Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

W Różanówce niszczeje stodoła - militarny unikat

Redakcja
Andrzej Gielec nie może patrzeć na niszczejący zabytek. Zostaje z niego coraz mniej...
Andrzej Gielec nie może patrzeć na niszczejący zabytek. Zostaje z niego coraz mniej... fot. Paweł Janczaruk
To, czego nie zniszczyli nacierający Rosjanie, mają szansę zrównać z ziemią złodzieje. Unikalny obiekt bojowy Linii Odry popada w ruinę. A przecież ta stodoła w Różanówce może przyciągać miłośników militariów.

Andrzej Gielec z Różanówki prowadzi nas na niewielką polankę tuż za wsią. Tam stoi nieco zaniedbana stodoła. Cegła porządna, ale w dachu dziura. To ślad po drzewie, które padło podczas wichury. Ten niepozorny budynek przyciąga miłośników militariów nie tylko z Polski. Bowiem jest to zbudowane w latach 30. XX w. stanowisko bojowe zamaskowane stodołą. Podobno ostatnia z takich konstrukcji na Linii Odry i unikat nie tylko w skali naszego kraju.

- Przez lata opiekowaliśmy się budynkiem, gdyż wykorzystywaliśmy jako normalną stodołę - tłumaczy pan Andrzej. - Ale leśnicy kazali nam go opuścić. A z takimi budynkami już tak się dzieje, gdy nie mają gospodarza...

Brak gospodarza zaowocował rabunkiem i dewastacją. Brama została zniszczona, ktoś wyciął fragmenty więźby dachowej. Tylko czekać aż dach się zapadnie. Pancerną płytę wymontowali muzealnicy. Chcieli wyprzedzić złomiarzy. Mimo to budynek jest bardzo ciekawy. Grube, zbrojone ściany, piwnica. Jak opowiadają najstarsi mieszkańcy Różanówki zaraz po wojnie ta najniższa kondygnacja była wyłożona grubą warstwą korka. Jednak szewcy szybko się o tym dowiedzieli i ta osłona ścian "poszła" na buty.

Stodoła miała chronić Kanał Kopalnica i była jednym z elementów Linii Odry, zwanej też Pozycją Środkowej Odry (Oderstellung). To ciągnące się wzdłuż środkowej Odry, z reguły na lewym brzegu, od Wrocławia po Krosno Odrzańskie umocnienia składające się z przeszło 650 bunkrów, w większości wysadzonych w powietrze po 1945 r. Umocnienia te wraz z Międzyrzeckim Rejonem Umocnionym oraz Wałem Pomorskim (niem. Pommernstellung) stanowiły główną linię obrony III Rzeszy przed atakiem ze wschodu (chodziło głównie o agresję ze strony Polski).

Linia Oderstellung została przełamana na całej długości w przeciągu kilkunastu dni na początku roku 1945 przez Armię Czerwoną. Kanał Kopalnica wchodził w skład pozycji obronnej stanowiąc jej przyczółek. Miała to być naturalna bariera chroniąca przed nacierającą Armią Radziecką. I rzeczywiście spełnił swoja rolę. W lutym 1945 roku w okolicy miały miejsce zacięte, kilkudniowe walki. Wojska niemieckie broniły mostu w Nowej Soli.

- Miejsca, gdzie zbudowano umocnienia są z reguły na uboczu, niedostępne i stąd trudne do monitorowania - przyznaje wojewódzka konserwator zabytków Barbara Bielinis-Kopeć. - Na razie przystąpiliśmy do wpisywania do rejestru zabytków Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Sprawa wyszła przy okazji ochrony nietoperzy. Przecież to nienormalne, że chronimy te zwierzęta, a nie zajmujemy się samym obiektem... Co do stodoły w Różanówce... Na razie nie zdołamy zająć się całą Linią Odry, natomiast możemy objąć opieką pojedynczy obiekt.

Bo i śladów umocnień jest coraz mniej, mimo że tak jak o moście w Stanach piszemy i mówimy o nich jak o perełkach i turystycznych atrakcjach. Nieliczne zachowane w całości obiekty, szczególnie w wałach przeciwpowodziowych były zasypywane. Tak stało się chociażby po powodzi w 1997 r. Pozostałe są systematycznie grabione przez złomiarzy. Dziś funkcjonują dwa skanseny fortyfikacji (w Cigacicach - Leśnej Górze oraz w okolicach Czerwieńska), których członkowie ratują przed zniszczeniem kolejne obiekty i umożliwiają ich zwiedzanie.

A tak na marginesie. Okolice Różanówki to niestety teren działania militarnych szabrowników. Szukają pozostałości po walkach prowadzonych w tym rejonie. Niestety nie tylko. Gdy przed laty ludzie z fundacji Pomost prowadzili ekshumację grobów niemieckich żołnierzy okazało się, że brakowało czaszek. Prawdopodobnie zostały sprzedane studentom medycyny... I, jak pisaliśmy niedawno w "GL" grabią znajdujące się w okolicy cmentarzysko kultury łużyckiej.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska