Jak starać się o przyznanie stopnia niepełnosprawności

Czytaj też: Kiedy niepełnosprawny może pracować zawodowo

Istnieją dwa odrębne systemy orzekania:

* o stopniu niepełnosprawności dla celów pozarentowych czyli np. po to, by móc korzystać z ulg i uprawnień - jest realizowanie przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.

* o niezdolności do pracy dla celów przyznawania świadczeń rentowych - prowadzi je ZUS i komisje rentowe ZUS.

Co to jest niepełnosprawność

Zgodnie z ustawą niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niepełnosprawność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

Prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności, pozwalającym na zaliczenie do osób niepełnosprawnych jest orzeczenie o stopniu niepełnosprawności oraz orzeczenie o niepełnosprawności.

Stopnie niepełnosprawności

W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przepisy przewidują gradację niepełnosprawności poprzez określenie jej stopni:

* znacznego.

* umiarkowanego,

* lekkiego

Znaczny stopień niepełnosprawności

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby z naruszoną sprawnością organizmu, które są:

* niezdolne do pracy

* albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej.

Zarówno osoby z pierwszej jak i z drugiej grupy muszą jednocześnie wymagać stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności możliwe jest, gdy u osoby zainteresowanej występują jednocześnie ograniczenia w wykonywaniu zatrudnienia i konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mogą być zaliczone trzy grupy osób z naruszoną sprawnością organizmu tj.:

1. niezdolne do pracy,

2. zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej,

3. wymagające czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Lekki stopień niepełnosprawności

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się następujące grupy osób:

1. osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełna sprawnością psychiczną i fizyczną;

2. osoby o naruszonej sprawności organizmu, mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Czytaj też: Gdy praca odbierze zdrowie

Dzieci do 16. roku życia

W stosunku do osób, które nie ukończyły 16. roku życia można wydać jedynie orzeczenie o stwierdzonej niepełnosprawności, bez zróżnicowania poszczególnych jej stopni.

Dzieci do 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Kto orzeka i jak to działa

System orzekania o niepełnosprawności do celów pozarentowych (czyli uzyskiwania ulg i uprawnień) działa w strukturach dwuinstancyjnych:

- I instancja - powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,

- II instancja odwoławcza – wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Pamiętaj! Od decyzji powiatowego albo wojewódzkiego zespołu możesz się odwołać! Ochrona praw osoby zainteresowanej uzyskaniem orzeczenia o niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności umożliwia odwołanie się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Powiatowe i wojewódzkie zespoły wydają orzeczenia o:

* niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia;

* stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia;

* wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.

Kto orzeka

W postępowaniu orzeczniczym powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności uczestniczą specjaliści: lekarze, psycholodzy, pracownicy socjalni, pedagodzy, doradcy zawodowi.

Jak wygląda orzekanie

Postępowanie w sprawie orzekania o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności obejmuje:

* zebranie materiału dowodowego dot. naruszenia sprawności organizmu, możliwości funkcjonowania w życiu codziennym i pełnieniu ról społecznych, (zaświadczenia lekarskie, wyniki badań, wypisy ze szpitali itp.)

* dokonanie przez lekarza orzecznika tzw. wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji w zakresie jej kompletności, ewentualnie konieczności jej uzupełnienia o badania potwierdzające rozpoznaną chorobę zasadniczą,

* powołania do składu orzekającego dodatkowego specjalisty,

* kompleksowe udokumentowanie stanu zdrowia i sytuacji społecznej osoby zainteresowanej lub dziecka.

Jak przebiega

Postępowanie w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności wygląda tak:

* złożenie wniosku wraz z dokumentacją medyczną,

* wstępna weryfikacja złożonych dokumentów pod kątem formalnym i medycznym

* zawiadomienie osoby zainteresowanej o terminie posiedzenia i obowiązku uczestnictwa pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania,

* wystawienie orzeczenia oraz jego doręczenie osobie zainteresowanej.

Praca

1. Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

* uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,

* zatrudnienia w formie telepracy.

2. Zaliczenie osoby zainteresowanej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, nie wyklucza możliwości tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, na tych samych zasadach jak w przypadku osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

TU MASZ PRZEPISY

Zasady orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności oraz kryteria kwalifikowania do stopni niepełnosprawności regulują niżej wymienione przepisy:

* ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, z późn. zm.);

* rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328);

* rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. z 2002 r. Nr 17, poz. 162).

Czytaj też: W czasie choroby możesz stracić pracę