Nabycie praw do spadku. Relacja z dyżuru

* Czy córce brata należy się zachowek?

- Nie. Jednoznacznie jest określony krąg osób, które mogą domagać się zachowku. Prawo spadkowe, a dokładnie art. 991 Kodeksu cywilnego stanowi, że tylko dzieciom, wnukom (zstępnym), małżonkowi i rodzicom osoby zmarłej należy się zachowek.

* Czy stwierdzenie praw do spadku ulega przedawnieniu?

- Nie. Postępowanie może odbyć się nawet kilkanaście lat po śmierci spadkodawcy.

* Czy sprawę spadkową można załatwić u notariusza czy tylko w sądzie?

- Można u notariusza, ale muszą być spełnione pewne warunki. Przed wszystkim muszą jednocześnie stawić się do notariusza wszyscy spadkobiercy ustawowi i testamentowi (jeśli został sporządzony testament) oraz muszą być pełnoletni.
* Ile kosztuje załatwienie sprawy o nabycie praw do spadku w sądzie, a ile w kancelarii notarialnej?
- W sądzie postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku kosztuje 50 zł. Jeśli jednak toczy się przed upływem sześciu miesięcy od zgonu spadkodawcy, to dodatkowo każdy ze spadkobierców płaci 50 zł za złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Natomiast u notariusza trzeba zapłacić od 300 do 400 zł w przypadku niewielkiej liczby spadkobierców oraz około 100 zł za złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
* Jestem właścicielem połowy domu, a druga połowa należy do mojego brata w wyniku spadkobrania. Zajmuję jednak od 40 lat cały dom po śmierci rodziców. Mój brat mieszka w innej miejscowości i mieszkanie nie jest mu potrzebne. Czy mogę zostać właścicielem całego domu na podstawie zasiedzenia?
- Tak. Po 30 lat samoistnego posiadania, tj. od śmierci rodziców, na mocy orzeczenia sądu stwierdzającego zasiedzenie, może pan stać się właścicielem drugiej połowy domu należącej do brata. Tym samym będzie pan właścicielem całej nieruchomości. W takiej sytuacji nie musi pan spłacać udziału brata.
* Zmarł mój teść. Wiem, że mój mąż dziedziczy po nim. Mam z mężem wspólność majątkową małżeńską. Czy też będę miała prawo do tego spadku?
- W przypadku dziedziczenia ustawowego nie będzie pani miała żadnych praw do spadku, który przypadnie mężowi, będzie to jego majątek osobisty. W przypadku dziedziczenia testamentowego, od woli spadkodawcy zależy czy majątek dziedziczony na podstawie testamentu wchodzi do majątku małżeńskiego czy pozostaje majątkiem osobistym.
* Zmarł mój brat, który był kawalerem i nie miał dzieci. Cały swój majątek przekazał mnie na podstawie testamentu. Nasi rodzice nie żyją. Mam jeszcze brata i siostrę. Czy mojemu rodzeństwu należy się zachowek?
- Nie. Jednoznacznie jest określony krąg osób, które mogą domagać się zachowku. Prawo spadkowe, a dokładnie art. 991 Kodeksu cywilnego stanowi, że tylko dzieciom, wnukom (zstępnym), małżonkowi i rodzicom osoby zmarłej należy się zachowek.
* Czy mogę wydziedziczyć zięcia? Wprawdzie córka mieszka z nim, ale są w faktycznej separacji.
- Wydziedziczenie ma na celu pozbawienie uprawnienia do domagania się wypłaty zachowku. W opisanym przypadku wydziedziczenie jest bezcelowe, bo zięciowi zachowek się nie należy.
* Po zmarłej w 2009 r. spadkodawczyni zostało trzech synów i mąż. Synowie chcieliby zrzec się praw do mieszkania na rzecz ojca. Jak mają to zrobić?
- Z uwagi na upływ 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy, jej synowie oraz mąż spadek przyjęli z mocy prawa. Po przeprowadzeniu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku staną się współwłaścicielami mieszkania (oraz całej reszty spadku) w udziałach po ¼ części. Aby wyłącznie ojciec stał się właścicielem mieszkania synowie mogą podarować mu swoje udziały we współwłasności lub też dokonać sądownego lub notarialnego działu spadku.