Wyższa emerytura? Możesz ją mieć!

Co to jest ten kapitał początkowy? Ogólnie rzecz biorąc: pieniądze, jakie na przyszłą emeryturę zarobił każdy z nas, kto pracował przed 1999 rokiem. Do tego momentu pracodawcy odprowadzali składki za wszystkich zatrudnionych, ale bez podziału na poszczególne osoby. Dopiero reforma ubezpieczeń sprzed 15 lat spowodowała, że mamy w ZUS osobne konta emerytalne, na których gromadzone są nasze składki.

Zapamiętaj: kapitał początkowy ma służyć oszacowaniu, jaka kwota składek powinna być przypisana na koniec 1998 roku do naszego indywidualnego konta emerytalnego. Ponieważ one wówczas nie istniały, sami musimy odtworzyć sumę zgromadzonych wcześniej składek. To na ich podstawie ZUS wyliczy nasz kapitał początkowy.

KOMU ZUS WYLICZY

Kapitał początkowy obliczany jest osobom, które:

* urodziły się po 31 grudnia 1948 roku;

* opłacały składki na ubezpieczenie społeczne lub pozostawały w zatrudnieniu przed 1999 rokiem.

ILE UZBIERAŁEŚ

Każdy, kto urodził się po 1948 roku i pracował przed 1999, powinien wystąpić o wyliczenie kapitału początkowego. Ci, którzy tego jeszcze nie zrobili, powinni jak najszybciej złożyć wniosek w ZUS. Ale to nie wszystko - trzeba do niego dołączyć stosowne dokumenty. Czyli takie, które potwierdzą nasze:

a) okresy:

* składkowe - na przykład za czas zatrudnienia, urlopów macierzyńskich, zasadniczej służby wojskowej, pobierania zasiłków dla bezrobotnych;

* nieskładkowe - między innymi studiów, urlopów wychowawczych;

b) osiągane zarobki.
CO MUSISZ DOSTARCZYĆ DO ZUS

1. Aby zakład ustalił kapitał początkowy, musisz złożyć wniosek druk ZUS Kp-1, a w nim wypełnić część Rp - 1E.

2. Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

* świadectwa pracy lub zaświadczenia pracodawców potwierdzające okresy zatrudnienia albo inne dowody dla potwierdzenia okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1999 rokiem;

* zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7), które wystawia pracodawca lub jego następca. Potwierdza ono okresy zatrudnienia oraz dochody (wynagrodzenia) sprzed 1999 roku.

3. Osoby, które indywidualnie opłacały składkę na ubezpieczenie społeczne oraz te, które współpracowały przy prowadzeniu działalności podają w kwestionariuszu ZUS Rp-6:

* okres prowadzenia działalności lub współpracy przy jej prowadzeniu;

* rodzaj prowadzonej działalności oraz jej adres;

* numer NKP (Numer Konta Płatnika) i adres ZUS, do którego opłacane były składki przed 1999 rokiem.

4. Można dołączyć poświadczone za zgodność z oryginałem przez pracodawcę lub pracownika ZUS kserokopie:

* książeczki wojskowej;

* dyplomu ukończenia szkoły wyższej;

* wyciągów z akt wystawianych przez urzędy stanu cywilnego;

* danych z dowodu osobistego tzw. książeczkowego, na przykład wpisy o zatrudnieniu albo dotyczące dzieci.

ORYGINAŁY CZY KOPIE

Dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia, a także inne dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia należy dołączyć do wniosku w oryginale. Można też przedłożyć ich odpisy - poświadczone notarialnie. Oryginały dokumentów ZUS zwraca później wnioskodawcy.

Uwaga! Zwrotowi nie podlegają zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia, dochodu i uposażenia oraz o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione na druku według wzoru ZUS Rp-7.

DRUKI SĄ BEZPŁATNE

Druki potrzebne do ustalenia kapitału początkowego dostaniesz za darmo w każdej jednostce organizacyjnej ZUS. Możesz je też znaleźć na stronie internetowej www.zus.pl

JAKIE ZAROBKI

Do wyliczenia kapitału początkowego potrzebne są informacje o zarobkach z:

* kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z okresu sprzed 1999 roku; lub

* 20 lat kalendarzowych - dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, ale przypadających przed 1999 rokiem; albo

* z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu - w przypadku osoby, która nie może udowodnić 10 kolejnych lat ubezpieczenia.

JAKI STAŻ

W przypadku kapitału początkowego staż ubezpieczeniowy oznacza udowodnione do 31 grudnia 1998 roku okresy składkowe i nieskładkowe. ZUS uwzględnia lata, miesiące i dni! I tak jeżeli 31 grudnia 1998 roku masz:

* więcej niż 6 miesięcy stażu - zaokrągla go do pełnego roku;

* więcej niż 6 miesięcy stażu ponad pełne lata - zaokrągla go w górę;

* staż wynoszący 6 miesięcy lub krótszy (na przykład 3 miesiące i 22 dni) - ustala go w dniach;

* staż wynoszący 6 miesięcy i mniej ponad pełne lata (na przykład 25 lat, 5 miesięcy i 3 dni) - ustala go w dniach.

Przyjmuje się, że miesiąc kalendarzowy ma 30 dni, a rok - 360 dni.

TAKIE SĄ ZASADY

1. Kapitał początkowy wyliczany jest każdemu na dzień 1 stycznia 1999 roku - bez względu na to, kiedy przesłał czy prześle do ZUS wniosek o jego ustalenie.

2. Sposób wyliczenia kapitału również jest taki sam dla wszystkich uprawnionych - niezależnie od daty zgłoszenia wniosku.

3. Kwota kapitału początkowego podlega corocznej waloryzacji. Niezależnie od tego, w którym roku była lub będzie wydana decyzja o jego ustaleniu, również ponownym, jest on waloryzowany w takich samych terminach i według takich samych wskaźników.

4. Ustawa emerytalna gwarantuje, że w wyniku przeprowadzonej waloryzacji kapitał początkowy nie może ulec obniżeniu.

5. Podstawą wyliczenia nowej emerytury jest suma zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zgromadzona na koncie ubezpieczonego. Ta suma zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia (według tablic Głównego Urzędu Statystycznego).

6. Wniosek o ustalenie kapitału początkowego złóż w oddziale ZUS właściwym ze względu na Twoje miejsce zamieszkania.

PYTANIE Z ŻYCIA WZIĘTE

- Urodziłam się w 1962 roku i mam już ustalony kapitał początkowy. Czy powinnam złożyć wniosek o jego przeliczenie w związku ze zmianą przepisów obowiązujących od 1 października 2013 roku? Na czym polega ta zmiana i kogo dotyczy? - pyta nasza Czytelniczka.
Wątpliwości wyjaśnia Elżbieta Kurzęcka, naczelnik wydziału świadczeń emerytalno-rentowych oddziału ZUS w Zielonej Górze: - Zmiana ustawy emerytalnej dotyczy sposobu ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego. W ten sposób, że pozwala przyjąć wynagrodzenie osiągnięte w części roku kalendarzowego i porównanie go z przeciętnym wynagrodzeniem w kraju przypadającym odpowiednio w okresie, w którym zarobki zostały osiągnięte. Dotyczy to tych, których podstawa wymiaru kapitału początkowego została przyjęta z lat, w których nie przepracowali całego roku kalendarzowego. Dla osób, które nie mają ustalonego prawa do emerytury zreformowanej, tak jak pani, organ rentowy dokona takiego przeliczenia w momencie złożenia wniosku o emeryturę.

NIE WARTO ZWLEKAĆ

Ci, którzy nie złożyli jeszcze wniosku o wyliczenie kapitału początkowego, wciąż mogą to zrobić. Nawet złotówka im nie przepadnie, bo musi być zgłoszony najpóźniej wraz z podaniem o emeryturę. Nie warto jednak aż tak długo zwlekać, bo wiele zakładów pracy jest likwidowanych lub przekształcanych, co może utrudnić lub nawet uniemożliwić zebranie dokumentów (szczególnie zaświadczeń o wysokości zarobków).

KTO NIE POTRZEBUJE KAPITAŁU POCZĄTKOWEGO

Nie jest potrzebny jedynie urodzonym przed 1949 rokiem. W ich przypadku wysokość emerytury jest obliczana bowiem według starych zasad. Warto jednak wiedzieć, że osobie urodzonej do 31 grudnia 1948 roku kapitał początkowy również może być obliczony - pod warunkiem, że spełni ona następujące warunki. To znaczy:

a) zgłosiła wniosek o emeryturę po raz pierwszy po 31 grudnia 2008 roku i wystąpi o obliczenie emerytury według nowych, zreformowanych zasad;

b) osiągnęła powszechny wiek emerytalny;

c) ma okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej:

* 20 lat - kobieta,

* 25 lat - mężczyzna (z zastrzeżeniem, iż okresy nieskładkowe mogą być uwzględnione w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych);

d) kontynuowała ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Jeśli ktoś spełni wszystkie te warunki jednocześnie, będzie mógł wystąpić o obliczenie emerytury na dwa sposoby - według starych albo nowych zasad. Nic na tym nie traci, bo otrzyma to świadczenie, które będzie dla niego korzystniejsze. Oznacza to, że takim osobom kapitał początkowy też może się przydać! Z tego powodu, że bez niego ustalone świadczenie na nowych zasadach będzie niższe od tego, jakie sobie tak naprawdę wypracowały.