Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Komu i na jakich zasadach przysługuje emerytura częściowa?

Irena Boguszewska, Źródło: ustawa o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych i ZUS
Na jakich zasadach możemy przejść na emeryturę częściową?
Na jakich zasadach możemy przejść na emeryturę częściową? fotolia
Tak zwana częściówka to nowość w systemie emerytalnym, o którą często pytacie. Wyjaśniamy, komu i na jakich zasadach przysługuje.

Od 1 stycznia 2013 roku stopniowo wydłużany jest wiek uprawniający do przejścia na emeryturę. Docelowo wszyscy - i kobiety, i mężczyźni - będziemy pracowali do 67. roku życia. Przed tymi urodzinami raczej trudno będzie przejść na zwykłą emeryturę. Ale niektórzy będą mieli szansę na częściową.

NA JAKICH ZASADACH

1. Częściówka przysługuje ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, którzy nie osiągnęli właściwego, ustalonego indywidualnie ze względu na datę urodzenia wieku emerytalnego, a mają długi okres pracy.

2. I tak na emeryturę częściową może przejść:

* kobieta, która ukończy 62 lata;

* mężczyzna, który ukończy 65 lat.

W praktyce oznacza to, że na emeryturę częściową może przejść pani urodzona po 31 grudnia 1958 roku oraz pan urodzony po 31 grudnia 1948 roku.

3. Jest też jednak dodatkowy warunek. Dotyczy stażu pracy:

* kobieta musi posiadać co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy;

* mężczyzna - co najmniej 40-letni.

Przypomnijmy: okres składkowy to między innymi czas, gdy byliśmy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub pobieraliśmy zasiłek macierzyński. Okres nieskładkowy to taki, w którym między innymi pobieraliśmy wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy lub opiekuńczy, świadczenie rehabilitacyjne, uczyliśmy się w szkole wyższej na jednym kierunku (pod warunkiem jej ukończenia, w wymiarze określonym w programie studiów).

4. Przy ustalaniu okresu ubezpieczenia ZUS uwzględnia - według kolejności - okresy:

* składkowe;

* nieskładkowe;

* składkowe uzupełniające (na przykład rolne) - jeżeli wymiar okresów składkowych i nieskładkowych jest krótszy niż 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn;

* pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy - jeżeli ktoś nie posiada łącznie wymaganych lat okresów składkowych i nieskładkowych.

5. Zasady uzyskania uprawnień do emerytury częściowej oraz ustalania wysokości świadczenia i wypłaty określają przepisy art. 26 b ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku.

OD KIEDY

Przyznawanie emerytur częściowych rozpoczyna się dopiero teraz. Bo dopiero w 2014 roku odpowiedni wiek - czyli 65 lat - osiągną pierwsi mężczyźni urodzeni po 31 grudnia 1948 roku. W przypadku kobiet wypłaty nastąpią dopiero od 2021 roku. Panie urodzone po 31 grudnia 1958 roku ukończą wówczas 62 lata, a więc wiek umożliwiający im uzyskanie częściówki.

ILE TO BĘDZIE PIENIĘDZY

1. ZUS chcąc obliczyć wysokość naszej częściówki, najpierw ustali pełną wartość emerytury, według nowych zasad. Podstawę jej obliczenia stanowi suma kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek emerytalnych zewidencjonowanych do końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego ten, od którego przysługuje wypłata emerytury częściowej.

2. Wyliczając podstawy obliczenia częściówki, uwzględni kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne na koncie w I filarze (bez składek na subkoncie i rachunku w OFE, jeżeli ubezpieczony jest jego członkiem) oraz tak zwane zwiększenie rolne (jeżeli ubezpieczony ma krótszy niż 25 lat okres opłacania składek na ubezpieczenie rolne).

3. Następnie podstawa obliczenia emerytury zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia (według obowiązujących tablic Głównego Urzędu Statystycznego) właściwe dla wieku, w którym ktoś przechodzi na częściową emeryturę.

4. Wysokość częściówki stanowi 50 procent kwoty obliczonej według powyższych zasad. I nie podlega ona podwyższeniu do wysokości najniższej emerytury gwarantowanej przez państwo!

Przykład: w kwietniu 2014 roku ZUS oszacuje emeryturę częściową dla mężczyzny, który właśnie ukończy 65 lat. Przez 40 lat okresu składkowego zgromadził na koncie w zakładzie (z kapitału początkowego i składek na ubezpieczenie) 250.000 zł. ZUS przyjmie, że statystyczny emeryt, który ukończył 65 lat przeżyje jeszcze 212,2 miesiąca. Hipotetyczna wartość pełnej emerytury, wyliczonej po 65. roku życia, wyniosłaby 1.178,13 zł brutto miesięcznie (250.000:212,2). Mężczyzna otrzyma więc 589,06 zł miesięcznie brutto emerytury częściowej (1.178,13:2).

UWAGA! TO TRZEBA WIEDZIEĆ

Niestety, każda wypłata emerytury częściowej będzie oznaczała pomniejszenie podstawy obliczenia świadczenia przysługującego po osiągnięciu wieku emerytalnego. Na jakiej zasadzie? Otóż podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego ten, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego. Pomniejszenie podstawy obliczenia świadczenia będzie polegało na odjęciu od kwoty zgromadzonej na koncie w ZUS wszystkich pobranych emerytur w wysokości brutto (a więc przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne).
Czyli najprościej tłumacząc: podstawa obliczenia nowej emerytury zostanie pomniejszona o sumę brutto wszystkich częściówek przyznanych danej osobie.

Przykład: urodzony w styczniu 65-letni pan Jan ma na koncie w ZUS 200 tys. zł z kapitału początkowego i składek. Gdy wystąpi o emeryturę częściową, zakład podzieli tę kwotę przez 212,2, bo tyle wynosi dalsze średnie trwanie życia dla 65-latków (200.000:212,2=942,50). Ponieważ emerytura częściowa wynosi połowę zwykłej, mężczyzna otrzyma częściówkę w wysokości 471,25 zł brutto miesięcznie (942,50:2). Jeśli będzie pobierał tyle przez dwa lata (24 miesiące), aż do ukończenia 67 lat, nie będzie pracował i potem wystąpi o emeryturę zwykłą, ZUS wyliczy, ile wypłacił mu emerytury częściowej. Będzie to 11.310 zł (471,25 x 24). I właśnie taką kwotę odejmie od jego sumy na koncie (200.000-11.310=188.690 zł). Pozostały tam kapitał podzieli przez dalsze średnie trwanie życia dla osób, które w styczniu skończą 67 lat. Na przykład 195,7 (ale co roku prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza nowe tabele). W każdym razie 188.690:195,7=964,17 zł. I właśnie tyle emerytury zwykłej może dostać pan Jan. A ile by otrzymał, gdyby nie pobierał częściówki? ZUS podzieliłby kapitał przez statystyczne miesiące (200.000:195,7) i ustalił, że powinien dostawać 1.021,97 zł.
W powyższych wyliczeniach nie braliśmy pod uwagę waloryzacji, jaką ZUS prowadzi co roku. Z prostej przyczyny: bo nigdy z góry nie wiadomo, jaka ona będzie za rok, a co dopiero w kolejnych latach.

Zapamiętaj: skorzystanie z częściówki będzie obniżało wysokość emerytury wypłacanej po osiągnięciu 67. roku życia. Eksperci oceniają, że o ile w przypadku mężczyzn różnica nie będzie aż tak dramatyczna, to kobiety dostaną bardzo mocno po kieszeni.

ZASADY WYPŁATY

1. Aby dostawać pieniądze w ramach emerytury częściowej osoba, która jest zatrudniona, nie musi rozwiązywać stosunku pracy.

2. Częściówka nie podlega zawieszeniu ani zmniejszeniu z tytułu osiągania przychodów - bez względu na ich źródło. Można jednak dokonywać z niej potrąceń i egzekucji.

3. Po osiągnięciu przez osobę uprawnioną do częściówki wieku emerytalnego - określonego w nowej ustawie - oraz po ustaniu stosunku pracy świadczenie podlega zamianie na emeryturę powszechną. Ale na wniosek ubezpieczonego, a nie z urzędu!

TO WARTO WIEDZIEĆ O CZĘŚCIÓWCE

Jest rozwiązaniem dla osób, które z różnych powodów nie będą mogły pracować do osiągnięcia przewidzianego dla nich ustawowego wieku emerytalnego. Od 2013 roku jest on dla każdego inny i zależy od daty urodzenia (roku, ale również miesiąca).

W przypadku tego świadczenia warunki dotyczące wieku i stażu pracy (okresy składkowe i nieskładkowe) trzeba spełnić jednocześnie.

Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe mogą stanowić nie więcej niż jedną trzecią udowodnionych okresów składkowych.

Do uzyskania uprawnień do emerytury częściowej nie jest wymagane rozwiązanie stosunku pracy - jeżeli ubezpieczony jest pracownikiem. Czyli będzie mógł jednocześnie i pracować, i pobierać częściówkę.

Po ustaleniu pełnej wysokości emerytury częściowej nie będzie ona podwyższana do kwoty najniższego świadczenia gwarantowanego emerytom przez państwo.

ZUS będzie mógł dokonywać potrąceń i egzekucji z częściówki - przy zachowaniu tak zwanej kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji.

Kobiety, które przyszły na świat w latach 1953-1958 też mają wydłużony wiek emerytalny, ale nie mają prawa do częściówki. Nie dlatego, że ktoś je im zabrał, ale takie panie i tak otrzymają pełną emeryturę przed ukończeniem 62. roku życia (oczywiście, jeżeli spełnią odpowiednie warunki).

Jeśli ktoś zechce, będzie mógł pobierać emeryturę częściową również po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego według daty urodzenia - aż do momentu złożenia wniosku o normalne świadczenie. Jeśli jednak złoży takie pismo, podstawa obliczenia nowej emerytury zostanie pomniejszona o sumę wszystkich wypłaconych wcześniejszych.

Oferty pracy z Twojego regionu

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska