Wracają choroby zakaźne – alarmujące dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Znaczny wzrost zachorowań na odrę, świnkę i różyczkę

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego opublikował zestawienie zachorowań na choroby zakaźne w okresie od 1 stycznia do 30 października b.r. Porównanie aktualnych danych z przypadkami zachorowań z ubiegłego roku prowadzi do bardzo niepokojących wniosków.

W 2021 r. na odrę zachorowało w Polsce w ciągu 10 miesięcy jedynie 12 osób, w 2022 r. w tym samym czasie odnotowano 24 przypadki zakażenia. Duży wzrost zanotowano także w przypadku różyczki: z 42 zachorowań na 117.

Także liczba chorych na świnkę niemal podwoiła się w ciągu roku – w ubiegłym odnotowano 392 przypadki, a aktualnie zgłoszono 779 zachorowań. Także płonica (szkarlatyna), atakuje zdecydowanie częściej – w 2021 r. zgłoszono 1 961 przypadki, a w 2022 r. – 7 464.

Najwięcej zachorowań w stosunku do ubiegłego roku odnotowano w przypadku ospy wietrznej. W 2021 r. zgłoszono 37 044 zachorowań, a obecnie mówi się już o 139 395 przypadkach zakażeń.

Większość chorób zakaźnych kojarzona jest z dziećmi, ale także u osób dorosłych może dojść do rozwinięcia odry, świnki czy różyczki. Bywają one niezwykle groźne i grożą licznymi komplikacjami. Są niebezpieczne w szczególności dla kobiet w ciąży i osób z upośledzoną odpornością. Może zagrażać nie tylko zdrowiu, ale i życiu osoby chorej oraz płodu.

1. Odra – wg WHO odra odpowiada za ok. 10 proc. wszystkich zgonów wśród dzieci. Wywoływana jest przez paramyksowirusy przenoszone drogą kropelkową. Jej pierwsze symptomy to wysoka gorączka, katar, kaszel i zapalenie spojówek. Kolejny etap choroby to drobnoplamista wysypka, która przechodzi w grube, ciemnoróżowe plamy. Na początku zlokalizowana jest na twarzy, a następnie pojawia się na reszcie ciała.
2. Różyczka – wywoływana przez wirus różyczki przenoszony drogą kropelkową. Charakterystyczne objawy to powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura ciała, złe samopoczucie, bóle stawów, utrata apetytu, zapalenie gardła i spojówek oraz plamista lub plamisto-grudowa swędząca wysypka. Wysypka pojawia się na twarzy, głównie za uszami oraz na tułowiu, a następnie na kończynach.
3. Świnka – to kolejna choroba, która przenoszona jest drogą kropelkową, jej przyczyną jest zakażenie paramyksowirusem. Jej objawy w pierwszej fazie przypominają symptomy grypy. Występuje wysoka gorączka, ogólne rozbicie, brak apetytu i dreszcze. Charakterystyczne jest natomiast obrzmienie ślinianek, które narasta w ciągu pierwszych 2-3 dni choroby. Towarzyszą mu ból gardła i okolic, który nasila się przy jedzeniu i połykaniu.
4. Płonica (szkarlatyna) – wywoływana jest przez zakażenie paciorkowcami grupy A. Jej pierwsze objawy to wysoka temperatura ciała (do 40 stopni Celsjusza), nudności i wymioty z towarzyszącymi im bólami brzucha i biegunką oraz wysypka. Charakterystyczne symptomy to drobne wykwity skórne, które pojawiają się zwykle po 12-36 godzin od zakażenia, głównie na tułowiu, szyi, obojczykach i kończynach. Wysypka blednie pod wpływem nacisku. Na twarzy chorego może pojawić się rumień – głównie w okolicy ust, a na języku biały nalot.
5. Ospa wietrzna – wywoływana jest przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca, czyli VZV (Waricella-Zoster-Virus). Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest specyficzna, żywoczerwona wysypka skórna, której często towarzyszy gorączka i uporczywy świąd. Wykwity pojawiają się na twarzy, głowie, tułowiu i kończynach. Mają postać plamek, grudek lub pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym.

Najlepszą ochroną przed chorobami zakaźnymi jest przyjmowanie szczepień. Szczepionka ochronna przeciwko odrze, śwince i różyczce, nazywana także szczepionką MMR, jest podawana w Polsce od 1975 r. To jedno z obowiązkowych szczepień (2 dawki), dzięki któremu udało się znacząco ograniczyć liczbę zakażeń. Niestety, jak pokazują statystyki, z roku na rok zmniejsza się liczba dzieci otrzymujących MMR. Może to skutkować wybuchem nowych epidemii zakażeń.

Dowiedz się więcej: Szczepionka ochronna MMR (przeciwko odrze, śwince i różyczce) – kalendarz szczepień, dawka i możliwe powikłania

Także przed ospą wietrzną można ochronić się, przyjmując odpowiednie szczepionki (2 dawki). W Polsce są one jednak jedynie zalecane, a co za tym idzie, odpłatne dla większości osób. Bezpłatne szczepienia obowiązują m.in. w grupie dzieci do 12 roku życia narażonych na zakażenie ze względów środowiskowych, czyli np. dzieci uczęszczające do żłobków i klubików dziecięcych.

Na szkarlatynę nie ma szczepionki. Jedyne, co może uchronić przed zakażeniem to przestrzeganie zasad ogólnej higieny – dezynfekowanie dłoni po kontakcie z chorym, izolowanie osób chorych oraz unikanie przez nie kontaktu z żywnością, a także zgłaszanie przypadków zachorowania do sanepidu.

Wiele chorób wirusowych wieku dziecięcego, m.in. ospa wietrzna, odra czy różyczka, przebiega u osób dorosłych znacznie ciężej niż u dzieci. Dlatego należy sprawdzić swój stan uodpornienia na poszczególne wirusy i bakterie. Można to zrobić, przeglądając historię szczepień zapisaną w książeczce zdrowia, a także sprawdzając poziom poszczególnych przeciwciał w krwi.

W przypadku chorób takich jak błonica, tężec czy krztusiec odporność nabyta poprzez szczepienia zmniejsza się wraz z upływem czasu, dlatego wskazane jest podanie dawek przypominających.

Osobom dorosłym zalecane są następujące szczepienia:

• szczepienie przeciw wzw B (wszyscy nieszczepieni, 3 dawki),
• szczepienie przeciw grypie (raz w roku, na początku sezonu grypowego, 1 dawka),
• szczepienie przeciw COVID-19 (wszyscy nieszczepieni, szczepienie podstawowe+ wymagane dawki przypominające),
• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi szczepionką dTap z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca (dawka przypominająca co 10 lat),
• szczepienie MMR przeciw odrze, śwince i różyczce (wszyscy nieszczepieni, 1 lub 2 dawki),
• szczepienie przeciw ospie wietrznej (wszyscy, którzy nie chorowali i nie byli szczepieni, 2 dawki),
• szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (3 dawki, dawka przypominająca co 3 do 5 lat),
• szczepienie przeciw meningokokom grupy B (2 dawki) oraz meningokokom grupy A, C, W, Y (1 dawka),
• szczepienie przeciw wzw A (wszyscy nieszczepieni, 2 dawki),
• szczepienie przeciw pneumokokom (szczepionka skoniugowana 1 dawka).

Jak podaje Państwowy Instytut Zdrowia Publicznego, kobietom w ciąży można bezpiecznie podawać szczepionki inaktywowane. Zalecane są szczepienia przeciw grypie oraz przeciw krztuścowi szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Inne szczepionki zabite mogą być podawane w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie. Kobietom w ciąży nie podaje się szczepionek żywych, tj. szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) czy szczepionki przeciw ospie wietrznej.