Sprawdź, jakie przywileje mają ci, co walczyli o Polskę

Osobom, które walczyły o suwerenną Polskę przysługuje szereg uprawnień emerytalnych. Zacznijmy od kombatantów.

KIM JEST KOMBATANT

1. To osoba, która brała udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych, wchodząc w skład formacji wojskowych lub organizacji walczących o suwerenność i niepodległość RP.

2. Za działalność kombatancką uznaje się:

* pełnienie służby wojskowej w Wojsku Polskim lub w polskich formacjach wojskowych przy armiach sojuszniczych podczas działań wojennych prowadzonych na wszystkich frontach przez Polskę;

* uczestniczenie w ramach polskich formacji i organizacji wojskowych w I wojnie światowej, w powstaniach i walkach o odzyskanie lub utrzymanie terytoriów Polski;

* służbę w polskich podziemnych formacjach i organizacjach - w tym w działających w ich ramach oddziałach partyzanckich w wojennych latach 1939-1945;

* służbę wojskową w sojuszniczych armiach oraz organizacjach ruchu oporu podczas II wojny światowej - z wyjątkiem Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (NKWD) oraz innych specjalnych formacji, które prowadziły działalność przeciwko ludności polskiej;

* służbę w polskich podziemnych formacjach wojskowych lub organizacjach niepodległościowych na terytorium Polski w jej granicach sprzed 1 września 1939 roku oraz w granicach powojennych w okresie od wkroczenia armii ZSRR do końca 1956 roku - jeżeli te podmioty stawiały sobie za cel niepodległość i suwerenność kraju;

* uczestniczenie w walkach w jednostkach WP oraz w zmilitaryzowanych służbach państwowych z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz grupami Wehrwolfu;

* uczestniczenie w tzw. Niszczycielskich Batalionach na dawnych ziemiach polskich w województwach: lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim i wołyńskim w obronie ludności polskiej przed ukraińskimi nacjonalistami w latach 1944-1945.

INNA WALKA

1. Działalnością równorzędną z kombatancką jest:

* pełnienie funkcji cywilnych we władzach powstań narodowych oraz w administracji podziemnego państwa polskiego w latach 1939-1945 oraz w podziemnych niepodległościowych organizacjach cywilnych w latach 1945-1956;

* udział do 31 grudnia 1945 roku w walkach o zachowanie suwerenności i niepodległości Polski w zmilitaryzowanych służbach państwowych;

* prowadzenie w latach 1939-1945 zorganizowanego i profesjonalnego tajnego nauczania dzieci i młodzieży;

* udzielanie schronienia Żydom lub innym osobom, za których ukrywanie groziła kara śmierci w latach 1939-1945;

* zaokrętowanie marynarzy jako członków załogi na statku bandery polskiej lub koalicyjnej przeznaczonym do działań wojennych w okresie 1939-1945;

* uczestniczenie w latach 1914-1945 w walkach o polskość i wolność narodową Śląska, Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej, Gdańska, Pomorza i Ziemi Kaszubskiej oraz Warmii i Mazur, a także innych ziem zagarniętych przez zaborców;

* czynny udział w zbrojnym wystąpieniu o wolność i suwerenność Polski w Poznaniu w czerwcu 1956 roku, który spowodował śmierć lub uszczerbek na zdrowiu;

* śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia na czas powyżej siedmiu dni na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku - wskutek działania wojska lub milicji podczas wystąpień wolnościowych.

2. Do okresów działalności kombatanckiej lub równorzędnej z działalnością kombatancką zalicza się również czas przebywania:

* w niewoli lub obozach internowanych/podległych Głównemu Zarządowi do Spraw Jeńców Wojennych i Internowanych (GUPWI) NKWD, a od marca 1946 r. MWD ZSRR, oraz w podległych Wydziałowi Obozów Kontrolno-Filtracyjnych NKWD, od marca 1946 r. MWD ZSRR - spowodowany działalnością kombatancką;

* w hitlerowskich więzieniach, obozach koncentracyjnych i zagłady oraz w innych miejscach odosobnienia, w których warunki pobytu nie różniły się od warunków w obozach koncentracyjnych, a osadzeni tam pozostawali w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa.

UWAGA!
Przepisy te dotyczą również tych, którzy jako dzieci zostali odebrani rodzicom w celu poddania eksterminacji lub przymusowego wynarodowienia.

INTERNOWANI I PRZEŚLADOWANI

1. Represjonowani w okresie PRL-u też mają pewne uprawnienia emerytalne.

2. Okresy represji uznawane są w przebiegu zatrudnienia za okresy składkowe lub nieskładkowe.

3. Składkowymi są okresy:

* uwięzienia po 31 grudnia 1956 r. z powodów politycznych na mocy wyroku sądu lub bez niego;

* internowania w okresie stanu wojennego; oraz

* praca pomiędzy styczniem 1957 roku, a kwietniem 1989 roku na rzecz nielegalnych w PRL-u organizacji politycznych i związków zawodowych.

ZAPAMIĘTAJ
Osobie, która wskutek represji politycznych nie mogła normalnie pracować przed 4 czerwca 1989 roku ZUS zaliczy ten okres do stażu ubezpieczeniowego jako okres nieskładkowy.

TAKIE SĄ PRZYWILEJE

Osoby z uprawnieniami kombatanckimi mają prawo do pobierania dodatku kombatanckiego i kompensacyjnego oraz ryczałtu energetycznego, które są wypłacane razem z emeryturą lub rentą.

UWAGA!
Dodatek kompensacyjny i ryczałt energetyczny przysługuje również wdowom/wdowcom po kombatantach i innych osobach uprawnionych, którzy są emerytami lub rencistami.

DODATKI DO ŚWIADCZENIA

Kombatancki oraz kompensacyjny (w wysokości 15 proc. kombatanckiego) przyznawany jest kombatantom i innym uprawnionym pobierającym emeryturę lub rentę na podstawie ustawy z 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tzw. ustawa kombatancki).
Aby otrzymać te dodatki, trzeba mieć zaświadczenia Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

UWAGA
Dodatek kompensacyjny może dostać także wdowa lub wdowiec, którzy są emerytami/rencistami pozostałymi po kombatantach i innych osobach uprawnionych. W ich przypadku zaświadczenie musi potwierdzać uprawnienia jako członka rodziny.

ZA TAJNE NAUCZANIE

Przyznawany jest nauczycielom, którzy w czasie okupacji prowadzili tajne nauczanie albo przed 1 września 1939r. nauczali w języku polskim w szkołach polskich na terenie III Rzeszy Niemieckiej oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska. Przysługuje na podstawie tzw. Karty Nauczyciela.

BYLI WOJSKOWI

1. Świadczenie pieniężne przysługuje byłym żołnierzom przymusowo zatrudnianym:

* w latach 1949-1959 w kopalniach węgla i kamieniołomach oraz w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych (zastępcza służba wojskowa);

* w kopalniach węgla i kamieniołomach - dotyczy tych z poboru w 1949 roku, którzy byli wcielani do ponadkontyngentowych brygad "Służby Polsce";

* w batalionach budowlanych w latach 1949-1959.

2. Świadczenie przyznaje organ rentowy na wniosek osoby uprawnionej złożony wraz z zaświadczeniem organu wojskowego (Wojskowa Komenda Uzupełnień właściwa ze względu na miejsce zamieszkania zainteresowanego) potwierdzający rodzaj i okres wykonywania przymusowego zatrudnienia w ramach zastępczej służby wojskowej.

3. Świadczenie przysługuje za każdy pełny miesiąc tego zatrudnienia - maksymalnie za 20 miesięcy.

DEPORTOWANI

1. Świadczenie dla deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR przyznawane jest na podstawie ustawy z 31 maja 1996 r. (Dz. U. nr 87, poz. 395 ze zm.)

2. Przysługuje osobom, które w okresie podlegania określonym w tej ustawie represjom były obywatelami polskimi i są nimi obecnie.

3. Prawo do świadczenia przyznaje kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych - na podstawie wniosku zainteresowanego, który zaopiniuje stowarzyszenie osób poszkodowanych i dokumentów/dowodów potwierdzających rodzaj i okres represji.

4. Pieniądze przysługują za każdy pełny miesiąc trwania pracy - nie więcej jednak niż za 20 miesięcy. Dostaną je wyłącznie ci, którzy nie mają ustalonego prawa do dodatku kombatanckiego oraz za tajne nauczanie.

UWAGA!
1 stycznia 2010 roku nastąpiły ważne zmiany w ustawie o świadczeniu pieniężnym dla osób deportowanych.

Zniesiono ograniczenia stosowania przepisów tej ustawy wyłącznie do osób posiadających stałe zamieszkanie w Polsce. Oznacza to, że ci, którym przed 1 stycznia 2010 roku odmówiono prawa do tego świadczenia z tego powodu, że nie mieszkali w Polsce mogą złożyć do Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wniosek o wznowienie postępowania. Termin składania takich wniosków upływa 31 grudnia br.

RYCZAŁT ENERGETYCZNY

Przysługuje: * kombatantom oraz innym osobom uprawnionym na podstawie ustawy kombatanckiej * żołnierzom przymusowo zatrudnianym. Może być przyznany także:
wdowom lub wdowcom (emerytom i rencistom) pozostałym po kombatantach i innych osobach uprawnionych.

Oferty pracy z Twojego regionu