Jasna Góra - najświętsze miejsce w Polsce

Nazwa Częstochowy pochodzi od słowiańskiego imienia Częstoch, które nosił założyciel osady. W dokumentach z początku XIII w. wymieniona jest wieś rycerska o nazwie Częstochowa, która pod koniec XIV w. otrzymała prawa miejskie. W zachodniej części miasta wznosi się na wysokość 293 m n.p.m. wapienne wzgórze, na którym znajduje się kompleks zabudowań sakralnych i mieszkalnych, otoczonych wałami obronnymi i parkiem, zwany Jasną Górą.

Nazwę wymyślili paulini

Po raz pierwszy określenie Jasna Góra pojawia się w dokumencie z 1388 roku, wystawionym przez starostę olsztyńskiego. Nazwę nadali wzgórzu paulini, zakonnicy z Węgier, zapożyczając ten termin od macierzystego klasztoru św. Wawrzyńca na Jasnej Górze w Budzie. W XV wieku popularność sanktuarium wzrosła, nastąpił rozkwit ruchu pątniczego, tak że pierwotny gotycki kościół nie był w stanie pomieścić przybywających wiernych. Z tego też powodu już w latach sześćdziesiątych XV wieku obok Kaplicy Matki Bożej rozpoczęto budowę gotyckiego kościoła o trzech szerokich nawach.

Kolejne napady i walory militarne jasnogórskiego wzgórza, leżącego blisko granicy śląskiej, skłoniły królów Zygmunta III i Władysława IV do otoczenia Jasnej Góry wałami obronnymi - sanktuarium stało się również fortecą maryjną, która nieco później przeszła chrzest bojowy.

Ocalała z potopu

Gospodarzami są paulini

Wywodzący się z ruchu eremickiego Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika powstał w XIII w. na Węgrzech. Założyciel Zakonu - Euzebiusz, kanonik ostrzyhomski - zebrał w jedną wspólnotę pustelników żyjących na terenach dzisiejszych Węgier i Jugosławii. Zasadą organizacji życia zakonnego stała się dla paulinów reguła św. Augustyna. Za patriarchę Zakonu obrali sobie św. Pawła z Teb, zwanego przez tradycję pierwszym pustelnikiem.
Paulini sprowadzeni zostali do Polski przez Władysława Opolczyka, namiestnika króla Ludwika Węgierskiego w latach 1367 - 1382. Do Częstochowy przybyli w 1382 r. otrzymując w darze od księcia jasnogórskie wzgórze z maleńkim kościołem pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny, Dziewicy Wspomożycielki. W nim to złożyli bezcenny skarb - od wieków otaczany wielką czcią Cudowny Wizerunek Matki Bożej przywieziony przez fundatora z Bełza.

Gdy w 1655 roku do Polski wkroczyły wojska szwedzkie i zajęły szybko Warszawę, Poznań i Kraków. 18 listopada licząca trzy tysiące żołnierzy armia generała Millera stanęła pod murami Jasnej Góry, żądając natychmiastowego poddania twierdzy. Przeor Jasnej Góry, o. Augustyn Kordecki, postanowił jednak bronić świętego miejsca, mając do dyspozycji zaledwie 170 żołnierzy, 20 szlachciców i 70 zakonników. Oblężenie trwało czterdzieści dni i zakończyło się zwycięstwem obrońców.

Odparcie ataku przez niewielką fortecę jasnogórską, nazywaną pogardliwie przez generała Millera "kurnikiem", miało ogromne znaczenie religijne i polityczne. Atak na Jasną Górę uznano za obrazę uczuć religijnych, a zwycięstwo przypisano nie tyle sprawności załogi i wytrzymałości murów, co wstawiennictwu i opiece samej Matki Bożej, osłaniającej wybrane przez siebie miejsce. Kraj wówczas poderwał się do walki i szala zwycięstwa przechyliła się na stronę polską. Wdzięczny król Jan Kazimierz 1 kwietnia 1656 r. w uroczystym ślubowaniu w katedrze lwowskiej oddał kraj pod władzę Matki Bożej, obierając Ją za Patronkę i Królową państwa.

Matka Boska... rewolucjonistka

Rokitno - diecezjalne święto plonów

Przypadające w sobotę święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny połączone zostanie z diecezjalnymi dożynkami, które odbędą się w sanktuarium Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej w Rokitnie. Msza święta dziękczynna rozpocznie się o 12.00, przewodniczyć jej będzie biskup diecezji zielonogórsko-gorzowskiej ks. bp Stefan Regmunt. Podczas nabożeństwa rolnicy przekażą mu wieńce i bochny chleba wypieczone z tegorocznego ziarna.
Książa z sanktuarium Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej zapraszają wiernych z całego regionu. Spodziewają się kilku tysięcy pielgrzymów. Dla zmotoryzowanych wyznaczono parkingi wokół sanktuarium. Duchowni i proszą kierowców, aby parkowali zgodnie z poleceniami osób kierujących ruchem.

Mury "twierdzy mariańskiej" musiały jeszcze wiele razy stawiać opór różnym najeźdźcom, kilkakrotnie jeszcze broniąc się przed Szwedami w latach 1656, 1702, 1704 i 1705. W 1716 r. Papież Klemens XI podpisał akt zezwalający na koronację obrazu papieską koroną. Odbyła się ona 8 września 1717 r. z udziałem około 200 tysięcy wiernych.

W 1772 r., gdy upadła konfederacja barska król Stanisław Poniatowski rozkazał oddać twierdzę w ręce Rosjan. Po raz pierwszy wrogowie wkroczyli w jej mury. Podczas rozbiorów Jasna Góra spełniała rolę łącznika pomiędzy trzema rozdartymi częściami kraju. Wizerunek Bogarodzicy stał się znakiem wolnego Polaka. W czasach Napoleona I, kiedy to utworzono tzw. Księstwo Warszawskie, Jasna Góra ostatni raz spełniła rolę twierdzy militarnej. Od roku 1806 do 1813 znajdujący się w jej murach Polacy odpierali z powodzeniem ataki wojsk austriackich.

Zaborcy obawiali się Jasnej Góry. Rozumiejąc jej wyjątkową rolę jako twierdzy wiary i patriotyzmu, zabraniali zbiorowego pielgrzymowania do Częstochowy, a Matkę Bożą Jasnogórską nazywali główną "rewolucjonistką". W takim klimacie zrodziło się powstanie styczniowe w 1863 roku. Według projektu powstańców w przyszłym godle narodowym Polski centralne miejsce miał zajmować Jasnogórski Wizerunek.

Nie zdążyli zrabować

15 sierpnia

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny w Polsce zwane także Świętem Matki Boskiej Zielnej to jedno z kościelnych Świąt nakazanych, czyli takich, w których wierni zobowiązani są do uczestnictwa w Mszy Świętej. Święto Wniebowzięcia wiążę się z wiarą Chrześcijan, że Matka Boska nie umarłą śmiercią naturalną lecz została wzięta do nieba. W 1950 roku Papież Pius XII w konstytucji apostolskiej Munificentissimus Deus (łac. Najszczodrobliwszy Bóg) ustanowił Wniebowzięcie jednym z dogmatów Kościoła Katolickiego.
W Polsce Święto Wniebowzięcia zwane jest także Świętem Matki Bożej Zielnej i często łączone jest ze świętem plonów. Bardzo popularnym zwyczajem było święcenie i składanie darów z ziół, zbóż, warzyw, kwiatów. Poświęcone plony trzymano w domu, co miało zapewnić bezpieczeństwo i harmonie ogniska domowego.

27 lipca 1920 roku, w obliczu najazdu bolszewickiego, zgromadzony na Jasnej Górze Episkopat ponownie obrał Maryję Królową Polski. Kiedy zaś wojska rosyjskie w zwycięskim marszu dotarły aż do Warszawy, tysiące Polaków przybywało do Częstochowy, aby błagać o zwycięstwo, które przyszło 15 sierpnia, w święto Jej Wniebowzięcia, stąd określono je mianem "cudu nad Wisłą" i przypisano wstawiennictwu Bożej Matki.
Podczas II wojny światowej część klasztoru zajęło wojsko niemieckie, stacjonujące tu aż do 16 stycznia 1945 roku.

Niemcy zabronili zbiorowego pielgrzymowania na Jasną Górę. Pielgrzymi jednak - pomimo zakazów i represji - pod osłoną nocy przybywali do Częstochowy. W ciągu długich lat okupacji z ambony jasnogórskiej płynęły słowa nadziei w zwycięstwo. Udzielano pomocy partyzantom, jeńcom wojennym i Żydom. Ojcowie Paulini prowadzili tajne nauczanie dla młodzieży. Niespodziewany atak czołgów rosyjskich wywołał panikę wśród stacjonujących w sanktuarium wojsk niemieckich, które nie zdążyły wywieźć do Niemiec cennych zbiorów i zniszczyć klasztoru.

Modlitwa miliona ludzi

W dobie PRL Jasna Góra jeszcze bardziej uwydatniła swój charakter duchowej stolicy Polski. We wrześniu 1946 r., w obecności półmilionowej rzeszy wiernych, Prymas August Hlond poświęcił Polskę Niepokalanemu Sercu Maryi. Prymas, kardynał Stefan Wyszyński.

Przebywając w więzieniu stalinowskim, zredagował tekst nowych Ślubów Narodu, które zostały złożone na Jasnej Górze 26 sierpnia 1956 r. w trzechsetną rocznicę ślubów króla Jana Kazimierza. Uroczystość ta zgromadziła około miliona ludzi, którzy w modlitwie przed Jasnogórską Królową błagali o uwolnienie Prymasa. Ich prośba szybko została wysłuchana, gdyż wyszedł on na wolność 26 października tegoż roku.

Peregrynacja obrazu

W 1957 r. poświęcona przez papieża Piusa XII kopia Jasnogórskiego Obrazu rozpoczęła peregrynację po całym kraju. Pierwsza wędrówka Jasnogórskiej Ikony po wszystkich parafiach polskich trwała 23 lata.

W obręb murów klasztoru jasnogórskiego wchodzi się przez cztery bramy wzniesione w okresie od XVI do XIX wieku (1-2-3-4). Zasadniczy i najstarszy człon zespołu architektonicznego stanowią budowle sakralne, wokół których narastały stopniowo dalsze elementy budowy, tworząc w ten sposób podsumowanie kilku epok. Kaplica Matki Bożej (3) i przylegająca do niej bazylika z kaplicami (4) i krużgankowym wieczernikiem są centrum sanktuarium i wyznacznikiem usytuowania innych budowli. Do kompleksu sakralnego przylega siedemnastowieczny budynek, służący w dawnych czasach jako mieszkanie królów odwiedzających Jasną Górę, zwany "pokojami królewskimi" (5). Czworobok potężnego kompleksu klasztornego (6) przylega do Kaplicy Matki Bożej od strony północnej i znajduje swą kontynuację w mniejszym czworoboku, który pamięta jeszcze czasy ojca Kordeckiego. Przechodzi on w XVII-wieczne skrzydło, zwane dziś "hospicjum" (7) i zakończone arsenałem (8), który był zbrojownią jasnogórskiej fortecy. Całość otaczają mury warowni, wokół których usytuowana jest wysokiej wartości artystycznej droga krzyżowa.

Największy skarb Jasnej Góry

Największym skarbem Jasnej Góry jest cudowny wizerunek Matki Bożej. Dzięki niemu Jasna Góra jest największym sanktuarium maryjnym w kraju. Obraz od samego początku zasłynął cudami, które nadały rozgłos sanktuarium i ściągały pielgrzymów z całego kraju i z Europy. Obraz namalowany jest na drewnianej tablicy i przedstawia Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Obydwie twarze łączy wyraz zamyślenia, jakby pewnej nieobecności i powagi. Prawy policzek Matki Bożej znaczą dwie równolegle biegnące rysy, przecięte trzecią na linii nosa. Na szyi występuje sześć cięć, z których dwa są widoczne dość wyraźnie, cztery zaś pozostałe - słabiej.

Obraz zaliczany jest do ikon określanych nazwą hodegetria. Oznacza "Tę, która prowadzi". Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej ma cechy ikony, chociaż w ścisłym tego słowa znaczeniu ikoną nie jest. Twarz Matki Bożej jest koloru brązu (miodu), co jest związane ze sposobem malowania ikon. Twarz jest ciemna również dlatego, że ma dużo warstw werniksu, który z czasem ciemnieje.

Legenda przypisuje autorstwo obrazu św. Łukaszowi Ewangeliście, który namalować miał go na deskach stołu, przy którym spożywała posiłki Święta Rodzina. Św. Łukasz miał wykonać dwa obrazy Maryi, z których jeden dotarł do Italii i do dziś jest czczony w Bolonii, drugi zaś został przewieziony przez cesarza Konstantyna z Jerozolimy do Konstantynopola i złożony w tamtejszej świątyni. Sześć wieków później służący w wojsku cesarskim książę ruski Lew, urzeczony pięknem Obrazu, zapragnął przenieść go na Ruś. Na usilne nalegania księcia cesarz podarował mu Cudowny Wizerunek i od tego czasu Obraz otaczany był na Rusi wielką czcią.

W czasie walk prowadzonych przez Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego na Rusi Obraz ukryto w zamku w Bełzie. W roku 1382 znalazł go tam książę Władysław Opolczyk.
Nie ustalono dotychczas dokładnej daty powstania wizerunku. Ostatnie badania wskazują na XIII-XIV-wieczne pochodzenie obecnego malowidła.