Kolejność dziedziczenia

Należy pamiętać, że osoby najbliższe (małżonek, rodzice, dzieci, wnuki) mają prawo do zachowku. A zachowek to prawo do połowy udziału (a dwóch trzecich w przypadku osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy), jaki by otrzymał spadkobierca gdyby nie było testamentu. Jeśli oczywiście, nie został w testamencie wydziedziczony.

Kolejność dziedziczenia

Odziedziczyć spadek można na podstawie ustawy lub testamentu. Z dziedziczeniem ustawowym mamy do czynienia wówczas, gdy spadkodawca zmarł nie pozostawiwszy testamentu albo gdy spadkobierca testamentowy nie chce lub nie może dziedziczyć.
Prawo spadkowe przewiduje specjalną kolejność dziedziczenia ustawowego. W pierwszej kolejności dziedziczą małżonek i dzieci. Dziedziczą oni w częściach równych. Przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całego spadku. Gdy np. jeden z małżonków nie dożył otwarcia spadku, cały spadek w częściach równych przypada dzieciom. Jeśli zaś dziecko nie żyje, to w jego miejsce wchodzą jego dzieci czyli wnuki spadkodawcy itd.
Jeśli więc zamierzamy inaczej niż to wynika z ustawy spadek przekazać, np. tylko jednemu spośród dzieci, choć mamy ich kilkoro, albo komuś, kto nie należy do kręgu spadkobierców ustawowych - np. konkubinie - wówczas należy spisać testament.

Testamenty zwykłe

Prawo polskie przewiduje testamenty zwykłe i szczególne. Testament zwykły może być sporządzony na jeden z trzech sposobów, jako: własnoręczny, notarialny lub w drodze oświadczenia zgłoszonego do protokołu przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), starostą, marszałkiem woj., sekretarzem powiatu lub gminy albo kierownikiem urzędu stanu cywilnego w obecności dwóch świadków. Testament własnoręczny nie wymaga obecności notariusza ani świadków. Należy go w całości napisać pismem ręcznym, określić, że na wypadek śmierci powołuje się do całego spadku lub jego części jednego albo kilku spadkobierców, podać ich dane oraz podpisać i opatrzyć datą. By testament był ważny, ten kto go spisuje nie może być w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji, musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, a więc musi być pełnoletni i nie ubezwłasnowolniony. Nie może też działać pod wpływem błędu lub groźby.

W nagłym wypadku

Pozostałe formy testamentów można zastosować, gdy istnieje obawa rychłej śmierci albo zachowanie zwykłej formy jest niemożliwe albo bardzo utrudnione. Ważne są one jednak tylko w ciągu sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały zastosowanie tej szczególnej formy, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Jedną z takich form jest testament ustny. Polega on na tym, że swoją ostatnią wolę można oświadczyć ustnie w jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. W ciągu roku od tego zdarzenia, testament powinien być spisany. Może też być stwierdzona jego treść przed sądem przez zgodne zeznania wszystkich albo przynajmniej dwóch świadków, w ciągu sześciu miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy.