Jak przechodzimy na emeryturę po zmianach

Wydłużenie wieku przejścia na emeryturę ma związek z reformą emerytalną z 2013 roku. Najistotniejsze nowości, jakie wprowadziła polegają na:

* stopniowym podwyższaniu wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn - do osiągnięcia jednakowego poziomu 67 lat;

* wprowadzeniu możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę tzw. częściową;

* stopniowym ujednoliceniu dla kobiet i mężczyzn (do 25 lat) stażu ubezpieczeniowego uprawniającego do najniższej emerytury;

* umożliwieniu dalszego pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy oraz świadczeń o charakterze przedemerytalnym do czasu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego;

* wydłużeniu okresu pobierania okresowej emerytury kapitałowej.

Ponadto wprowadzono zmiany odnośnie realizacji dotychczasowych przepisów z zakresu zabezpieczenia społecznego. Dotyczą m.in. zniesienia wymogu rozwiązania stosunku pracy przy ubieganiu się o emeryturę z artykułu 184 ustawy emerytalnej oraz ustalania świadczenia w tzw. mieszanej wysokości.

Podniesienie wieku emerytalnego

Następuje stopniowo, począwszy od zeszłego roku. I tak wiek emerytalny jest podnoszony - zarówno kobietom, jak i mężczyznom - co kwartał o miesiąc. Czyli co roku o cztery miesiące.

1. Wprowadzenie podwyższonego wieku emerytalnego - docelowo do 67. roku życia - dotyczy urodzonych po 31 grudnia: * 1952 roku - kobiet * 1947 - mężczyzn.

2. Bez zmian pozostawiono wiek emerytalny dla urodzonych przed 1 stycznia: 1953 roku - kobiet * 1948 roku - mężczyzn.

Urodzeni w 1948 roku

Podwyższeniu uległ wiek emerytalny dla mężczyzn (kobiet to nie dotyczy, ponieważ panie z tej grupy 60 lat ukończyły do 2008 roku) urodzonych w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 roku. Dało to im możliwość:

* przejścia na emeryturę wcześniejszą na dotychczasowych zasadach mimo ukończenia 65. roku życia (w przypadku kobiet - 60 lat) - o ile wniosek o świadczenie zostanie zgłoszony przed ukończeniem wieku emerytalnego ustalonego według daty urodzenia danej osoby;

* nabycia przez mężczyznę uprawnień do tak zwanej niepełnej emerytury w wieku wyższym niż dotychczasowy (65 lat), przysługującej na podstawie art. 28 ustawy emerytalnej - po udowodnieniu 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

Wytłumaczmy to na przykładach z życia wziętych.

Przykład nr 1: kobieta urodzona 8 grudnia 1953 roku, posiadająca na dzień 31 grudnia 2008 roku ponad 32-letni okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy - w myśl dotychczasowych przepisów - powinna zgłosić wniosek o wcześniejszą emeryturę najpóźniej do 7 grudnia 2013 roku. To jest do dnia poprzedzającego ukończenie 60 lat. Ale zgodnie ze zreformowanymi przepisami - do 7 kwietnia bieżącego roku. Czyli do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku emerytalnego wyznaczonego datą urodzenia (60 lat i cztery miesiące).

Przykład nr 2: mężczyzna urodzony 15 września 1948 roku zgodnie z wcześniejszymi przepisami miał możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę do 14 września 2013 roku (to jest do dnia poprzedzającego ukończenie 65 lat). Ale po zmianach mógł ubiegać się o wcześniejszą emeryturę do 14 grudnia zeszłego roku. To jest do dnia poprzedzającego ten, w którym ukończył 65 lat i trzy miesiące (wiek emerytalny wyznaczony jego datą urodzin).

Podwyższenie wieku emerytalnego oznacza, że zarówno emerytura powszechna na wniosek, jak i ta z urzędu (na zasadach określonych w art. 24a lub 27a ustawy emerytalnej), będzie przyznawana również w podwyższonym wieku.

Inne świadczenia

Zmiany dotyczą także wydłużenia wypłaty:

* emerytur pomostowych (tak zwane pomostówki przysługują osobom, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze);

* nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych;

* zasiłków i świadczeń przedemerytalnych.

Zmiany te gwarantują, że ustalone prawo do tych świadczeń ustaje w dniu poprzedzającym dzień osiągnięcia wieku emerytalnego - ustalonego według daty urodzenia danej osoby. Dotyczy to:

* kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 roku i mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1948 roku;

* mężczyzn urodzonych od 1 stycznia 1948 roku do 31 grudnia 1948 roku - w odniesieniu do zasiłków/świadczeń przedemerytalnych.

Przykład: pan Jan urodził się 17 listopada 1952 roku. Od 1 grudnia 2012 roku pobiera pomostówkę z tytułu wykonywania pracy o szczególnym charakterze. Zgodnie z przepisami obowiązującymi do 31 grudnia 2012 roku taka emerytura przysługiwałaby mu do 16 listopada 2017 roku. Ale zgodnie z obecnymi przepisami - do 16 lipca 2019 roku. To jest do dnia poprzedzającego ukończenie indywidualnego dla niego, ustalonego na nowych zasadach, wieku emerytalnego określonego datą urodzenia.

Okresowa emerytura kapitałowa

Emerytura kapitałowa jest nazywana nową - powiązaną z byciem członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Zgodnie z reformą z 2013 roku okresową emeryturę kapitałową może uzyskać wyłącznie kobieta - po osiągnięciu określonego wieku emerytalnego (określonego w art. 24 ust. 1a ustawy emerytalnej). Nie może jej uzyskać pani mająca ustalone prawo do emerytury częściowej (to świadczenie to kolejna nowość; dla tych, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w nowej ustawie, a mają długi staż pracy). Czas pobierania pieniędzy jest wydłużony do dnia poprzedzającego ten, w którym korzystająca osiągnie wiek uprawniający do dożywotniej emerytury kapitałowej.

Emerytura mieszana wydłużona

1. Emerytura przyznana na wniosek osoby urodzonej po 31 grudnia 1948 roku, która:

* nie była członkiem OFE albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na takim rachunku na dochody budżetu państwa;

* osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w 2009 roku;

- wynosi 80 proc. emerytury obliczonej na starych zasadach oraz 20 procent na nowych (czyli ze składek i kapitału początkowego zgromadzonego na koncie) - niezależnie kiedy o nią wystąpi do ZUS.

2. Emerytura przyznana osobie, która osiągnęła odpowiedni wiek w:

* 2010 roku - wynosi 70 proc. świadczenia obliczonego na starych zasadach i 30 proc. na nowych;

* w 2011 roku - 55 proc. na starych zasadach, 45 proc. na nowych;

* w 2012 roku - 35 proc. na starych, 65 proc. na nowych.

W starej ustawie był zapis, że emerytura osoby, która osiągnie wiek emerytalny w 2013 roku wynosi 20 procent emerytury obliczonej na starych zasadach i 80 procent na nowych. Nowa ustawa przedłużyła możliwość korzystania z takiego świadczenia również tym, którzy wiek emerytalny osiągną w tym roku. Oznacza to, że emerytura będzie ustalana w tzw. mieszanej wysokości również osobom, które wiek uprawniający do emerytury osiągną w 2014 roku, a więc dla:

a) kobiet:

* urodzonych w okresie - od 1 października do 31 grudnia 1953 roku (wiek emerytalny osiągną do kwietnia br.) oraz od 1 stycznia do 30 czerwca 1954 roku (wiek emerytalny osiągną najpóźniej do 31 grudnia br.);

* które nabyły prawa do wcześniejszej emerytury i mogą przejść na nią w tym roku (dla urodzonych najpóźniej do 31 grudnia 1959 roku);

b) mężczyzn:

* urodzonych w okresie od 1 października 1948 roku do 30 czerwca 1949 roku (wiek emerytalny osiągną najpóźniej do 31 grudnia br.);

* którzy nabyli prawa do wcześniejszej emerytury i mogą przejść na nią w tym roku (dla urodzonych najpóźniej do 31 grudnia 1954 roku).

NIE TRZEBA REZYGNOWAĆ Z PRACY

Ważna nowość dotyczy artykułu 184. Mówi, że urodzonym po 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu określonego wieku, jeżeli do końca 1998 roku osiągnęli:

* okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganych w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn; oraz

* odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy. Ten punkt narzucał jednak określone warunki, m.in. konieczność rozwiązania stosunku pracy, gdy ktoś był pracownikiem. Obecnie ta zasada nie obowiązuje! Czyli osoby, które zechcą przejść na wcześniejszą emeryturę, bo mają odpowiedni wiek i staż pracy (również wymagany w warunkach szczególnym lub szczególnym charakterze do końca 1998 roku) mogą o nią wnioskować bez konieczności zwalniania się z pracy. ZUS rozpatrzy pismo, wyda decyzję, ale wypłatę świadczenia wstrzyma do czasu rozwiązania umowy o pracę. Jest to jednak bardzo istotna zmiana, gdyż dotąd zdarzało się, że ktoś zwolnił się z pracy, bo chciał iść na wcześniejszą emeryturę, ale ZUS po rozpatrzeniu wniosku uznawał, że ona nie przysługuje. Człowiek zostawał wtedy i bez pracy, i bez emerytury.

CO TO SĄ OKRESY SKŁADKOWE I NIE

Okres składkowy to między innymi ten, gdy byliśmy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę czy pobieraliśmy zasiłek macierzyński. Okres nieskładkowy - gdy pobieraliśmy wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy lub opiekuńczy czy świadczenie rehabilitacyjne.

TU ZNAJDZIESZ NIEZBĘDNE PRZEPISY

Zmiany w przepisach emerytalnych, które obowiązują od 1 stycznia 2013 roku wynikają z ustawy z 11 maja 2012 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz innych ustaw (Dz. U. z 6 czerwca 2012 r., poz. 637).

Oferty pracy z Twojego regionu