Ostatnich zmarłych pogrzebano na żydowskim cmentarzu jeszcze za czasów hitlerowskich, w latach 30. XX wieku, kiedy to w mieście nie było już prawie Żydów. O dziwo, kirkut przetrwał czasy wojennej pożogi w stanie niemal nienaruszonym. Tak było do połowy lat 60., kiedy komuniści w ramach ,,walki z syjonizmem’’ rozpoczęli planowe niszczenie cmentarza.
Przeczytaj także:
Macewy ze szwedzkiego marmuru zniknęły
Przełom lat 60. i 70. to okres zorganizowanej działalności władz lokalnych mającej na celu oficjalnie "uporządkowanie" cmentarza, a faktycznie jego całkowite zniszczenie. ,,Przez jakiś czas prowadzono akcję demontażu i wywozu nagrobków wykonanych z co szlachetniejszych materiałów – część z nich trafiło nawet do Poznania i Szczecina, gdzie zostały wykorzystane do celów budowlanych. Na początku lat 70. przeprowadzono demontaż szczególnie cennych nagrobków, grobowców rodzinnych z czarnego szwedzkiego marmuru’’.
Przeczytaj także:
Młodzi skwierzynianie i Niemcy wzięli sprawy w swoje ręce
W czerwcu 2002, z inicjatywy Skwierzyńskiego Stowarzyszenia Rozwoju Gospodarczego i przy wsparciu finansowym Fundacji Forda oraz Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, miał miejsce projekt "Przywrócić Pamięć" (jego wartość wyniosła 26,5 tys. zł)[1]. Teren został uporządkowany, przewrócone macewy oczyszczone i ponownie ustawione. Na terenie kirkutu umieszczono tablice informacyjne, na których widniały informacje dotyczące historii skwierzyńskich Żydów, wybudowano także drewniane schodki ułatwiające podejście pod jedno z piaszczystych zboczy wzgórza. W akcji, prócz wynajętych pracowników i uczniów miejscowych szkół średnich, wzięli także młodzi Niemcy z Mauritius Gymnasium w Büren k. Paderborn.
Polecamy:
65 lat po ,,Kryształowej Nocy’’ odwiedzili kirkut neonaziści
W nocy z 9 na 10 listopada 2003, cmentarz został zdewastowany. Na stronie antyrasistowskiej organizacji Nigdy Więcej w tzw. "Brunatnej Księdze", wydarzenie opisano w następujący sposób:
SKWIERZYNA. W okolicach 11 listopada nieznani neonaziści sprofanowali cmentarz żydowski. Zniszczyli nagrobki z niemieckimi, hebrajskimi i judaistycznymi napisami. Narysowali także swastyki i symbole SS oraz napisali: "Jude raus" i "Kristall Nacht". Cmentarz ten, krótko przed aktem rasistowskim, został odnowiony przez mieszkańców Skwierzyny''.
Wiele nagrobków zostało przewróconych lub rozbitych. Sprawcy profanacji nie zostali wykryci.
Przeczytaj także:
W poszukiwaniu tajemniczego lwa
Skwierzynianie jednak o kirkucie nie zapomnieli. Cmentarz kolejny raz uporządkowano. Z czasem wyremontowano schody pnące się na cmentarne wzgórze od strony centrum miasta. No i po tych właśnie schodach wspięliśmy się, aby odszukać macewę z wizerunkiem Lwa. Znaleźliśmy. Przy okazji zgłębiając wiedzę na temat symboliki na tablicach nagrobnych dawnych mieszkańców Skwierzyny. A jest się czego uczyć.
W materiale wykorzystano fragmenty tekstu z ,,Wikipedii’’.
WIDEO: Tajemniczy kamień znaleziony przez mieszkańca Międzyrzecza
Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?