Przywileje emerytalne. Kto ma ich mniej

To właśnie ograniczenie przywilejów emerytalnych konkretnych grup zawodowych było jednym z powodów wprowadzenia reformy, która zaczęła obowiązywać w zeszłym roku. Przeczytaj i sprawdź, co zmieniło się dla przedstawicieli różnych zawodów.

NAUCZYCIELE

* Ich również dotyczy zmiana wieku emerytalnego. Zachowali co prawda prawo do wcześniejszych emerytur, ale tylko ci, którzy do końca 2008 roku spełnili wszystkie wcześniej ustalone warunki.

* W 2009 roku, w zamian za prawo do wcześniejszych emerytur, nauczyciele uzyskali prawo do tak zwanego świadczenia kompensacyjnego. Miało obowiązywać do końca 2032 roku, ale w związku z wydłużeniem wieku emerytalnego termin ten się wydłuży. Tych uprawnień nie nabędą nowe roczniki nauczycieli, a jedynie te, które były wymienione w ustawie z 2009 roku. Żeby dostać świadczenie kompensacyjne, belfer musi się zwolnić z pracy.

* Wąska grupa wychowawców oraz innych pracowników pedagogicznych, która spełnia określone warunki, może dostać tak zwaną pomostówkę.

ROLNICY

Mogli odchodzić na emeryturę o pięć lat wcześniej, niż wynosił ustawowy wiek emerytalny (kobieta po ukończeniu 55 lat, mężczyzna - 60) jeśli podlegali ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 30 lat oraz nie byli już właścicielami gospodarstwa rolnego.
Nowa ustawa emerytalna zagwarantowała rolnikom utrzymanie tych przywilejów, ale tylko do końca 2017 roku. Potem ich wiek emerytalny będzie podnoszony jak w przypadku reszty Polaków, ale pobieranie tak zwanej emerytury częściowej będzie dla nich korzystniejsze, bo później otrzymają zwykłe świadczenie w normalnej wysokości (bez potrąceń).

SĘDZIOWIE I PROKURATORZY

Oni nie przechodzą na emeryturę, ale w stan spoczynku (dostając 75 procent ostatniego wynagrodzenia oraz takie podwyżki, jakie otrzymują pracujący jeszcze sędziowie). Dotąd przedstawiciele tej grupy zawodowej mogli zdecydować się na to w wieku 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna), jeśli przepracowali na swoim stanowisku - odpowiednio - przynajmniej 25 albo 30 lat. Po wejściu w życie reformy mają wydłużony wiek emerytalny do 67. roku życia, ale z zachowaniem czteroletniego okresu ochronnego. Czyli do końca 2017 roku mają prawo odchodzić w stan spoczynku na starych zasadach. Okres przejściowy obejmie - jeśli spełnią odpowiednie warunki stażowe - kobiety urodzone do 31 grudnia 1962 roku oraz mężczyzn urodzonych do 31 grudnia 1957 roku. Dalej będą mogli pełnić służbę aż do ukończenia 70 lat, ale po złożeniu ministrowi sprawiedliwości oświadczenia o woli dalszego zajmowania stanowiska i przedstawieniu zaświadczenia stwierdzającego zdolność ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego.
Sędziowie i prokuratorzy nie mogą odchodzić na emerytury częściowe.

MUNDUROWI

Zgodnie z nowelizacją ich emerytur, która obowiązuje od 1 stycznia 2013 roku, żołnierze i inni przedstawiciele tak zwanej mundurówki chcąc przejść na emeryturę, muszą jednocześnie:

* ukończyć 55 lat;

* mieć 25 lat służby.

W praktyce oznacza to, że po reformie mundurowi pracują o 10 lat dłużej. Wcześniej wystarczył im minimalny staż służby, który wynosił 15 lat. Nie było określonego minimalnego wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę. Nowe zasady objęły funkcjonariuszy, którzy wstąpili do służby po wejściu w życie obecnych przepisów. Pozostali mają prawo wyboru - mogą przejść na emeryturę według dotychczasowych zasad albo według nowych.
Możliwość zakończenia służby na starych warunkach mają również żołnierze:

a) pełniący służbę kandydacką 1 stycznia 2013 roku - w przypadku powołania do zawodowej służby wojskowej bezpośrednio po ukończeniu służby kandydackiej;

b) powołani do zawodowej służby wojskowej po 31 grudnia 2012 roku - jeżeli przedtem pełnili służbę w: * policji * Urzędzie Ochrony Państwa * Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego * Agencji Wywiadu * Służbie Kontrwywiadu Wojskowego * Służbie Wywiadu Wojskowego * Centralnym Biurze Antykorupcyjnym * straży granicznej * Biurze Ochrony Rządu * Państwowej Straży Pożarnej * Służbie Więziennej - do której zostali powołani przed 1 stycznia 2013 roku;

c) przyjęci do służby po 31 grudnia 2012 roku - jeżeli przed tym przyjęciem pełnili służbę w wymienionych wyżej instytucjach, do których zostali przyjęci przed 1 stycznia 2013 roku;

d) pełnili zawodową służbę wojskową lub kandydacką, do której zostali powołani przed 1 stycznia 2013 roku.

Zgodnie z reformą wysokość emerytury będzie zależała od wysokości pensji z dziesięciu kolejnych lat, które sami wybiorą - z uwzględnieniem nagrody rocznej oraz dodatków o charakterze stałym. Wcześniej wysokość świadczenia była uzależniona jedynie od wysokości ostatniej pensji.

TO WARTO WIEDZIEĆ

Wojskowi oraz pracownicy cywilni wojska, aby mieć wyższą emeryturę, też muszą wystąpić o wyliczenie tak zwanego kapitału początkowego (to pieniądze, jakie na przyszłe świadczenie zarobił każdy pracujący przed 1999 rokiem). Składki odtwarzane są na wniosek zainteresowanego - na podstawie dokumentów. Odrębne procedury obowiązują jednak w przypadku dokumentacji płacowej, a inne mają zastosowanie wobec akt personalnych oficerów, żołnierzy i pracowników cywilnych wojska.

1. Dokumentacja płacowa.

Poszukiwanie akt trzeba poprzedzić ustaleniem numeru i pełnej nazwy jednostki będącej płatnikiem dla danego podmiotu oraz okresu zatrudnienia. Do 1999 roku akta wytworzone przez jednostkę wojskową przekazywano co pięć lat do archiwum wojskowego właściwego ze względu na rodzaj sił zbrojnych oraz miejsce postoju. Obecnie dokumentacja jednostki jest przechowywana przez dany podmiot, a w momencie jego likwidacji całość zostaje przekazana do jednostki - następcy prawnego. Jeśli nie jest ona wyznaczona lub nie wiadomo, kto przejął akta, trzeba zwrócić się do właściwego archiwum wojskowego.

Uwaga! Dokumentacja wojskowych organów bezpieczeństwa - sądownictwa wojskowego z lat 1943-1989, jednostek Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Głównego Zarządu Informacji MON, Wojskowej Służby Wewnętrznej - trafiła do Instytutowi Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

2. Dokumentacja osobowa.

Teczki akt personalnych żołnierzy zawodowych (podoficerów i oficerów do stopnia podpułkownika) przesyłane są z jednostek wojskowych do Wojskowej Komendy Uzupełnień właściwej ze względu na miejsce zamieszkania danej osoby. W momencie przeniesienia jej do rezerwy, w stan spoczynku albo w przypadku śmierci akta trafiają z WKU do właściwego terytorialnie archiwum wojskowego. Dokumenty osobowe pułkowników i generałów, którzy zakończyli służbę wojskową - do Departamentu Kadr i Szkolnictwa Wojskowego MON, a następnie po pięciu latach - do Centralnego Archiwum Wojskowego.

Zapamiętaj: akta niektórych jednostek, instytucji oraz placówek wojskowych mogą znajdować się zarówno w danym archiwum rodzajów sił zbrojnych, jak i w Centralnym Archiwum Wojskowym (dotyczy to materiałów archiwalnych z lat 1945-1960). Dokumenty osobowe, płacowe, finansowe, organizacyjne, techniczne i ubezpieczeniowe wielu przedsiębiorstw, które zakończyły działalność przechowywane są w Archiwum Państwowym Dokumentacji Osobowej i Płacowej w Milanówku (ul. Stefana Okrzei 1, 05-822 Milanówek, skr. pocz.164; tel. 22 724 78 72).
EMERYTURA NAUCZYCIELSKA BEZ WZGLĘDU NA WIEK

Na podstawie Karty Nauczyciela mogą ją uzyskać również osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku a przed 1 stycznia 1969 roku, jeśli do 31 grudnia 2008 roku udowodniły co najmniej:

* 30-letni okres składkowy i nieskładkowy (w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć); lub

* 25-letni okres składkowy i nieskładkowy (w tym 20 lat wykonywania zatrudnienia w szkolnictwie specjalnym co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć; w przypadku nauczycieli klas, szkół, placówek i zakładów specjalnych).

Osoby z tej grupy wiekowej, aby nabyć prawo do emerytury na podstawie karty muszą również między innymi rozwiązać stosunek pracy nauczycielskiej (nie musiały tego uczynić do 31 grudnia 2008 roku).

GÓRNICY PRACUJĄCY POD ZIEMIĄ

W ich przypadku reforma nic nie zmieniła. Mogą odchodzić na emeryturę po 25 latach pracy (bez względu na wiek), a każdy jej rok liczy się tak, jakby pracowali 1,5-1,8 roku.

NA CO MOŻE LICZYĆ WOJSKOWY

Od zeszłego roku emerytura żołnierza:

* wynosi 60 procent podstawy jej wymiaru za 25 lat służby wojskowej;

* wzrasta o 3 procent za każdy dalszy rok tej służby;

* jest podwyższana o 0,5 procent podstawy wymiaru za każdy rozpoczęty miesiąc pełnienia służby na froncie w czasie wojny oraz w strefie działań wojennych.

Takie same zasady obowiązują przy obliczaniu wysokości emerytury dla innych funkcjonariuszy, między innymi policjantów.

Oferty pracy z Twojego regionu