To nie jest miasto dla niepełnosprawnych. Czują się tutaj niechciani?

Na co dzień spotykamy osoby na wózku, niewidome czy chodzące o kulach. Czy rozumiemy, jaka jest ich codzienność? Jakie bariery dla nich tworzy normalność pełnosprawnych?
Żeby poznać choć namiastkę tego świata, wybraliśmy się z Joanną Gawryś na spacer po mieście.
Dzień mżysty. Jest 10.00, spotykamy się przed jednym z bloków na Pomorskim. Dziś nie jest najlepsza pogoda na wózek elektryczny, dlatego pani Asia siada na zwykły, a do pomocy zabiera swojego mężczyznę - Piotra.

Ruszamy. Dla pełnosprawnych przejście kilku czy kilkuset metrów to żaden wyczyn. Dla niepełnosprawnej to droga przez mękę. Połamane płyty chodnikowe, dziury większe, małe tylko czyhają na to, że utkwi w nich koło wózka. A wysokie krawężniki z niej szydzą. - To on tu jest panem. Kawałek betonu. Ja, człowiek, muszę ze zwieszoną głową dać za wygraną i pojechać dalej, gdzie jest niżej - mówi pani Asia. Piotr zamiast za rękę łapie za wózek Joanny. - Sama nie poradzi. Za dużo dziur. Za mało ma sił, żeby je pokonać - komentuje. I dodaje, że majstersztykiem niefunkcjonalności jest kostka brukowa: - Pięknie wygląda. Ale swobodnie po niej nie można się poruszać.

Problem jest nie tylko na ulicach, ale i w różnego rodzaju instytucjach. Większość przed niepełnosprawnymi zamyka drzwi. I to dosłownie. - Nawet tu, w zakładzie rehabilitacji zapominają o tych, których leczą - denerwuje się pani Joanna. I próbuje wejść. Drzwi ustąpiły na zaledwie kilka centymetrów. Samozamykacz jest silniejszy. - Prosiłam, żeby zamontowano tu dzwonek. Wtedy ktoś z obsługi mógłby je otworzyć. Ale moje słowa odbiły się o ścianę - stwierdza. Mało tego, w niektórych bankach, sklepach, aptekach czy urzędach otwierają się tak, że osoba na wózku zagradza sobie nimi wejście.

To nie koniec problemów. Bankomaty, toalety, perony, autobusy..., lista się wydłuża. - Chcę wypłacić pieniądze. I co? Nie dosięgam. Czuję się upokorzona, zapomniana, odrzucona - mówi. Ciągle coś przypomina jej, że jest inna. - Wyprawa do restauracji, podróż pociągiem, wyjście na zakupy. Zwykle kończy się tym samym: rozczarowaniem - denerwuje się. I wymienia: perony za nisko, toalety niedostosowane, nie ma podjazdów i wind. Jak chce wsiąść do pociągu, Piotrek bierze ją na ręce i zanosi do przedziału. - Potem wracam po wózek i po bagaże - opowiada.

W wielu miejscach pani Joanna musi zapomnieć o skorzystaniu z toalety. - W wielu knajpach znajdują się one w piwnicach, a spora część nie ma nawet uchwytu dla niepełnosprawnych - stwierdza. Czuje, że dla wielu najwygodniej byłoby, gdyby zamknęła się w domu i nie dopinała się o swoje. - Nikt nie przewiduje, że my, niepełnosprawni, także chcemy normalnie żyć, spotykać się z ludźmi. W taki sposób zostajemy wykluczeni - denerwuje się. I dodaje, że nawet żeby obejrzeć wystawę w muzeum musi iść z osobą towarzyszącą. Silną. - Zrobili podjazd. Ale wewnątrz nie ma żadnej windy, więc mogę obejrzeć tylko wystawę na parterze - mówi.

Najgorsze, że samo prawo traktuje ją jako osobę drugiej kategorii. - Chciałam jechać do sanatorium. NFZ nie pozwolił. Bo uznał, że nie jestem samoobsługowa. A z opiekunem nie pojadę, bo oni finansować tego nie będą - skarży się. W innych dziedzinach życia też wciąż przypominają jej o tym, że jest inna. - Staram się o pracę. Kiedy widzą, w jakim stopniu jestem niepełnosprawna, z miejsca rezygnują. Bo prawo nakazuje, żeby takim osobom jak ja dostosować miejsce pracy - tłumaczy.

Pani Joanna nie jest sama. W całym województwie osób prawnie uznawanych za niepełnosprawne jest 176.373 (chodzi o każdy rodzaj dysfunkcji). W powiecie zielonogórskim - 15.272, a w samej Zielonej Górze - 19.266. Z ustaleniem osób, które mają problem z poruszaniem się, jest problem. Bo nikt nie prowadzi takich statystyk. Zadzwoniliśmy jednak do stowarzyszeń, żeby zapytać o liczbę ich członków. - Należą do nas 104 osoby. Są to te, które poruszają się o kulach, na wózkach. Mamy dwóch podopiecznych niewidzących - powiedziała Danuta Tarnawska, prezes stowarzyszenia START. Do Zielonogórskiego Stowarzyszenia Tenisa na Wózkach należy siedem osób.

- Spotykamy się co dwa tygodnie. Bierzemy udział w ogólnopolskich turniejach - powiedział Dariusz Michalak. Irena Baran, członek wojewódzkiej rady ds. osób niepełnosprawnych podkreśliła, że liczba tych osób stale rośnie. - Każdego roku w województwie ciężkim urazom kręgosłupa w wypadkach ulega około 15 osób - powiedziała.

Zielona Góra chce być przyjazna dla niepełnosprawnych. Wiceprezydent miasta Wioleta Haręźlak na czacie w ,,GL" podkreślała, że jesteśmy jedynym miastem w województwie, które od czterech lat bierze udział w kampanii "Miasto bez barier". - W wyniku naszych działań nagradzamy, promujemy, instytucje, obiekty użyteczności publicznej, przestrzeń miejską, która stała się przyjazna - stwierdziła. I zapewniła, że los osób z niepełnosprawnością nie jest jej obojętny: - Będziemy prowadzili naszą kampanię do końca świata i jeden dzień dłużej.

Czy zmiany te widzą członkowie stowarzyszeń? - Jesteśmy miastem, które bardzo się stara się w ostatnich latach. To prawda. Są tworzone i realizowane specjalne programy. Ale jest jeszcze wiele barier, zwłaszcza w obiektach publicznych - powiedziała D. Tarnawska. I. Baran widzi, że jeszcze wiele jest do zrobienia. - Nasi instruktorzy i wolontariusze biorą udział w badaniach obiektów. I nie są zadowoleni.

Ale zmiany są i mimo że małymi kroczkami, trzeba do nich dążyć - powiedziała. Podpowiedziała także, że aby ta metamorfoza miasta była skuteczna, w komisji powinny być osoby niepełnosprawne z różnych grup - zarówno te z dysfunkcją ruchową, jak i wzrokową czy słuchową. I to one powinny one uczestniczyć w badaniach użyteczności tych obiektów. Podobnego zdania jest Maria Miłuch ze Społecznej Rady Miejskiej, która aktywnie działa na rzecz niepełnosprawnych: - Właśnie tego brakuje. Spojrzenia na miasto z punktu "siedzenia" osób, dla których ono miałby być przyjazne.

Oferty pracy z Twojego regionu