LUBUSKIE Nie mamy czym oddychać! W Sulęcinie dopuszczalne normy przekroczone są o 900 procent! Jak jest w innych miastach i na wsiach?

- To, co ludzie spalają w piecach, można podzielić na dwie grupy. W ciągu dnia to jest z reguły papier, ale nocą, gdy już dymu tak dobrze nie widać, to palą plastik, odzież, obuwie, pampersy, worki foliowe, dosłownie co się da – mówi nam Remigiusz Krajniak z Lubuskiego Alarmu Smogowego. Wchodzi on w skład Polskiego Alarmu Smogowego, który podsumował wyniki pomiarów powietrza za ostatni rok w całym kraju.

W ścisłej czołówce miast o największym stężeniu rakotwórczego benzo(a)pirenu są dwa lubuskie miasta. We Wschowie normy przekroczone są aż dziesięciokrotnie, a w Sulęcinie – dziewięciokrotnie. To tak, jakby wypalać 11-12 papierosów dziennie!
- Tak naprawdę to jakość powietrza jest skrupulatnie ukrywana. Liczba stacji pomiaru zależy od gęstości zaludnienia. U nas nie jest ona duża, więc mamy tylko siedem stacji pomiaru. W samym Krakowie jest ich wiele razy więcej niż w całym Lubuskiem – mówi R. Krajniak.

Na Ziemi Lubuskiej Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Zielonej Górze bada powietrze nie tylko w Sulęcinie i Wschowie, ale również w Gorzowie, Zielonej Górze, Żarach, Nowej Soli i Smolarach Bytnickich koło Krosna Odrzańskiego.

Zobacz też: W tych miastach jest najgorsze powietrze

Jakie powietrze jest na wsiach? – Powietrze jest dużo gorsze niż w miastach. To czuć. Nikt jednak go nie bada – mówi Krajniak. Przyznaje jednak, że w skali całego województwa powietrze jest lepsze niż jeszcze kilka lat temu. Wpływ na to mają np. programy wymiany pieców kaflowych na centralne ogrzewanie. Przez ostatnie lata w Gorzowie takie zmiany nastąpiły w 3 tys. mieszkań.
Za kilka lat w Lubuskiem powietrze powinno być jeszcze lepsze. Od 1 stycznia 2027 r. ma u nas obowiązywać uchwała antysmogowa. Dopuszczalne będą jedynie kotły, piece i kominki spełniające normy.

Truje nas powietrze!

- Powietrze jest u nas gorsze, bo takie mamyukształtowanie terenu. Leżymy w dolinie Postomii. 70-80 proc. wiatrów wieje tu z zachodu i nie „przewietrzają” one miasta. Zanieczyszczenia w 84 proc. pochodzą z opału. Ludzie palą węglem i drewnem – mówił nam wczoraj Dariusz Ejchart, burmistrz Sulęcina. To jedno z dwóch lubuskich miast, które jest w ogólnopolskiej czołówce, jeśli chodzi o stężenie benzo(a)pirenu. Ta rakotwórcza substancja przekracza tu dopuszczalne normy o 900 proc.! We Wschowie ten sam wskaźnik przekroczony jest o 1000 proc. To dane z raportu, który przygotował Polski Alarm Smogowy. Dokument zawiera dane z 2018.

- W przypadku Wschowy winne jest powietrze, które napływa od strony przemysłowego Głogowa . To wcale nie jest tak, że Lubuskie, jeśli chodzi o jakość powietrza, jest zieloną wyspą – mówi Remigiusz Krajniak z Lubuskiego Alarmu Smogowego. Jeszcze kilka lat temu bardzo złe powietrze było w śródmieściu Gorzowa. Miasto, jeszcze za rządów Tadeusza Jędrzejczaka, rozpoczęło jednak program wymiany pieców kaflowych na centralne ogrzewanie.

- Dzięki temu w Gorzowie poprawiło się powietrze, ale nie na tyle by można było powiedzieć, że jest już ono w stanie dobrym. Generalnie jakość powietrza w Lubuskiem jednak poprawia się – mówi Krajniak. I powinna się poprawiać przez najbliższe lata. Od 1 stycznia 2027 r. w Lubuskiem wejdzie w życie uchwała antysmogowa. Będzie można palić wyłącznie w kotłach, piecach i kominkach spełniające kryteria emisji. O lepsze powietrze walczą też m.in. w Międzyrzeczu. Ponad sto mieszkań może tu zostać przyłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej. Projekt zakłada przyłączenie budynków wielorodzinnych przy ulicach: Dąbrowskiego, Kilińskiego i Kazimierza Wielkiego. – Ich właściciele ogrzewają lokale piecami na węgiel. Po przyłączeniu do sieci będą musieli je zlikwidować i nad budynkami przestaną unosić się kłęby zatruwającego środowiska dymu – mówi burmistrz Remigiusz Lorenz. Niebawem gmina wystąpi do urzędu marszałkowskiego z wnioskiem o dotację w wysokości 1 mln zł. – Koszty przyłączenia budynków do sieci ciepłowniczej wraz z wewnętrznymi instalacjami oszacowaliśmy na 2 mln zł. Pozostała cześć sfinansowana zostanie z budżetu gminy i przez właścicieli mieszkań – informuje Katarzyna Szadkowska z wydziału rozwoju gospodarczego w międzyrzeckim magistracie. Wniosek ma być rozpatrzony w ciągu kilku miesięcy. Projekt rozłożony jest na dwa lata.

Kolejny program wymiany pieców na lata 2020-2022 chcą też wdrożyć w Gorzowie. Z myślą o lepszym powietrzu miasto modernizuje system komunikacji i chce zakupić jeszcze osiem autobusów elektrycznych. A ponieważ powietrze zatruwają też samochody, miasto stawia na ścieżki rowerowe. Ma też w planach termomodernizację wszystkich swoich obiektów użyteczności publicznej, m.in. przedszkoli. Już za kilkanaście miesięcy dane dotyczące jakości powietrza będą mogli poznawać na przystankach autobusowych i tramwajowych. Będą na 23 (z 34) elektronicznych tablicach.

Zainteresowanie jakością powietrza w Gorzowie widać choćby po czujnikach firmy Airly. W 2017 r. ówczesny radny Grzegorz Musiałowicz doprowadził do zamontowania siedmiu takich urządzeń. Ich wskazania mieszkańcy często udostępniają sobie nawzajem na Facebooku. – Te czujniki na pewno wpłynęły na świadomość mieszkańców dotyczącą jakości powietrza – mówi G. Musiałowicz. Gdy wczoraj sprawdzaliśmy ich wskazania, pokazywały, że w Gorzowie jest wspaniałe powietrze.

A jakie jest w Zielonej Górze? Utrzymuje się na poziomie bardzo dobrym. - Od października był tylko jeden dzień, kiedy wartości stężeń badanych wskaźników były podwyższone, jednak było to niewielkie przekroczenie normy. Wpływ na dobrą jakość powietrza ma m.in. pogoda – wiatr i deszcz, ale również wysokie temperatury. To sprawiło, że mieszkańcy nie dogrzewali swoich mieszkań, a tym samym nie przyczyniali się do emisji zanieczyszczeń i powstawania smogu – przyznaje Przemysław Susek, naczelnik Regionalnego Wydziału Monitoringu Środowiska w Zielonej Górze. On też ocenia, jak powietrze w Lubuskiem zmieniło się w ostatnich latach: - Obserwujemy systematyczną poprawę jakości powietrza, szczególnie widoczne jest to w śródmieściu Gorzowa. Nadal największym problemem pozostaje benzo(a)piren zawarty w pyle zawieszonym PM10. Jego wysokie stężenia stwierdzono, na podstawie ostatniej oceny za 2018 r., na wszystkich stacjach badających ten wskaźnik – mówi Susek.

WIDEO: Jak chronić skórę przed smogiem?