Porosty - prehistoryczne organizmy

Są bardzo rozpowszechnione i rosną niemalże na całej kuli ziemskiej. Preferują miejsca o bardzo trudnych warunkach środowiskowych takich jak jaskinie, wysokie góry, tundra, stepy, pustynie. Na terenie Nadleśnictwa Babimost występują dość masowo ze względu na liczne siedliska borowe.

Czym są porosty?

Porosty to organizmy żywe należące do Królestwa Grzybów (łac. Mycota). Uznaje się, że są to grzyby zlichenizowane, a ich ciało – czyli plecha, zbudowane jest z dwóch komponentów: strzępek grzyba i komórek glonów. Układ taki stwarza ogromne możliwości wegetacyjne. Zdolności higroskopijne grzyba pozwalają wychwycić najmniejsze ilości wody obecnej w otoczeniu, a glony dzięki obecności chlorofilu nawet w skrajnych warunkach są zdolne do przeprowadzenia procesu fotosyntezy. Obecnie występują we wszystkich długościach i szerokościach geograficznych. Od zimnych obszarów arktycznych po gorące tereny pustynne.

Budowa i wielkość plech

Analizując budowę porostów należy uwzględnić zarówno cechy zewnętrzne jak i wewnętrzne. Biorąc pod uwagę anatomię porostów, wyróżnia się dwa typy plech: homeometryczną – czyli niewarstwową, gdzie komponenty rozmieszczone są równomiernie i heterometryczną – w której mykobiont i fotobiont wyraźnie wykazują ułożenie warstwowe.
Budowa plechy heterometrycznej (warstwowej):

Znaczenie porostów w przyrodzie.

Choć porosty to grupa organizmów o niewielkich rozmiarach, ale rozpowszechnionych w środowisku, stanowi ważne ogniwo obiegu materii. W ekosystemach leśnych porosty pełnią funkcję rezerwuarów wody (epigeity i epifity), korzystnie wpływając na utrzymanie odpowiedniej wilgotności. Na ubogich siedliskach, na pożarzyskach, na piaszczystych glebach i skalnych ścianach, jako pionierzy życia, rozpoczynają naturalną sukcesję i tym samym umożliwiają poprzez użyźnianie podłoża osiedlanie się innych organizmów roślinnych. W niektórych rejonach świata są pokarmem dla zwierząt kopytnych (m. in. chrobotek reniferowy) a ze względu na swoją strukturę stają się schronieniem dla wielu gatunków bezkręgowców.

Porosty na ternie Nadleśnictwa Babimost.

Na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Babimost wydzielony został Obszar Natury 2000 PLH080063 "Bory Babimojskie", który obejmuje najlepiej zachowane w południowo-wschodniej części Ziemi Lubuskiej siedliska suchego boru chrobotkowego wykształconego na sandrach i wydmach śródlądowych. Ze względu na charakter podłoża jest bardzo duże prawdopodobieństwo trwałości siedliska. Najlepiej (typowo) wykształcone zbiorowiska Cladonio-Pinetum zajmują 57,19 ha -co stanowi niecałe 10 % obszaru o powierzchni całkowitej 619,65 ha. Na większości swojej powierzchni Obszar stanowi mozaikę boru chrobotkowego Cladonio-Pinetumi suboceanicznego boru świeżego Leucobryo-Pinetum. Cladonio-Pinetum rozwinięty jest w kilku postaciach: typowej (suchej) -z bewzględną dominacją w runie chrobotków z podrodzaju Cladina (C. arbuiscula, C. arbuscula ssp. mitis, C. rangiferina), nadających charakterystyczny siwy (szarawy) odcień dna lasu oraz żyznej (mszystej) -z całym zestawem i dużą ilościowością charakterystycznych taksonów chrobotków Cladoniasp.div., bez wyraźnej dominacji chrobotków o siwym lub białawym zabarwieniu, za to z większym udziałem chrobotków o plechach zielonych lub oliwkowych, w tym C. gracilis, C. furcatai in. a także z wyraźnym udziałem mchów właściwych. Warstwa zielna jest bardzo słabo rozwinięta.

Wśród porostów oznaczono 26 gatunków chrobotków Cladonia i 3 gatunki z rodzaju płucnica Cetraria. Spośród nich 6 to porosty objęte częściową ochroną: chrobotek leśny Cladonia arbuscula, chrobotek najeżony Cladonia portentosa, chrobotek reniferowy Cladonia rangiferina, chrobotek smukły Cladonia ciliata, płucnica darenkowa Cetraria muricata, płucnica islandzka Cetraria islandica.