Jak nie paść ofiarą oszustwa finansowego. Poradnik

Niestety, na rynku finansowym wciąż działają firmy, przed którymi ostrzegają eksperci oraz Komisja Nadzoru Finansowego (KNF; z ramienia państwa sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce).

ZAPAMIĘTAJ

Najważniejsza zasada brzmi: zanim oddasz komuś pieniądze, sprawdź, czy masz do czynienia z licencjonowanym bankiem lub firmą inwestycyjną. Wykaz podmiotów z licencją KNF-u znajdziesz na stronie internetowej komisji - pod adresem www.knf.gov.pl. Jest tam również lista ostrzeżeń publicznych, czyli spis podmiotów, które nie posiadają zezwoleń komisji.

Trzeba też jednak wiedzieć, że nie wszystkie niepewne firmy znajdują się na liście ostrzeżeń publicznych, dlatego zawsze sprawdzaj, czy dany podmiot ma zezwolenie komisji.

TAK SPRAWDZISZ

1. Wejdź na stronę www.knf.gov.pl.

2. Kliknij na odnośnik "Podmioty nadzorowane" (znajdziesz go w kolumnie w prawej części strony głównej).

3. Otworzy się okno wyszukiwarki, w którym sprawdzisz czy podmiot, z którego usług chcesz skorzystać, jest nadzorowany przez KNF.

4. Wyszukiwarka dostępna na stronie komisji obejmuje jednak wyłącznie polskie osoby prawne (spółki oraz banki spółdzielcze). Jeśli natomiast chciałbyś sprawdzić osobę fizyczną, która twierdzi, że jest na przykład agentem firmy inwestycyjnej, w pierwszej kolejności zbadaj, czy firma, na rzecz której działa, jest podmiotem nadzorowanym. W tym celu należy odwiedzić stronę "Podmioty" lub "Rejestry i ewidencje", do której odnośnik również znajdziesz na stronie głównej komisji na pasku "Dla rynku". Są tam wykazy i osób prawnych, i fizycznych posiadających zezwolenie (względnie stosowny wpis do rejestru komisji) na prowadzenie określonej działalności na rynku finansowym.

Wykazy te zawierają także informacje na temat podmiotów zagranicznych, które prowadzą działalność w Polsce na podstawie zezwolenia zagranicznego odpowiednika komisji. Wspomniane rejestry nie obejmują oczywiście wszystkich pracowników podmiotów nadzorowanych, a jedynie te osoby, których działanie jako pośredników finansowych jest uregulowane przepisami szczególnymi i z którymi możemy mieć do czynienia poza jednostką organizacyjną podmiotu nadzorowanego (np. oddziału banku).

Krótka charakterystyka roli poszczególnych pośredników, jaką odgrywają na rynku finansowym, dostępna jest poprzez odnośnik "Pośrednictwo finansowe", który znajduje się na tym samym pasku ("Dla rynku").

ZAPAMIĘTAJ
Badając status prawny danego podmiotu, zajrzyj również do działu poświęconego ostrzeżeniom publicznym. Zamieszczane są tam nazwy działających podmiotów (posegregowane według sektorów rynku finansowego), które nie posiadają zezwoleń wymaganych przepisami prawa.

DODATKOWE KROKI

Zawsze dokładnie sprawdzaj firmę, której chcesz powierzyć swoje oszczędności. Pamiętaj jednak, że brak zastrzeżeń KNF-u nie jest jeszcze dowodem, że firma działa legalnie i uczciwie!

DOBRA RADA
Zawsze warto dowiedzieć się również, co o danej firmie sądzą osoby, które już skorzystały z jej usług. Możemy o to zapytać znajomych albo poszperać w internecie.

- Gdy stykamy się z instytucją, której nie znamy, powinniśmy zachować ostrożność. Przede wszystkim powinny nas niepokoić sytuacje, gdy oferowane produkty są szczególnie atrakcyjne, na przykład lokaty oprocentowane na bardzo wysoki procent lub kredyty z bardzo niskim oprocentowaniem - podpowiada ekspert Paweł Majtkowski ze Związku Firm Doradztwa Finansowego (ZFDF). - Jednak by mieć całkowitą pewność, że instytucja jest w pełni wiarygodna, najlepiej oszczędności trzymać w bankach, towarzystwach funduszy inwestycyjnych oraz w firmach ubezpieczeniowych o uznanej renomie. Można także skorzystać z usług dużych i sprawdzonych firm doradztwa finansowego, które współpracują tylko z bezpiecznymi instytucjami finansowymi.

W PIGUŁCE

Oto przygotowany przez KNF wykaz podstawowych zasad dotyczących bezpiecznego inwestowania:

1. Sprawdź, czy podmiot posiada zezwolenie na prowadzenie działalności na rynku finansowym.

2. Zbadaj, jak długo dany podmiot działa na rynku finansowym.

3. Poznaj osobę, która oferuje Ci produkt i podmiot, w imieniu którego działa. Zadawaj jej pytania i upewnij się, że uzyskałeś na nie odpowiedzi.

WAŻNE
Skonfrontuj pozyskane informacje z zaufaną osobą czy ekspertem. Nie zakładaj bezkrytycznie, że przedstawiciel firmy, z którym rozmawiasz, jest fachowcem.

4. Zapytaj, w jaki sposób mają być wypracowane zyski, które mają stać się Twoim udziałem.

5. Ostrożnie odnoś się do nalegania na szybkie wpłacenie pieniędzy.

6. Żądaj dokumentów lub informacji pisemnej, nie poprzestawaj na ustnych obietnicach.

7. Twoją czujność powinno wzbudzić również stwarzanie przez organizatorów danego przedsięwzięcia wrażenia, że oferta ma charakter elitarny (skierowana jest wyłącznie do wybranego, wąskiego grona osób) oraz naleganie na dyskrecję.

UWAGA
Zanim podpiszesz umowę, dokładnie ją przeczytaj. Koniecznie przeanalizuj również inne przedstawiane dokumenty, na przykład regulaminy, warunki świadczenia usług itp.

8. Nie daj się omamić profesjonalnie wyglądającej stronie internetowej, adresowi firmy w reprezentacyjnej lokalizacji, elegancko urządzonemu biuru, wyglądowi zewnętrznemu osoby, z którą rozmawiasz czy rzekomej wyjątkowości grupy osób, do których kierowana jest oferta.

9. Pamiętaj o ryzyku związanym z działaniami na rynku finansowym - nie wierz w zapewnienia pewnych i szybkich zysków bez straty.

10. Zawsze realnie oceniaj możliwości zarobku.

Związek Firm Doradztwa Finansowego ostrzega na przykład przed ofertami, które obiecują zarobki przekraczające 8-9 proc. w skali roku. Dochody mają pochodzić na przykład z inwestycji w ziemię. W praktyce może to wyglądać na przykład tak, że podmiot oferuje lokaty w ziemię z gwarantowanym dużym zyskiem - sugerując dokonywanie krótkoterminowych, trwających nawet tylko miesiąc, inwestycji w nieruchomości rolne z zamiarem ich przekształcenia w działki budowlane do dalszej odsprzedaży.

- Tymczasem inwestycje w nieruchomości są długoterminowe, na 4-5 lat, i nie ma możliwości, by zysk z nich był gwarantowany. Przekształcanie i sprzedaż nieruchomości gruntowych jest procesem długotrwałym, na który nie można dać gwarancji osiągnięcia określonej stopy zwrotu - wyjaśnia ekspert związki Maciej Kossowski.

POŻYCZKI CHWILÓWKI

Poza firmami oferującymi niezwykle opłacalne lokaty i krótkoterminowe inwestycje z gwarantowanymi zyskami, działa również wiele instytucji oferujących szybkie kredyty bez zbędnych formalności do kwoty 10 tys. złotych. Firmy te kuszą klientów przede wszystkim brakiem skomplikowanych procedur i konieczności przedstawienia odpowiedniej zdolności kredytowej i czystej historii w Biurze Informacji Kredytowej, która dla banku jest podstawowym kryterium decydującym o przyznaniu kredytu.

- Tego typu instytucje finansowe teoretyczne muszą stosować się do tych samych przepisów, co banki, jednak umowy podpisywane z nimi mogą być obarczone ryzykiem. Przede wszystkim takie firmy nie są objęte nadzorem specjalistycznych organów, takich jak Komisja Nadzoru Finansowego, co skutkuje możliwością naruszenia prawa i działania na szkodę klienta - ostrzega Majtkowski

Dlatego zaciągając pożyczkę w instytucji finansowej innej niż bank, sprawdź, czy umowa zawiera wszystkie ważne elementy, takie jak:

* informacje o całkowitych kosztach kredytu;

* wysokość rocznej stopy oprocentowania i ewentualne warunki jej zmiany;

* wysokość wszystkich opłat, prowizji - także kosztów związanych z rozpatrzeniem wniosku kredytowania, przygotowania i zawarcia umowy.

UWAGA
W umowie nie powinno też zabraknąć informacji o możliwości wcześniejszej spłaty zadłużenia i związanych ze spłatą konsekwencjach finansowych.

Na tym jednak nie koniec. Konieczne jest również kontrolowanie łącznej kwoty wszystkich opłat związanych z szybką pożyczką. Nie powinny przekroczyć 5 proc. wartości kwoty udzielanego kredytu.

Oferty pracy z Twojego regionu