Praca w krajach Unii Europejskiej

1. Jestem pracownicą w polskim zakładzie pracy. W czasie urlopu bezpłatnego wyjechałam do pracy sezonowej do Niemiec. Do którego kraju niemiecki pracodawca ma obowiązek zapłacić za mnie składki?
- W tym przypadku decydujące znaczenie ma miejsce wykonywania pracy. Z uwagi na fakt, że w czasie urlopu bezpłatnego nie wykonywała pani pracy w Polsce, lecz pracowała w Niemczech, podlega pani ubezpieczeniom społecznym w kraju w którym wykonuje tę pracę, w tym przypadku w Niemczech (art. 13.2.a rozporządzenia Rady EWG 1408/71). Niemiecki pracodawca jest zatem zobowiązany opłacić za panią składki do niemieckiego systemu ubezpieczeń według przepisów obowiązujących na terenie Niemiec.
2. Prowadzę w Polsce działalność gospodarczą - zakład stolarski i opłacam do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Przez 6 miesięcy będę w ramach tej działalności świadczył usługi w Belgii. W którym kraju muszę opłacać składki?
- Osoba prowadząca działalność na własny rachunek na terytorium jednego państwa, np. Polski, która czasowo będzie wykonywać tę działalność również na terytorium innego państwa członkowskiego, w dalszym ciągu podlega ubezpieczeniom w kraju pierwszego państwa, czyli Polski, pod warunkiem że przewidywany okres wykonywania pracy w drugim państwie nie przekracza 12 miesięcy (art. 14.a.1.a rozporządzenia Rady EWG 1408/71).

Świadcząc usługi na terenie Belgii w ramach prowadzonej działalności w dalszym ciągu będzie pan zobowiązany opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne tylko i wyłącznie w Polsce.
Oddział ZUS właściwy ze względu na miejsce prowadzenia działalności, na pana wniosek wyda formularz E-101, który jest potwierdzeniem, że podlega pan ustawodawstwu polskiemu, a zatem w Belgii nie musi pan opłacać żadnych składek.

3. Czy fakt, że zalegam z opłatą składek ma znaczenie przy ubieganiu się o formularz E-101?
- Fakt zalegania z opłatą składek nie ma znaczenia przy ustalaniu właściwego ustawodawstwa. Zatem przy wydawaniu formularza E-101, ZUS nie będzie badał czy opłaca pan terminowo składki. Oczywiście w takiej sytuacji ZUS prowadzi postępowanie, którego celem jest wyegzekwowanie zaległych składek.

4. Jestem obywatelem Francji, zamieszkałym na stałe we Francji i tam prowadzę działalność na własny rachunek - firmę ochroniarską. Od 1 lutego 2008 r. rozpocząłem w Polsce prowadzenie działalności na podstawie wpisu do ewidencji - sklep motoryzacyjny. Czy pomimo, że w Polsce nie mieszkam na stałe muszę opłacać składki do ZUS, a jeśli tak to jakie?
- Biorąc pod uwagę, że mieszka pan i prowadzi działalność we Francji, podlega pan ustawodawstwu francuskiemu. W Polsce nie podlega pan żadnym ubezpieczeniom i nie musi pan opłacać żadnych składek do ZUS - zarówno na ubezpieczenia społeczne jak i ubezpieczenie zdrowotne. Potwierdzeniem zwolnienia z obowiązku opłacania składek w Polsce będzie formularz E-101 wydany przez francuską instytucję ubezpieczeniową, który jest pan zobowiązany przedłożyć do ZUS.

Powyższa zasada wynika z art. 14a.2 rozporządzenia Rady EWG 1408/71, z którego wynika że osoba prowadząca działalność na własny rachunek na terytorium dwóch lub więcej państw członkowskich (np. Polski i Francji) podlega ustawodawstwu państwa, na terytorium którego zamieszkuje, jeżeli wykonuje jakąkolwiek część swojej działalności na terytorium tego państwa. Zasada ta dotyczy wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej.

5. Jestem obywatelem Polski na stałe zamieszkałym w Polsce, lecz nie wykonuję tu żadnej pracy zarobkowej. Zamierzam otworzyć działalność gospodarczą w Finlandii. W którym kraju będę musiał opłacać składki na ubezpieczenia społeczne?
- W tym przypadku zastosowanie ma zasada miejsca wykonywania pracy. Ponieważ pracę zarobkową będzie pan wykonywał wyłącznie na terytorium Finlandii, tam też będzie pan zobowiązany opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, według przepisów obowiązujących w Finlandii. W Polsce nie będzie pan opłacał żadnych składek.

Zasada ta dotyczy również działalności prowadzonych na terenie wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej.