Zdecydują radni

Przez kilkaset lat Międzychód był typowym miastem pogranicza, w którym obok Polaków mieszkali też Niemcy i Żydzi. - W 1790 r. między ówczesną Wielowsią i Międzychodem wybudowano kompleks trzech cmentarzy - mówi regionalista Antoni Taczanowski. - Największy był cmentarz rzymskokatolicki, który sąsiadował z ewangelickim i położonym nieco wyżej żydowskim kirkutem.

Zdecydują radni

Pod koniec XIX w. nekropolie katolicka i ewangelicka zostały przeniesione, kirkut zamknięto dopiero po wybuchu II wojny światowej, kiedy Niemcy wywieźli ostatnich międzychodzkich Żydów do obozów koncentracyjnych. Obecnie tylko najstarsi mieszkańcy pamiętają, że charakterystyczne schody na górze za stacją prowadziły na żydowski cmentarz.
Niedawno w ratuszu pojawili się przedstawiciele Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. - Rozmawialiśmy o działce, na której znajdował się niegdyś żydowski cmentarz, nieruchomość należy bowiem do gminy - informuje burmistrz Roman Musiał. Przedstawiciele ZGWŻ chcą odzyskać dawny cmentarz. - Sporządziliśmy notatkę ze spotkania - mówi Włodzimierz Poraszka z magistratu. - Przedstawicielka związku oświadczyła, że podtrzymuje swój wniosek dotyczący przejęcia tej nieruchomości. Decyzja należy do radnych, dlatego sprawa omawiana będzie podczas sesji.
W ub.r. teren dawnego cmentarza wizytowali niemieccy przedsiębiorcy pochodzenia żydowskiego, którzy odmówili tam kadish - modlitwę za zmarłych. - Potomkowie wywodzących się z Międzychodu rodzin żydowskich są zainteresowani utworzeniem w tym miejscu lapidarium - informuje A. Taczanowski. - Artysta plastyk z Międzychodu Zbigniew Jalubowski przygotował nawet kilka projektów, które wysłaliśmy już do Berlina. Z tego co wiem, niemieccy Żydzi nie konsultowali tego pomysłu z przedstawicielami polskiego Związku Wyznaniowych Gmin Żydowskich. Podejrzewam, że związek chce odzyskać działkę, żeby ją następnie sprzedać.

Zapomnieli, że sprzedali?

Związek wystąpił do starostwa o zwrot kilku nieruchomości, których właścicielem jest obecnie skarb państwa. Jak twierdzą pełnomocnicy ZGWŻ, przed 1939 r. należały one do międzychodzkiej gminy żydowskiej. Ubiegają się m.in. o kamienicę przy ul. 17 Stycznia, w której po I wojnie światowej mieściła się synagoga. Ten wniosek zaskoczył zarówno urzędników, jak i osoby pamiętające odległe czasy. - Kilka lat po zakończeniu I wojny światowej Żydzi sprzedali obiekt lekarzowi powiatowemu Andrzejowi Chramcowi, który następnie przekazał go Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi - twierdzi A. Taczanowski. - Zatem roszczenia są bezzasadne.