Jaka jest sytuacja uczniów z Ukrainy w Polsce? Oto najnowszy raport o dzieciach zza wschodniej granicy w szkołach i nie tylko

W sytuacji, gdy do polskich szkół uczęszcza ok. 190 tys. ukraińskich uczniów i uczennic (dane na luty 2023 r.), polski system edukacji stanął przed ogromnym wyzwaniem. Uczniowie, bardzo często nie znając języka polskiego, są zmuszeni realizować obowiązek szkolny w Polsce lub kontynuować nauczanie zdalnie w Ukrainie, co w związku z trwającym tam konfliktem zbrojnym jest w wielu przypadkach bardzo trudne.

– Ministerstwo Edukacji i Nauki nie monitoruje liczby dzieci i młodzieży przybyłych do Polski z terenu Ukrainy od 24 lutego 2022 r., którzy nie są zapisani do polskich placówek oświatowych – przekazał Amnesty International resort. MEiN nie zbiera też informacji, ilu uchodźców z Ukrainy w wieku szkolnym, przebywających na terenie Polski, uczy się zdalnie w ukraińskim systemie oświaty.

Rodzic lub osoba sprawująca opiekę nad uczniem/uczennicą ma obowiązek złożenia do gminy, na terenie której przebywają, oświadczenia o kontynuacji przez tego ucznia kształcenia w ukraińskim systemie oświaty. Okazuje się jednak, że nie wszyscy realizują ten obowiązek.

– Oznacza to, że nie wiemy dokładnie, ilu uczniów i uczennic, którzy uciekli do Polski z terenów Ukrainy, znajduje się aktualnie poza jakimkolwiek systemem oświaty. Bazując na danych PESEL UKR, to ok. 200 tys. dzieci, które być może uczą się w Ukrainie, a być może wcale – komentuje Anna Mikulska, specjalistka ds. badań Amnesty International.

Dzieci uciekające przed wojną z rodzinnej kraju, mogą być włączone do polskiego systemu edukacji i w wielu przypadkach tak właśnie się dzieje. Przypomnijmy, że 13 czerwca 2023 roku opublikowany został list ministra edukacji dotyczący zasad przyjmowania dzieci z Ukrainy do polskich szkół i organizowania im nauki w roku szkolnym 2023/2024. Uczniowie ci mogą być włączani do oddziałów przygotowawczych, przeznaczono także fundusze, które mogą być przeznaczone na dodatkowe zadania oświatowe, przeznaczone na zadania oświatowe związane z kształcenie ukraińskich uczniów.

Dzieci te realizują obowiązek nauki, ale wciąż trafiają na bariery, np. językowe. Z raportu wynika, że
problematyczna okazuje się również jakość edukacji. Jak podaje organizacja w polskich szkołach brakuje podręczników dla uczniów i uczennic w języku ukraińskim lub polskim i ukraińskim.

– W wielu placówkach nie ma też asystentów i asystentek międzykulturowych czy odpowiedniej infrastruktury, aby przyjąć nowych uczniów i uczennice, choć mają oni prawo uczęszczać do tych szkół. Nauczyciele i nauczycielki szukają na własną rękę rozwiązań sytuacji, w której się znaleźli. Wielu z nich wskazuje, że czuje się „pozostawionymi samym sobie” z tym wyzwaniem – wskazuje organizacja.

W raporcie wskazano także, że w tym roku szkolnym uczniowie i uczennice z Ukrainy w polskich szkołach musieli zdawać egzamin ósmoklasisty – inaczej powtarzaliby rok. Ukraińscy uczniowie mieli więcej czasu na rozwiązanie egzaminu z języka polskiego (210 minut zamiast standardowych 120 minut). Od wyników zależało, do jakiej szkoły ponadpodstawowej będą mogli się dostać.

Więcej informacji oraz pełny raport znajduje się na stronie Amnesty International.