Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

W tym pałacu przez kilka dekad panowali rolnicy. Teraz studenci

Dariusz Chajewski
Dariusz Chajewski
Tak, pałacem w Kalsku można się chwalić
Tak, pałacem w Kalsku można się chwalić Dariusz Chajewski/Mariusz kapała
Okazuje się, że nie tylko ludziom przydaje się szczęście, ale również zabytkom. Tak właśnie pomyśleliśmy, stając przed odnowionym pałacem w Kalsku. O jego losach decydowali rolnicy, a raczej rolnictwo. Był tutaj ośrodek postępu rolniczego, rolniczy zakład doświadczalny, ośrodek szkolenia mechanizatorów, magazyn BHP, przedszkole, biblioteka. Obecnie rezyduje tutaj wyższa uczelnia. To wszystko pokazuje, jak ważne jest, że zabytek zawsze miał gospodarza...

W XVI wieku wieś została podzielona między rodzinę von Bornstädt i von Löben. Oba rody posiadały tu swoje folwarki. Od początku XVII wieku całość dóbr znalazła się w rękach familii von Bornstädt i pozostała w ich władaniu do końca XVIII wieku. Na przełomie XVII i XVIII wieku wzniesiona została pierwsza siedziba szlachecka. W 1792 roku majątek w Kalsku kupił Ludwig von Sydow - porucznik pułku dragonów, późniejszy dyrektor prowincji głogowsko-żagańskiej oraz właściciel Smardzewa i Szczańca.

Wieża i blanki. To prawie jak w zamku

Pałac zbudowany został na przełomie XVII i XVIII wieku. W XIX wieku obiekt powiększono, dostawiając od północy skrzydło boczne. W latach 1910-1920 dobudowano skrzydło południowe, a następnie powiększono je, przez co budynek stał się trzyskrzydłowy z ryzalitami. Założony jest na planie podkowy, z ośmioboczną wieżą usytuowaną w narożniku północno-wschodnim. Dwukondygnacyjną, podpiwniczoną bryłę akcentują ryzalit i pseudoryzalit.

Rosin. Tutaj zobaczysz trzy lilie z przyłbicą i uskrzydlone smoki

Dwór wzmiankowany jest już w końcu XVII wieku, kiedy to odprawiano w nim czasowo msze. Najprawdopodobniej najstarszym elementem zespołu jest park, założony w końcu XVIII wieku. Wówczas, lub na początku wieku XIX, wzniesiono murowany, parterowy dwór na planie prostokąta, o prostej, przysadzistej bryle nakrytej dachem mansardowym. Podczas przebudowy około 1900 roku dostawiono na osiach dłuższych boków płytkie ryzality mieszczące wejścia, od strony wschodniej parterowy aneks z tarasem oraz przylegającą do niego piętrową przybudówkę nakrytą dachem mansardowym. Przetrwały też dekorujące szczyty elewacji sztukaterie o motywach roślinnych i heraldycznych, w tym herb trzy lilie z przyłbicą, trzymany przez uskrzydlone smoki.

Raków Cechy stylistyczne pałacu zatarł pożar w latach 80.

Spośród licznych właścicieli Rakowa w XVIII wieku ufundowanie pałacu z dużym prawdopodobieństwem należy połączyć z rodziną Ottowaisch - przemawia za tym jego metryka - pierwsza połowa XVIII wieku oraz fakt, że władali oni całością majątku.

Pałac przebudowywano dwukrotnie - w ostatniej ćwierci XIX wieku, najprawdopodobniej z inicjatywy Artura von Zastrow oraz na początku XX wieku, kiedy stanowił on własność rodziny Moderow. Obie przebudowy znacznie zatarły pierwotny charakter obiektu.

Pałac wzniesiony został na planie prostokąta z wydatnym ryzalitem od strony południowo-wschodniej. Zwarta, dwukondygnacyjna bryła budynku nakryta została dachem mansardowym, którego dolne połacie rozczłonkowano lukarnami i okienkami powiekowymi. Dzisiejszy wygląd pałacu właściwie znacząco odbiega od dawnego. Spowodowane jest to pożarem, jaki miał miejsce w 1983 r. Obiekt został wówczas poważnie uszkodzony. Wkrótce pałac odbudowano, jednakże bez zachowania form stylowych elewacji. Zachowały się natomiast przyziemia, a w ich wnętrzu kolebkowe sklepienia, barokowe nadproże oraz kominek z motywami heraldycznymi.

Kruszyna. Nie wiadomo dokładnie, która z rodzin wybudowała ten dwór

W połowie XVI wieku nastąpił podział włości na trzy części, które należały do rodzin: von Troschke, von Bone oraz von Steinbart. Nie udało się ustalić, do którego z wymienionych rodów należały dobra związane z interesującym nas dworem.

Klasycystyczny dwór wzniesiony w 1816 roku założony został na planie prostokąta z czworobocznym portykiem od strony frontowej.

W nieokreślonym bliżej czasie, zapewne w końcu XIX wieku lub na początku XX wieku, do wschodniego boku dobudowany został czworoboczny aneks. Parterową, wysoko podpiwniczoną bryłę budynku nakryto dachem dwuspadowym z naczółkami. Przybudówka ma dach płaski. Od strony południowej ukształtowano reprezentacyjną fasadę poprzedzoną portykiem wspartym na sześciu kanelurowanych kolumnach o głowicach wzorowanych na doryckich.

Z wyposażenia na uwagę zasługują zewnętrzne drzwi ramowo-płycinowe, ozdobione wydatnym gzymsem, płaskorzeźbionymi płycinami u dołu z motywem fryzu kowadełkowego.

Kruszyna. Ten pałac zachował pierwotny klasycystyczny wygląd

Pałac klasycystyczny wzniesiony został na przełomie XVIII - XIX wieku. Budynek założony został na planie litery U o krótkich ramionach otwierających się w stronę południową, gdzie rozplanowano założenie zieleni. Po przeciwnej stronie, do północnego boku, na jego osi centralnej, przylega ryzalit. Obiekt jest parterowy z sutereną, nakryty w bryle głównej dachem czterospadowym, w członach bocznych - dwuspadowym. Elewacja frontowa pięcioosiowa w trzonie głównym, z pojedynczymi oknami w bocznych aneksach. Do umieszczonych pośrodku drzwi, zamkniętych łukiem odcinkowym, prowadzą reprezentacyjne schody, ujęte uskokowo ukształtowanymi, murowanymi policzkami. Budynek zachował w czystej formie pierwotny wygląd klasycystyczny, co wcale nie jest zdaniem fachowców takie częste. W okresie powojennym, jak wiele podobnych majątków, założenie w Kruszynie było siedzibą PGR.

Łęgowo. Po pożarze w latach 80. minionego wieku pozostały gołe mury

Pałac w Łęgowie powstał najprawdopodobniej z inicjatywy Hansa Wilhelma zu Unruhe-Bomst, z którym majątek jest łączony około roku 1885. Budynek wzniesiono na planie prostokąta w układzie trzytraktowym, ze znacznie wyróżniającym się na rzucie segmentem klatki schodowej od strony zachodniej oraz ryzalitami od strony elewacji północnej i południowej. Przez całość budynku, pośrodku założenia, wzdłuż dłuższej osi, przebiega korytarz. Zróżnicowaną gabarytowo bryłę pałacu, oprócz podstawowego trzonu, tworzą przyległe człony ryzalitów. Każdy z elementów przykryty został dachem dwuspadowym. Po II wojnie światowej folwark w Łęgowie został rozparcelowany. W latach 80. minionego wieku w obiekcie wybuchł pożar, po którym zachowały się tylko gołe mury.

Niekarzyn. W chaszczach znaleźliśmy dwór. Trudno uwierzyć

Gdy kilka dni temu pokazaliśmy pałac w Niekarzynie, zatelefonował do nas Czytelnik i powiedział, że w tej wsi był, a właściwie nadal jest dwór. Pojechaliśmy, sprawdziliśmy.

Rzeczywiście w chaszczach, obok folwarku, znaleźliśmy zapuszczony budynek i jesteśmy w stanie sobie wyobrazić, że jest to właśnie ten dwór.

Zwłaszcza że otaczające go chaszcze mogły być niegdyś parkiem krajobrazowym. Jak można wygrzebać w dokumentach, został on zbudowany pod koniec XVIII wieku w stylu barokowym. Wierzymy na słowo, nam kojarzył się raczej z wiejską świetlicą (nieco słusznie). Zbudowany jest na planie prostokąta, jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem, nakryty dachem mansardowym z wystawką i naczółkami. Po 1945 roku mieszkali tutaj pracownicy PGR, była stołówka i świetlica.

Sulechów. Zamek powstał w miejscu grodziska

Wprawdzie podczas tych wakacji mieliśmy zajmować się pałacami i dworami, a nie zamkami, ale skoro już jesteśmy w tej okolicy, grzechem byłoby nie zajrzeć do Sulechowa. Zamek sulechowski powstał w pierwszej połowie XIV wieku na miejscu wcześniejszego grodu. Wznieśli go, władający wówczas tym terenem, książęta głogowscy. Czternastowieczne relikty przetrwały w piwnicach skrzydła zachodniego. Bezpośrednim powodem renesansowej przebudowy zamku był wielki pożar miasta w 1557 roku.

Pozostałością szesnastowiecznego zamku jest ceglane sklepienie kolebkowe nad piwnicą zachodniego skrzydła. Wieża zamkowa została w latach późniejszych znacznie obniżona i nakryta dachem namiotowym, o czym świadczy rysunek Schulina z 1835 roku.

Na zachowanym planie miasta z XVIII wieku widoczna jest zabudowa wzgórza zamkowego, którą tworzyło zwarte trójskrzydłowe założenie zamkowe z dziedzińcem wewnętrznym. W XIX wieku zburzono północną i wschodnią część zamku, wznosząc w tym miejscu nowe budynki, w których współcześnie mieści się Sulechowski Dom Kultury. Jeszcze w XVIII wieku przebudowano renesansowe skrzydło zachodnie, opinając jego elewacje pilastrami. Za prace związane z remontem i adaptacją zamku w Sulechowie na cele kulturalne gmina Sulechów została uhonorowana Nagrodą Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków „Lubuskie Konserwacje 2012”.

Informacje pochodzą głównie z materiałów lubuskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Wideo: Pałac w Trzebielu jeszcze niedawno miał szansę

od 7 lat
Wideo

echodnia Policyjne testy - jak przebiegają

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska