Też mieliśmy Wróbla, ale innego niż w „Grze o tron”

Miał jeszcze jeden przydomek - Katarzyniec. A to podobno dlatego, że był… pantoflarzem i ulegał swojej żonie Katarzynie. Henryk VIII był najmłodszym synem księcia żagańskiego Henryka V Żelaznego i Anny, księżniczki mazowieckiej. Jak pisze Joanna Karczewska, „używał tytulatury księcia Śląska, pana Zielonej Góry i Kożuchowa”. Rezydował na zamku w Kożuchowie, ale bywał też w drugim swoim zamku w Zielonej Górze.

Jego droga do objęcie księstwa prosta nie była, tak jak i ustalenie granic jego dziedziny, co zresztą w tamtych czasach i w tej części ziem polskich było regułą. Po śmierci ojca w 1369 formalnie współrządził wraz z braćmi, Henrykiem VI Starszym i Henrykiem VII Rumpoldem, w księstwie głogowskim. Pełnię władzy objął dopiero po osiągnięciu pełnoletności i podziale dzielnicy głogowsko-żagańskiej w 1378 na trzy części. Henryk VIII otrzymał wówczas Kożuchów, Zieloną Górę, Sławę, Sulechów, Szprotawę, Sławę Śląską, Nowe Miasteczko oraz Przemków. 25 czerwca 1388 książę ożenił się z Katarzyną, córką Władysława Opolczyka, która jako wiano wniosła Prudnik i Głogówek w księstwie opolskim (na co zgodę musiał wyrazić król Czech, Wacław IV Luksemburski). Wobec jednak jednoczesnego zapisania Głogówka jako oprawy wdowiej Ofce, żonie Opolczyka, ostatecznie Henrykowi udało się przejąć jedynie Prudnik. W 1393 Henryk VIII uzyskał prawa do księstwa żagańskiego po starszym bracie Henryku VI. Na prawach się skończyło - całość dziedzictwa otrzymała szwagierka Jadwiga. Dwa lata później, w 1395, Henryk VIII objął w posiadanie księstwo głogowskie po bezpotomnej śmierci Henryka VII.

Po śmierci braci Henryka VI i Henryka VII Średniego Rumpolda sprawował władzę w całym księstwie głogowskim, co oznaczało krótkotrwałe zjednoczenie ziem w północnej części dzielnicy śląskiej. Na krótko i powodem była zasadnicza różnica między nim i Wróblem z „Gry o tron”. Henryk VIII miał nieco inny charakter niż jego bracia. Był księciem niezwykle rozrywkowym, kochał uczty, zabawy i turnieje rycerskie. A takie przyjemności kosztują. Przy pustej kasie władca zaciągał pożyczki. Jego największym wierzycielem był Konrad II z Oleśnicy. Zdesperowany Henryk VIII próbował sięgnąć po dochody kościelne. W owych czasach był to największy błąd, jaki można było popełnić. Skończyło się to dla niego klątwą kościelną nałożoną przez biskupa wrocławskiego.

Niewiele brakowało, a klątwa zatrzasnęłaby ostatecznie drogę do zbawienia. Tuż po wyklęciu został ranny włócznią na zorganizowanym przez siebie turnieju w Legnicy. Nie wyszedł z tego i zmarł w Szprotawie i… No właśnie, i nic. Zakonnicy odmówili pochówku wyklętego władcy, którego zwłoki leżały osiem dni. Zmienili zdanie dopiero po interwencji Ruprechta legnickiego, który wyrównał zobowiązania finansowe krewniaka. Nawiasem mówiąc, nie zrobił tego bezinteresownie, bowiem przejmuje władzę regencyjną w dzielnicy głogowskiej i opiekę nad małoletnimi synami Henryka.

Z małżeństwa z Katarzyną doczekał się czterech synów (Jana, Henryka IX, Henryka X i Wacława) oraz jednej córki (Anny, żony Kazimierza oświęcimskiego). Żonie Katarzynie, zmarłej 6 czerwca 1420, zostawił jako oprawę wdowią Kożuchów i Zieloną Górę.
Przeszedł do historii jako władca, który zmarnował szansę na zastopowanie rozdrobnienia śląskich księstewek. A i jeszcze. Joanna Karczewska pisze, że książę Henryk był pierwszym władcą na Śląsku, który wykorzystał proch strzelniczy. Stać się to miało przy okazji „potyczki pod Zgorzelcem”.

Czy nadal istnieje niepodległe księstwo żagańskie?

Czy w Kożuchowie są groby Piastów?

POLECAMY