Śmiejąc się łatwiej przetrwamy ciężkie czasy

- Potrafimy się śmiać w trudnych chwilach?

- Radzenie sobie ze stresem za pomocą humoru jest jednym z tych aspektów poczucia humoru, który najtrudniej rozwinąć. Rzadko się zdarza, by to było wrodzone. Na ukształtowanie tej zdolności potrzeba zazwyczaj lat ćwiczeń. Możemy tę umiejętność stopniowo rozwijać, zaczynając od drobnych uciążliwości dnia codziennego: gdy stoimy w korku, gdy ktoś się spóźnia, gdy małżonka ma zły humor.

- Kiedy zacząć naukę?

- Byłoby dobrze, gdyby rodzice umieli pokazywać dzieciom, jak bagatelizować drobne problemy humorem. Bo przecież właściwie w każdej sytuacji, wyłączając naprawdę tragiczne, można posłużyć się humorem. O tym przecież mówił film ,,Życie jest piękne’’ (to komedia, której akcja toczy się w obozie koncentracyjnym, główny bohater Guido trafia tam z rodziną; by zaoszczędzić synkowi strachu i obaw, udaje, że wszystko, co dzieje się dookoła, to tylko gra, przedstawienie - red.)

- W Stanach po zamachach z 11 września było sporo dowcipów o tej tragedii...

- Znacząco różnimy się od Stanów. Tam jest dużo większa świadomość tego, jak wielką rolę odgrywa poczucie humoru. W USA jest stowarzyszenie skupiające badaczy humoru z całego świata, jest tam duża liczba organizacji, które propagują humor jako skuteczne narzędzie wspomagające leczenie. Tam humor stosuje się nawet do pomocy ofiarom klęsk żywiołowych! Pamiętam, że gdy huragan Cathrina spustoszył setki domów, na jednej z takich posesji właściciel na płocie powiesił transparent: przeminęło z wiatrem.

- Dlaczego w Polsce jest niewiele żartów o kryzysie?

- Są chyba dwa wyjaśnienia. Pierwsze: kryzys jeszcze nie osiągnął takiego nasilenia, by dotknął całe społeczeństwo. Drugie: gdy kwitł humor okupacyjny czy PRL-owski miał on w kogo uderzać: dostawało się sowietom, hitlerowcom, PRL-owskiemu rządowi. W przypadku kryzysu nie wiadomo, w kogo wymierzyć ostrze dowcipu. W Stanach, po 11 września, było w kogo celować - przeważnie śmiano się z terrorystów. Tutaj najwyżej można pośmiać się z szefów, może banków...

- A czy przypadkiem dowcipy nie są tylko bezsensownym oszukiwaniem siebie, stratą czasu? - Człowiek ma potrzebę kontrolowania sytuacji. Dzięki poczuciu humoru zyskujemy wrażenie, że trzymamy rzeczywistość w garści.

- I co ten śmiech nam daje? - To jak wewnętrzny jogging. Usprawnia układ naczyniowy, zwiększa tempo pracy serca - ćwiczy je. Na dłuższą metę zmniejsza ciśnienie krwi. Owszem, gdy się śmiejemy, ono wzrasta, ale po wszystkim spada poniżej pierwotnego poziomu. Śmiech to taki wspomagacz. Zwiększa pojemność płuc, sprzyja lepszej wymianie gazowej, przeciwdziała infekcjom układu oddechowego, ćwiczy mięśnie - bo angażuje mięśnie twarzy, szyi, przeponę, mięśnie ramion, a nierzadko i zwieracze... Najważniejsze, że wpływa na odporność. Regularny śmiech może powodować zmniejszenie poziomu czterech z ośmiu hormonów stresu. Długo można wymieniać jego zalety.

- Czyli warto się śmiać?

- Tak, ale wtedy, gdy jest to śmiech szczery, niewymuszony, wynikający z autentycznego rozbawienia. Dzięki temu łatwiej przetrwamy trudne czasy.

- Dziękuję.

Anna Radomska

Ma 43 lata. Jest adiunktem w Zakładzie Psychologii Rozwoju Człowieka na wydziale psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka i współautorka kilkudziesięciu publikacji na temat poczucia humoru m.in..: ,,Rola poczucia humoru w procesie radzenia sobie ze stresem’’ i ,,Humorem pokonam stres’’; prowadzi wykłady i ćwiczenia z psychologii humoru i śmiechu. Magisterium zrobiła w 1989 r., doktorat obroniła w 2000 r.