Podpowiadamy jak złożyć wniosek o emeryturę

Zanim wystąpisz o emeryturę, dobrze do tego się przygotuj. To ważne, bo ZUS rozpoczyna postępowanie na Twoją prośbę. A świadczenie może przyznać jedynie od miesiąca, w którym o nie wnioskujesz. Oznacza to, że jeżeli nabędziesz prawo do emerytury w lutym, ale wniosek złożysz dopiero w marcu, za ten miesiąc dostaniesz pieniądze. Za luty przepadną!

To warto wiedzieć

1. Zasady nabywania prawa do emerytury uregulowane zostały przede wszystkim w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa ta podzieliła ubezpieczonych na trzy grupy wiekowe:

* urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku (idą na emeryturę na tak zwanych starych zasadach);

* urodzonych po 31 grudnia 1948 roku (na nowych zasadach);

* urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, ale przed 1 stycznia 1969 roku.

2. Urodzeni po 31 grudnia 1948 roku muszą złożyć wniosek o emeryturę osobiście. Osoby urodzone przed tą datą mogą to zrobić za pośrednictwem pracodawcy (płatnika składek).

* Skompletowanie wniosku dotyczącego emerytury ustalanej na tak zwanych starych zasadach jest obowiązkiem płatnika składek. To on zajmuje się dostarczeniem dokumentów (oczywiście za zgodą pracownika) do organu rentowego. Z tego obowiązku zwolnieni są jednak zleceniodawcy, osoby fizyczne zatrudniające pracowników, płatnicy składek niewypłacający świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz opłacający składkę jedynie za siebie i współpracowników.

* Urodzeni po 31 grudnia 1948 roku, którym emerytura zostanie ustalona na nowych zasadach, zgłaszają wnioski o emeryturę sami - bezpośrednio w ZUS. W ich przypadku pracodawca nie ma obowiązku kompletowania i sporządzania wniosku oraz przedkładania go we właściwym oddziale zakładu.

3. Decyzję o przyznaniu emerytury wydaje ZUS właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie.

4. Postępowanie o przyznanie emerytury rozpoczyna się po złożeniu wniosku zainteresowanego. To gotowy formularz, który znajdziesz w każdym oddziale ZUS, a także na jego stronie internetowej pod adresem www.zus.pl

5. Wniosek to jednak nie wszystko! Trzeba dołączyć do niego odpowiednie dokumenty.

Jakie dokumenty

Ubiegając się o emeryturę, mamy obowiązek przedłożyć dokumenty stwierdzające:

* datę urodzenia;

* okresy uzasadniające prawo do świadczenia i ich wysokość;

* wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu i uposażenia przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia;

* okoliczności niezbędne do ustalenia świadczenia przysługującego z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych - jeżeli tak mówią umowy międzynarodowe, których stroną jest Polska.

Okres zatrudnienia

1. Dokumentami potwierdzającymi okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy lub zaświadczenie płatnika składek.

2. Może to być jednak również inny dokument, a w szczególności:

* legitymacja ubezpieczeniowa;

* legitymacja służbowa;

* legitymacja związku zawodowego;

* umowa o pracę;

* wpis w dowodzie osobistym - tym starym, tak zwanym książeczkowym;

* pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie, gdy był on u niego zatrudniony - na przykład o powołaniu, zmianie angażu, przyznaniu nagrody.

3. Jest też możliwość udowodnienia okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia zeznaniami świadków. W takim przypadku zainteresowany musi złożyć oświadczenie na piśmie lub ustnie do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

4. Dane z akt osobowych pracownika może potwierdzić w formie zaświadczenia pracodawca, ale również - o czym szerzej pisaliśmy w poprzednich odcinkach naszego poradnika - jego prawny następca, organ założycielski albo nadrzędny pracodawcy czy też archiwum.

5. Do tak zwanych okresów nieskładkowych mogą być zaliczone te sprawowania opieki nad członkiem rodziny przed nabyciem prawa do emerytury. Je również trzeba poświadczyć dokumentami. W tym przypadku wystarczy jednak oświadczenie zainteresowanego złożone w formie pisemnej lub ustnej do protokołu.

Termin zgłoszenia wniosku

ZUS przyjmuje datę:

* zgłoszenia wniosku w oddziale;

* nadania - jeżeli prześlesz go pocztą;

* sporządzenia przez płatnika składek - jeżeli to on zgłasza wniosek;

* przyjęcia przez administrację zakładu karnego lub aresztu - jeśli wniosek składa osoba tymczasowo aresztowana oraz odbywająca karę pozbawienia wolności, aresztu wojskowego albo za wykroczenie;

* złożenia wniosku w polskim urzędzie konsularnym lub innej polskiej placówce dyplomatycznej (dotyczy to osób składających pismo za granicą) oraz zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej państwa członkowskiego UE/EFTA (jeżeli z tym państwem Polskę łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych);

* dzień wprowadzenia wniosku do systemu teleinformatycznego - dotyczy pisma wniesionego drogą elektroniczną.

Zasady wydawania decyzji

1. Gdy sprawa dotyczy świadczeń, decyzję wydają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce Twojego zamieszkania.

2. Możesz złożyć wniosek w innym oddziale, ale ten przekaże go ZUS właściwemu ze względu na miejsce Twojego zameldowania na pobyt stały.

3. Mieszkasz w innym miejscu, niż jesteś zameldowany na pobyt stały, a chcesz załatwić sprawę w miejscu zamieszkania? Poproś o to we wniosku, a tak właśnie się stanie.

4. ZUS wydaje decyzję w sprawie przyznania emerytury w ciągu 30 dni od momentu wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania prawa do niej.

Jak się odwołać

1. Od decyzji wydanej przez ZUS o emeryturze przysługuje odwołanie do sądu okręgowego - pracy i ubezpieczeń społecznych (tak zwana I instancja).

2. Odwołanie wnosisz na piśmie lub ustnie do protokołu - ale nie bezpośrednio do sądu, a za pośrednictwem ZUS, który wydał decyzję. Masz na to miesiąc od jej otrzymania!

3. ZUS może takie odwołanie uznać w całości za słuszne lub uwzględnić w części. Jeśli tego nie zrobi, przekazuje pismo do sądu wraz z uzasadnieniem - nie później niż w ciągu 30 dni.

4. Od wyroku sądu okręgowego przysługuje Ci odwołanie do sądu apelacyjnego - tym razem za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżony wyrok. Masz na to dwa tygodnie od otrzymania wyroku z uzasadnieniem. Jeżeli nie zażądałeś uzasadnienia - w ciągu tygodnia od ogłoszenia sentencji wyroku.

Uwaga! W tym przypadku termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin na złożenie żądania uzasadnienia. Tak więc odwołując się od wyroku sądu I instancji, apelację należy wnieść w terminie nie późniejszym niż trzy tygodnie od dnia ogłoszenia sentencji wyroku.

5. Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia o odrzuceniu pozwu czy umorzeniu postępowania przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Tyle że może ją wnieść jedynie adwokat lub radca prawny! Robi to za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania orzeczenia z uzasadnieniem.

MOŻNA WYCOFAĆ WNIOSEK
Zaniosłeś pismo albo już przyznano Ci emeryturę i dopiero później zorientowałeś się, że w Twoim przypadku korzystniejsze byłoby złożenie wniosku o nią w innym terminie? Możesz go wycofać! Taką decyzję uznaje się za skuteczną, jeżeli wycofanie jest złożone na piśmie (również drogą elektroniczną) lub ustnie do protokołu - ale nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. To znaczy w terminie 30 dni od daty jej otrzymania.

KIEDY DOSTANIESZ PIENIĄDZE

Po przyznaniu prawa do świadczeń emerytura zostaje wypłacona:

* w najbliższym terminie płatności świadczenia (może to być 5., 15. lub 25. dzień miesiąca), bo takie właśnie są w ZUS terminy wypłaty); albo

* w następnym - jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, a najbliższym terminem płatności jest krótszy o 30 dni.

Jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale nie złożono dowodów niezbędnych do ustalenia ich wysokości, ZUS przyznaje zaliczkę zbliżoną do kwoty przewidywanych świadczeń.

Nieruchomości z Twojego regionu