba miejsc ograniczona, rejestracja u pana Marka Kłodnickiego
[email protected])
b) Projekcja filmu „Jesteśmy Żydami z Breslau” – wersja z polskimi napisami. Na
koniec rozmowa z reżyserem Dirkiem Szuszies i koordynatorką projektu Marią Luft
(Collegium Polonicum, Słubice)
Możliwość wspólnego spędzenia wieczoru w kawiarni w Domu Kultury „Smok”,
Słubice

Sobota, 25 marca:

Sekcja 12 (sala A)Płynne granice między religią a polityką w Polsce?
Moderacja: Jan Musekamp (Frankfurt nad Odrą)
Anja Hennig (Frankfurt nad Odrą): Ustawa o sztucznym zapłodnieniu w
Polsce: Moralna i polityczna granica między kościołem a państwem?
Madelena Resende (Lizbona): Pathways to Noncooperation: The Polish
Catholic Church and the failure of Christian democracy in Poland
Alexander Yendell; Yvonne Jaeckel; Michael Hainz; Gert Pickel
(Lipsk/Muenster): Granice między „nami” a „innymi”. Postawa wobec
polityki, religii i pluralizmu wyznaniowego wśród 15- do 30-latków w Polsce w
świetle międzynarodowych porównawczych badań opinii publicznej (od 2002
do 2014)
Alexander Tölle (Słubice): Zmiana znaczenia granic wyznaniowoterytorialnych
na przykładzie polsko-niemieckich bliźniaczych miast
granicznych
Komentarz: Klaus Ziemer (Trewir/Warszawa)

Sekcja 13 (sala B)Przezwyciężanie granic w czasach „zimnej wojny“
Moderacja: Andrzej Kaluza (Darmstadt)
Uta Karrer (Bazylea/Monachium): Wieloznaczna Polska. Spory odnośnie
polskiej „naiwnej sztuki”
Rüdiger Ritter (Brema): Grając przezwyciężać granice. Albert
Mangelsdorff i frankfurccy All Stars na II Festiwalu Jazzowym w Sopocie
w 1957 r.
Paweł Zajas (Poznań): Polnische Literatur im Skamp-Verlag (1960-2000).
Verlagsarbeit und auswärtige Kulturpolitik
Uwe Müller (Lipsk): Ucha igielne socjalistycznej integracji ekonomicznej?
Połączenia kolejowe przez granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej (1945-
1972)
Sabrina Lausen (Paderborn): Ucieczka nad chmurami –Polskie Linie Lotnicze
LOT i porwania jej samolotów w latach 70-tych i 80-tych
Komentarz: Julia Röttjer (Darmstadt

Sekcja 14 (sala C)Miasto jako przestrzeń graniczna we wczesnej epoce nowożytnej
Moderacja: Aleksandra Kmak-Pamirska (Warszawa)
Wprowadzenie: Miloš Řezník (Warszawa)
Maria Cieśla (Warszawa): Życie na granicy – żydowska elita gospodarcza w
wczesnomodernistycznych miastach Rzeczpospolitej
Sabine Jagodzinski (Warszawa): Arystokracja w przestrzeni
miejskiej w XVII i XVIII wieku
Karsten Holste (Halle Saale): Przesunięcia granic stref społecznych
i ekonomicznych we Wschowie w pierwszej połowie XVIII wieku.
Komentarz: Christoph Augustynowicz (Wiedeń)

Sekcja 15 (sala D)Granice i ich znoszenie
Moderacja: N.N.
Sylwia Werner (Konstancja): Zniesienie granic w matematyce w
modernizmie lwowskim
Christof Schimsheimer (Moguncja): Kresy jako idea polityczna w Polsce w
latach 1918-1939
Ondřej Klípa (Frankfurt/ Oder): Where are the nation’s borders? Ethnic
migration to Poland after 1989 [Gdzie leżą granice narodu? Migracja
etniczna do Polski po 1989 roku]
Komentarz: Frank Grelka (Frankfurt nad Odrą)

Sekcja 16 (sala E)Podatki od dochodu jako wkład w znoszenie granic w krajowych
porządkach prawnych jak i w przestrzeni europejskiej
Prowadzenie / moderacja: Stephan Kudert (Frankfurt nad Odrą)
Stephan Kudert (Frankfurt nad Odrą): Wprowadzenie do panelu
Filip Schade (Frankfurt nad Odrą): Czy natura prawna spółki
komandytowo-akcyjnej wymaga reformy w obliczu faktu, że jest ona
objęta obowiązkiem uiszczania podatku CIT? – Porównanie z innymi
europejskimi wcieleniami tej formy prawnej
Stephan Kudert (Frankfurt nad Odrą): Opodatkowanie osób codziennie
przekraczających granicę w drodze do pracy – pracownicy w stosunku
trójstronnym
Wojciech Stiller (Berlin): Niemieckie i polskie regelacje dotyczące
opodatkowania dochodów zagranicznej spółki zależnej w kontekście
prewencyjnych działań OBWE i Komisji Europejskiej przeciw nadużyciom
Komentarz: Agnieszka Kopec (Frankfurt nad Odrą)
12

Sekcja 17 (sala F)Polska / język polski w szkole. Doświadczenia i bodźce
Moderacja: Manfred Mack (Darmstadt)
Matthias Kneip (Darmstadt): Internetowa platforma
www.poleninderschule.de (Matthias Kneip, Darmstadt)
Thomas Strobel (Brunszwik) „Europa. nasza historia“. Projekt
polsko/niemieckiego podręcznika do historii
Krzysztofa Grelka (Frankfurt nad Odrą): Lekcje języka polskiego w
niemieckich szkołach. Sprawozdanie z praktyki zawodowej
Martin Kujawa (Poczdam): Dlaczego polski? – motywacje rodziców
Susanne Albani (Berlin), Joanna Bojanowska (złożono zapytanie): Gry
językowe dla nauczycieli języka polskiego (poziom początkujący)

11.15-11.45 Przerwa na kawę

11.45-12.30 »W międzyczasie III«
W międzyczasie III-A
Kierunki studiów o tematyce polskiej. Przegląd
W międzyczasie III-B
Martin Faber (Freiburg w Bryzgowii): Platforma z filmami na temat historii
polski z niemieckimi napisami w kanale wschodnioeuropejskim Uniwersytetu
we Freiburgu
W międzyczasie III-C
30 lat Uniwersytetu Szczecińskiego – 30 lat współpracy polsko-niemieckiej
W międzyczasie III-D
Budowanie mostów przez Odrę – komunikowanie się polskich i niemieckich
urzędników w obszarze przygranicznym
Sören Bollmann (Frankfurt/Oder), Erik Malchow (Berlin/Gdynia), Krzysztof
Wojciechowski (Słubice)
W międzyczasie III-E
Biblioteki i archiwa po obu stronach Odry
Agnieszka Brockmann, Hans-Gerd Happel, Błażej Kaźmierczak, Grażyna
Twardak, Ilona Czechowska (wszyscy Frankfurt/Oder lub Słubice)

12.30-14.00 Przerwa obiadowa

14.00-16.15 Sekcje 18-23

Sekcja 18 (sala A)Konstrukcja i dekonstrukcja granic płci
Prowadzenie sekcji oraz komentarz: Magdalena Środa (Warszawa)
Katarzyna Czerwonogóra (Tel Awiw): Autobiografie Żydówek z Polski jako
świadectwa przekraczania granic
Katharina Kowalski (Frankfurt nad Odrą): Migracja wiedzy kręgów
feministyczno- intelektualnych
Jennifer Ramme (Frankfurt nad Odrą): Konflikty wokół umiejscowienia
kobiet w przyszłej Polsce
Tomasz Sikora (Kraków): "Miłość bez granic” (?) w czasach neoliberalnych
normatywności
Robert Kulpa (Notthingham): Znaczenie „Polski” i „homofobii” na
granicy „niepodległości” i „Europy”

Sekcja 19 (sala B)Law in Transition [Prawo w toku przemian]. Polskie debaty wokół prawa i
sprawiedliwości od XIX wieku do dzisiaj
Wprowadzenie do sekcji: Yvonne Kleinmann (Halle/Saale)
Yvonne Kleinmann (Halle/Saale): Prawo w liczbie mnogiej lub Jak ustalić
położenie Polski w imperialnych porządkach prawnych XIX wieku?
Christoph Brendel (Warszawa): Regulacje odnośnie obywatelstwa w prawie
polskim i międzynarodowym po I wojnie światowej. Wkłady Szymona
Rundsteina (1876–1942)
Paulina Gulińska-Jurgiel (Halle/Saale): Sprawiedliwość jako argument
prawny. Konfrontacja ze zbrodniami narodowo-socjalistycznymi
i komunistycznymi w Polsce w latach 1945/1989
Komentarz: Claudia Kraft (Siegen)

Sekcja 20 (sala C)Druga wojna światowa i ekonomiczne skutki przesunięcia granic Polski na
zachód
Prowadzenie: Yaman Kouli (Chemnitz)
Patrick Starczewski (Wrocław): Los zakładów Linke Hofmann
Tadeusz Janicki (Poznań): Struktura rolna byłego niemieckiego Pomorza
Wschodniego po 1945 roku. Plany a rzeczywistość
Falk Flade (Frankfurt nad Odrą): (Od)budowa polskiej sieci energetycznej
Marcin Senderski (Warszawa): Centralny Okręg Przemysłowy – stracona
szansa?
Yaman Kouli (Chemnitz): Wartość straty – Propozycja
makroekonomicznej kalkulacji gospodarczych skutków przesunięcia
granic Polski na zachód
Komentarz: Uwe Müller (Lipsk)

Sekcja 21 (sala D)Język(i) – granice – polityka językowa: Historyczne i współczesne
procesy inkluzji i wykluczenia
Moderacja: Vladislava Warditz (Jena)
Vladislava Warditz (Jena): Socjo- i kontaktowo-lingwistyczny model
współczesnej polszczyzny w porównaniu z innymi językami
słowiańskimi
Kai Witzlack-Makarevich (Jena): Polski jako język mniejszości:
Aktualne tendencje rozwoju (języka) w obrębie mniejszości polskiej na
Zaolziu (w Republice Czeskiej)
Achim Rabus (Freiburg): Historyczne i współczesne tendencje do
inkluzji oraz wykluczania słowiańskich języków mniejszości
narodowych
Anna-Maria Meyer (Bamberg): Język bez granic? Socjo- i
kontaktowo-lingwistyczne implikacje odnośnie języka romskiego w
polsko-ukraińsko-słowackich Karpatach
Komentarz: Gerd Hentschel (Oldenburg)

Sekcja 22 (sala E)Poland versus Climate Change [Polska kontra zmiana klimatu]
Prowadzenie / moderacja: Gabriela Michalek (Lipsk), Thorsten Heimann
(Berlin)
Andrzej Ceglarz (Poczdam): „If they don’t let you in by door, try to use the
window then”. The multi-level governance of low-carbon policies in Poland
[„Jeśli nie wpuszczą cię drzwiami, spróbuj wejść oknem”.
Wielopłaszczyznowe zarządzanie węglową polityką emisyjną w Polsce]
Gabriela Michalek (Lipsk), Reimund Schwarze (Lipsk/Frankfurt nad Odrą):
Climate change impacts and the necessity of adaptation measures in
Poland
[Wpływ zmian klimatu i konieczność wdrożenia środków
zapobiegawczych w Polsce]
Andrzej Ancygier (Berlin): The ignored benefits of an ambitious climate
policy for Poland
[Lekceważone zalety ambitnej polityki klimatycznej dla Polski]
Thorsten Heimann (Berlin): „Climate Cultures” in Poland and Germany.
Differences and Similarities in Perceiving and Handling Climate Change
[„Kultury klimatyczne” w Polsce i w Niemczech. Różnice i podobieństwa w
postrzeganiu zmian klimatu i obchodzeniu się z nimi]
Komentarz: Andrzej Ceglarz (Poczdam)

Sekcja 23 (sala F)Jak napisać współczesną historię Polski poza granicami?
Wprowadzenie: Gregor Feindt (Moguncja/Brema) / Florian Peters (Berlin)
Florian Peters (Berlin): Współczesna historia Polski poza przyjętymi
cezurami
15
Katharina Kreuder-Sonnen (Siegen): Naukowe rozważania odnośnie
osobowości i granic współczesnej historii Polski
Magdalena Saryusz-Wolska (Łódź/Warszawa): Popularne obrazy historii.
Kulturoznawcze spojrzenie na historyczne okładki współczesnych
polskich magazynów
Gregor Feindt (Moguncja/Brema): Centrum, a zarazem peryferie.
Współczesna historia Polski w ujęciu postkolonialnym
Magdalena Nowicka (Berlin): Okresy migracji. Przemowa na rzecz
analizy asynchroniczności w Europie
Komentarz: Markus Krzoska (Giessen)

16.30-18.45 Sekcje 24-27

Sekcja 24 (sala A)Granice bezpieczeństwa? Praktyka i dyskurs w sprawach
państwa, narodu i społeczeństwa w II Rzeczpospolitej
Prowadzenie oraz krótkie słowo na wstępie: Heidi Hein-Kircher (Marburg)
Sebastian Paul (Marburg/Giessen): Niebezpieczne
sąsiedztwo? mniejszość ukraińska jako międzynarodowy
problem dla bezpieczeństwa
Felix Heinert (Marburg/Giessen): Granice lokalnego
bezpieczeństwa: przemoc antypaństwowa i antyżydowska
oraz Ukraiński jako argumenty w dyskusji w przestrzeni
publicznej na przykładzie regionu Stanisławów w latach
1930-tych
Angélique Leszczawski-Schwerk (Drezno): O widocznych granicach i
przestrzeniach: przedstawiciele mniejszości w parlamencie w systemie
politycznym II RP
Natali Stegmann (Ratyzbona): Społeczno-polityczne instytucje w
epoce przejścia: Polska we wczesnych latach 1920-tych
Liliya Berezhnaja (Muenster): Ukraiński bastion za murami klasztornymi.
Grekokatolicki klasztor Narodzin Chrystusa Pana w Żółkwi i jego „misja”
w II RP
Komentarz: Anna Veronika Wendland (Marburg)

Sekcja 25 (sala B)Postęp pozbawiony granic – ograniczony Bóg? Katolicyzm a
modernizm w długim XIX wieku
Wprowadzenie: Kolja Lichy (Giessen), Markus Krzoska
(Giessen/Siegen)
moderacja: Michael G. Müller (Halle/Saale)
Kolja Lichy (Giessen): „Duch Boży ten sam, wszędzie i we wszystkich“.
Polska, ultramontanizm i modernizm z perspektywy transnarodowej
Andreas Lawaty (Lueneburg): Romantyzm i pozytywizm jako ruchy
antykościelne?
16.15-16.30 Przerwa na kawę
16.30-18.45 Sekcje 24-27
16
Markus Krzoska (Giessen/Siegen): Modernizm i „katolicyzm kulturowy“
w polskiej filozofii i teologii na przełomie XIX i XX wieku
Kristina Kaiserová (Aussig), „Uwolnić się od Rzymu“ w ograniczonej
formie. Kościół antykatolicki w monarchii habsburskiej i jego
oddziaływanie na niemiecką i czeską ludność Czech
Komentarz: Klaus Unterburger (Ratyzbona)

Sekcja 26 (sala C)Literacka rzeczpospolita wielu narodów? Płynne granice w
dziedzinach literatury polskiej, białoruskiej i ukraińskiej
Prowadzenie / moderacja: Gun-Britt Kohler (Oldenburg), Michał Mrugalski
(Tybinga)
Bogusław Bakuła (Poznań): Konstruowanie „Kresów”: Polityka,
literatura, postpamięć
Gun-Britt Kohler (Oldenburg): Granice dziedzin, „dysymilacja” i walka o
kulturowy kapitał: własne i wzajemne „obce” konceptualizacje literatury
polskiej, białoruskiej i ukraińskiej pod koniec XIX i na początku XX wieku
Erik Martin (Frankfurt nad Odrą): Tradycje bizantyjskie i łacińskie na
terenach Ukrainy
Michał Mrugalski (Tybinga): Inscenizacja granicy: Mickiewicz i kozak jako
zjawiska graniczne w romantyzmie polskim, ukraińskim i białoruskim
Pavel Navumenka (Mińsk): Wygrodzona i wykluczona czy odgrodzona i
włączona? „Zachodniobiałoruska” i „zachodnioukraińska” literatura
między polskim a sowieckim obszarem oddziaływania
Komentarz: Schamma Schahadat (Tybinga)

Sekcja 27 (sala D)Różnorodność i likwidacja granic: wgląd we współczesne badania
polonoznawcze
Moderacja: Bożena Chołuj (Warszawa/Frankfurt nad Odrą)
Karol Sauerland (Słupsk): Jak Polska epoki międzywojennej mogła stać
się spójną jednością bez konieczności rezygnowania z płynnych granic
Christoph Maisch (Frankfurt nad Odrą): Wędrówki graniczne
Ludwika Flecka między szkołami warszawską a lwowską
Joanna Staśkiewicz (Frankfurt nad Odrą): Katolicki Ruch Kobiet jako
„trzecia przestrzeń“. O poszukiwaniu transgranicznych katoliczekfeministek
w Polsce
Claudia Kraft (Siegen): Polonoznawstwo w odsłonie postkolonialnej

18.45-19.30 Przerwa, spacer do Collegium Polonicum

19.30 Program wieczorny (Collegium Polonicum)
Otwarcie wystawy NOWA AMERIKA: w krainie migrantów - im Land der
Migranten. Wystawa Michaela Kurzwelly. Wprowadzenie: Beata Halicka
(Słubice). Na zakończenie przyjęcie oraz „Słubfurter Skyline by night”

Niedziela, 26 marca

Odjazd lub oferta krajoznawcza:
• oprowadzanie po mieście 9.30-11.30 zbiórka przed wejściem głównym do Gräfin
Döhnhof-Gebäude (bez zameldowania)
• Akademia Odrzańska rejs po Odrze z Frankfurtu do Kostrzyna i z
powrotem. Na pokładzie rozmowa z Uwe Radą
i Martą Bąkiewicz (liczba miejsc ograniczona,
rejestracja u pana Marka Kłodnickiego
[email protected], za opłatą).
Dokładne informacje w oddzielnym dokumencie.