W Drzecinie natrafiono na unikatowy zabytek! Trafi na cmentarz żydowski w Słubicach

Na przełomie lat 70. i 80. XX w. wiele przedwojennych kamieni, płyt i tablic nagrobnych z cmentarza komunalnego jak i cmentarza żydowskiego w Słubicach zostało wyrzuconych do Odry oraz do lasku nieopodal strefy ekonomicznej, na zachód od dzisiejszej siedziby firmy Foliarex.

Blisko 10 lat temu regionalista Roland Semik, poinformowany przez mieszkańców Słubic o tym leśnym depozycie, za zgodą Nadleśnictwa Rzepin oraz Straży Leśnej i przy technicznym wsparciu Państwowej Straży Pożarnej doprowadził do zwiezienia większości tychże płyt na teren nowo tworzonego lapidarium przedwojennych tablic nagrobnych na cmentarzu komunalnym w Słubicach.

Tablice bez widocznych inskrypcji albo zbyt ciężkie, by je obrócić, pozostały na miejscu. Wśród nich były m.in. ciężkie płyty z widoczną gwiazdą Dawida i symbolem nieskończoności, odnalezione nagle... w Drzecinie.

Okoliczności mogą wskazywać na to, iż przedwojenna studzienka z gwiazdą Dawida została zabrana stamtąd bez zgody zarządcy lasu - Nadleśnictwa Rzepin, a ponadto częściowo zniszczona poprzez znaczne zeszlifowanie gwiazdy Dawida.

Niedawno całej sprawie przyjrzał się także Eckard Reiß, członek Towarzystwa Historycznego we Frankfurcie nad Odrą oraz autor dwujęzycznej polsko-niemieckiej monografii o historii cmentarza żydowskiego w Słubicach pt. „Makom tow”. Nie ma on wątpliwości, że znalezisko z Drzecina to nie jest zwykła studzienka do pobierania wody.

Według Reißa w przypadku drzecińskiego znaleziska bez cienia wątpliwości chodzi o umywalkę do rytualnej ablucji rąk m.in. po odwiedzinach grobów, a jeśli tak, to była to jedyna tego typu umywalka na cmentarzu żydowskim w Słubicach i znajdowała się tuż przy dawnym wejściu głównym na tenże cmentarz.

Wartość zabytkowa, a konkretnie historyczna, przedmiotu okazuje się o wiele większa, niż pierwotnie sądził Roland Semik, społeczny opiekun zabytków powiatu słubickiego.

Semik skontaktował się w tej sprawie m.in. z Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma oraz Komisją Rabiniczną ds. cmentarzy przy Biurze Naczelnego Rabina Polski.

Zgodnie z ustaleniami sekretarza Komisji Krzysztofa Filcka, asystenta w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie Andrzeja Jankowskiego, naczelnego rabina Górnego Śląska Jehoshuy Ellisa i naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha, odnaleziona umywalka do rytualnego mycia rąk na cmentarzu żydowskim w Słubicach będzie jedyną tego typu oryginalnie zachowaną na nieczynnych cmentarzach żydowskich nie tylko w całym województwie lubuskim, ale w całej Polsce.

Natomiast na nadal czynnych cmentarzach żydowskich w Polsce, tj. tam gdzie wciąż odbywają się żydowskie pochówki, takich oryginalnych umywalek rytualnych sprzed okresu II wojny światowej zachowały się jedynie trzy sztuki - przy ul. Okopowej w Warszawie, na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Miodowej w Krakowie oraz przy ul. Cieszyńskiej w Bielsku-Białej.

W ubiegły wtorek górna części zabytkowej umywalki została przewieziona na teren cmentarza żydowskiego przy ul. Transportowej w Słubicach.

Na przewóz czeka jeszcze dolna, cięższa, mogąca ważyć ponad pół tony część kamiennego zabytku. W związku z tym, że nie było możliwe załadowanie jej na samochód dostawczy za pomocą pasów transportowych bądź wózków przeprowadzkowych, społeczny opiekun zabytków zwraca się z gorącym apelem do ludzi dobrej woli o nieodpłatne przewiezienie bądź sfinansowanie transportu zabytku na cmentarz za pomocą wózka widłowego albo na łyżce koparki.

Kontakt w sprawie nieodpłatnej pomocy przy transporcie można nawiązać drogą mailową, pisząc na adres: [email protected].

Przy okazji mieszkańców mających wiedzę na temat możliwej lokalizacji podobnych zabytków zachęca się do ujawniania, chociażby anonimowo, informacji na temat powojennych losów lokalnego dziedzictwa materialnego; a osoby, które w różnych okolicznościach weszły w posiadanie przedwojennych nagrobków, zachęca się do ich dobrowolnego oddania.

Wideo: W wieży kościelnej w Cybince znaleziono kapsułę czasu