Cmentarz przy ul. Bolesława Chrobrego zamknięto pół wieku temu, ale mieszkańcy nadal opiekują się mogiłami swoich bliskich. Jest tam kilka kwater, w których pochowano ofiary drugiej wojny. Trzy z nich zostały ostatnio odnowione. Na mogiłach Stanisława Kaczmarka, Waleriana Woźniaka i Zenona Gałężewskiego postawiono nowe płyty z piaskowca z białymi orłami.
- Dwaj pierwsi to robotnicy przymusowi, którzy zginęli w latach wojny. Ostatniego Zenka Gałężewskiego znałem osobiście. Zginął trzy dni po oswobodzeniu miasta przez Rosjan. Zabiła go niemiecka bomba - wspomina 81-letni Bolesław Cenkier.
Groby odnowiono z inicjatywy wojewody poznańskiego Piotra Florka. Jego rzecznik prasowy Tomasz Stube informuje, że w Wielkopolsce odrestaurowano ostatnio 20 kwater wojennych i powstańczych. M.in. dwie mogiły powstańców wielkopolskich w Przemęcie i trzy ofiar wojny w Międzychodzie. Autorką projektu jest dr Konstancja Pleskaczyńska.
- To cenna inicjatywa. W mieście jest jednak więcej takich mogił, które wymagają pilnej renowacji - komentuje Cenkier.
Zapomniane groby
Międzychodzianin opiekuje się grobem żołnierza Piotra Maciulkiwicza, który zginął już po zakończeniu wojny w lipcu 1945 r. Przyjechał na sianokosy, został zastrzelony podczas przeprawy przez Wartę. Dwa lata później Rosjanie zabili milicjanta Lecha Pawłowskiego, który spoczywa w pobliskim grobie. - Ktoś musi się zaopiekować tymi mogiłami. I pomnikiem w Żmijowcu, gdzie Niemcy zamordowali kilkaset osób - postuluje B. Cenkier.
Cmentarzem przy Chrobrego opiekuje się społeczny komitet, a pomnikami bohaterów i ofiar drugiej wojny lokalne władze.
- My nie mamy na to pieniędzy, ale inicjatywie pana Bolesława poinformujemy burmistrza - zapowiada Antoni Taczanowski, który kieruje lokalnym Komitetem Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Były dwie tragedie
Renowację kolejnych mogił zapowiada też rzecznik prasowy wojewody. Zaznacza, że akcja odbyła się z okazji zbliżającej się 65. rocznicy wkroczenia do Wielkopolski Armii Czerwonej. Radzieccy żołnierze zajęli Międzychód 27 stycznia 1945 r. Niemcy bronili się na rogatkach, zniszczyli dwa sowieckie czołgi, potem ich niedobitki uciekły przez zamarzniętą Wartę do Puszczy Noteckiej. Już po wkroczeniu Rosjan w mieście zginęło dziewięć osób. B. Cenkier doskonale to pamięta. Miał wtedy 16 lat.
- 30 stycznia nad miasto nadleciał niemiecki samolot. Wpierw zbombardował kolumnę żołnierzy, a potem zrzucił bombę koło domu handlowego. Eksplozją zabiła cztery osoby. Kobietę, która przyszła po wodę do znajdującej się tam studni. Dziadka Sobczyńskiego, a także moich kolegów Mariana Kałka i Zenka Gałężewskiego - wspomina.
Do kolejnej tragedii doszło 4 lutego w starym porcie. Chłopcy weszli do porzuconego tam niemieckiego czołgu. Wyciągnęli na zewnątrz pocisk i zaczęli przy nim majstrować. Doszło do eksplozji, która rozszarpała pięciu malców. - Całe miasto było w żałobie i płakało na ich pogrzebie - dodaje Cenkier.
Co z mogiłami w Lubuskiem?
Inicjatywę Wielkopolan zainspirowała wiceprzewodniczącego rady powiatu międzyrzeckiego Jarosława Szałatę z Pszczewa. Twierdzi, że trzeba podchwycić ten pomysł, gdyż na lubusko-wielkopolskim pograniczu jest wiele podobnych mogił. Wystąpił z takim wnioskiem do starosty.
- Interpelację przekażemy wojewodzie - zapowiada wicestarosta Remigiusz Lorenz.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
