Reforma edukacyjna, która właśnie staje się faktem

Taki trend zdecydowanie łączy się z obecnymi zmianami projektowanymi w systemie kształcenia zawodowego. Zmierzają one bowiem w kierunku sformułowania i wdrożenia nowego modelu pracy szkół zawodowych – dualnego systemu szkolnictwa.

Od lat słyszymy ze strony pracodawców uwagi podkreślające potrzebę korelacji oferty kształcenia zawodowego z faktycznymi potrzebami rynku pracy. Pracodawcy zgłaszają również potrzebę większego udziału praktycznego w nauce zawodu i możliwości wpływania na programy nauki zawodu. Nowy system powinien pozwolić zatem na zaktualizowane ułożenie stosunku oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy. Zapewniłoby to przedsiębiorcom prawdopodobieństwo zatrudnienia wykwalifikowanych pracowników, a jednocześnie „zamawiania pewnych kierunków kształcenia”. Odpowiadałoby to rzeczywistym potrzebom gospodarki lokalnej i wykluczyłoby kształcenia młodzieży w zawodach nieodpowiadających wskazaniom rynku. Aktualnie, z danych instytucji zajmujących się badaniem potrzeb rynku pracy, wynika olbrzymie zainteresowanie absolwentami szkół zawodowych. Na rynku pracy wciąż najbardziej poszukiwane zawody to ślusarz, tokarz, operator wózka widłowego, elektromonter czy mechanik. Tak sytuacja zdecydowanie zatem przeczy traktowaniu szkolnictwa zawodowego jako opcji „drugiego wyboru”, co do tej pory dość często miało miejsce. Widać więc, że zmiany są nieuniknione.

I już w tym roku będziemy mogli obserwować konkretne, znaczące przeobrażenia w tym obszarze. Reforma edukacyjna, która właśnie staje się faktem uruchomi nowe formy kształcenia zawodowego. Będą się one pojawiać stopniowo od 1 września 2017 r., a do najważniejszych zaliczyć należy: przekształcenie 4-letnich techników w szkoły 5-letnie, powołanie 3-letniej branżowej szkoły I stopnia dla młodzieży (w miejsce dotychczasowej szkoły zawodowej) oraz wprowadzenie branżowej szkoły II stopnia (dla absolwentów branżowej szkoły 1 stopnia).

Zielonogórskie szkoły zawodowe są przygotowane na te przekształcenia. Jednak co ważne, ich zaistnienie, nie jest uwarunkowane tylko i wyłącznie założeniami reformy edukacyjnej. Zmiany wynikają również z przystąpienia szkół zawodowych właśnie w roku 2017 do realizacji zaplanowanych dużo wcześniej regionalnych projektów edukacyjnych, dysponujących odpowiednimi środkami finansowymi i ukierunkowanych na podnoszenie poziomu jakości kształcenia zawodowego.

Wielkie nadzieje na wdrożenie zmian daje projekt „Modernizacja kształcenia zawodowego w Mieście Zielona Góra – projekty realizowane poza formułą ZIT” realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Lubuskie 2020. Właśnie dzięki temu projektowi szkoły zawodowe będą mogły pozyskać ponad 43 miliony zł., które w całości znajdą przeznaczenie na znaczącą poprawę warunków pracy uczniów i nauczycieli. Szkoły będą

mogły zdecydowanie zmodernizować swoją bazę lokalową, ale również, jak w przypadku popularnej Budowlanki, wybudować praktycznie niezbędne dla kształcenia warsztaty do nauki zawodu. Tym samym zbliży to warunki szkolne do rzeczywistego środowiska pracy zawodowej. Jednak najważniejsza wartością dodaną tego projektu będzie jego wpływ na poszerzenie możliwości form kształcenia. Uczniowie dzięki uczestnictwu w zajęciach prowadzonych przez pracowników naukowych uczelni wyższych, możliwości skorzystania z płatnych staży zawodowych w przedsiębiorstwach czy też oferty kursów doskonalących (np. kurs prawa jazdy kat. B, kurs wizażu i stylizacji czy cieszący się niezwykłym zainteresowaniem kurs obsługi wózka widłowego) zdobędą nowe kwalifikacje i kompetencje – tak ważne do zaistnienia na rynku pracy, nie tylko zresztą lokalnym. Z kolei do kadry nauczycielskiej skierowana zostanie cała gama propozycji związanych z doskonaleniem zawodowym, a tym samym pozyskiwaniem nowych możliwości rozwoju – służyć temu będzie szeroka oferta studiów podyplomowych, szkoleń i kursów, np. prawo celne, tworzenie sklepu internetowego e-sklep czy też elektroniczne giełdy transportowe.

Istotne dla przeprowadzenia pozytywnych zmian w szkolnictwie zawodowym jest również zdecydowane uaktywnienie doradztwa zawodowego – ważnego ogniwa w procesie kształcenia zawodowego. Jako jeden z filarów reformy, w zamyśle MEN, doradztwo pozwoli na konkretne określenie predyspozycji zawodowych młodych ludzi, a tym samym świadome wyznaczenie ścieżki przyszłej kariery zawodowej.

Już teraz takie działania w naszym regionie realizuje działające od 10 lat w Zespole Szkół Ekonomicznych w Zielonej Górze Środowiskowe Centrum Doradztwa Zawodowego. To właśnie doradcy ŚCDZ w sposób systemowy starają się docierać do uczniów i ich rodziców z pełną informacją na temat wartości orientacji zawodowej, możliwości zbadania posiadanych kompetencji, świadomego podejmowania decyzji o wyborze szkoły średniej. Z pracą doradców Centrum współgra realizacja drugiego ważnego projektu edukacyjnego w naszym mieście „Świat Nauki - nowe standardy edukacji w szkołach zielonogórskiego MOF”, którego głównym koordynatorem jest zielonogórski oddział Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Projekt PTE realizuje zadania związane z przygotowaniem uczniów szkół gimnazjalnych do wyboru dalszej drogi kształcenia. Wybór ten bowiem powinien odpowiadać rzeczywistym możliwościom i preferencjom ucznia oraz zapotrzebowaniu rynku pracy.

W obecnej chwili dużo i często mówi się o faktycznych potrzebach rynku pracy. Dobrze, aby szkoły zawodowe stanowiły właściwe zaplecze dla tego rynku. Od lat bowiem słyszymy alarm, iż niedobory wykwalifikowanych pracowników są zbyt duże. Widać zatem, iż dobrze funkcjonujące szkolnictwo zawodowe jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania rynku pracy. Perspektywa połączenia sił pracodawców i szkół zawodowych, a także udział w procesie kształcenia zawodowego uczelni wyższych, daje nadzieję, iż współpraca ta zaowocuje wymiernymi korzyściami. Konstruowanie adekwatnej do rzeczywistych wymogów oferty kształcenia, organizacja zajęć praktycznych i praktyk zawodowych dla uczniów u pracodawców, organizacja praktyk i staży dla nauczycieli kształcenia zawodowego oraz tworzenie ośrodków egzaminacyjnych z zaangażowaniem pracodawców powinny dać młodym ludziom pewność uzyskania jak najlepszych kwalifikacji, umiejętności pracy w określonych procesach i standardach organizacyjnych, a w konsekwencji poczucie wartości zawodowej i perspektywy dobrego funkcjonowania na rynku pracy.

Przygotowała Renata Muszkieta-Stawczyk