W jaki sposób podzielić mieszkanie po rozwodzie? Relacja z dyżuru eksperta

Mąż po naszym ślubie odziedziczył dom po rodzicach. Sprzedał ten dom i kupił z uzyskanych pieniędzy mieszkanie, w którym razem zamieszkaliśmy. Mamy małżeńską wspólność majątkową. Czy po rozwodzie mieszkanie to będzie dzielone w ramach majątku wspólnego, czy jest to majątek osobisty męża?

- Mieszkanie to stanowi majątek osobisty męża, ponieważ całość pieniędzy na kupno mieszkania pochodziła ze sprzedaży odziedziczonego domu.
Gdyby nawet mieszkanie zostało kupione z odziedziczonych pieniędzy i w akcie notarialnym figurowalibyście oboje jako współwłaściciele, to mąż ma także prawo rozliczenia nakładów z majątku osobistego na wspólny i praktycznie pani nic się nie należy.

Rozwód został orzeczony z winy żony. Czy orzeczenie winy ma wpływ na podział majątku, którego głównym składnikiem jest mieszkanie? Czy można ustalić nierówne udziały?
Rozwód został orzeczony z winy żony. Czy orzeczenie winy ma wpływ na podział majątku, którego głównym składnikiem jest mieszkanie? Czy można ustalić nierówne udziały?

- Zasadą jest, że udziały w majątku wspólnym są równe tj. po połowie. Dlatego też wina żony w zasadzie nie ma znaczenia przy podziale majątku wspólnego.
Tylko w wyjątkowej sytuacji można ustalić nierówne udziały, jeżeli małżonek przykładowo trwonił majątek, nie chciał pracować zawodowo pomimo, że był zdrowy i nie pomagał w gospodarstwie domowym. Okoliczności te ocenia sąd na podstawie przedstawionych dowodów.
Czy w sprawie o rozwód można zawrzeć ugodę dotyczącą podziału mieszkania?

- Tak. W sprawie rozwodowej można na zgodny wniosek małżonków dokonać podziału mieszkania w ten sposób, że mieszkanie to zostanie przyznane jednemu ze spłatą na rzecz drugiego. Można także dokonać podziału mieszkania w formie aktu notarialnego w kancelarii notarialnej, ale zawsze trzeba najpierw uzyskać rozdzielność majątkową.
W każdej chwili małżonkowie mogą zawrzeć porozumienie, że sprzedają mieszkanie i dzielą się pieniędzmi po połowie i w takiej sytuacji nie jest konieczne przeprowadzenie rozwodu czy separacji. Nie muszą wtedy ponosić kosztów związanych z podziałem majątku.
Ile wynosi opłata w sądzie w sprawie podziału majątku wspólnego, którego głównym składnikiem jest mieszkanie?

- Opłata w sądzie wynosi 1000 złotych. Jest to opłata stała niezależna od wartości mieszkania ani całego majątku - wtedy, gdy małżonkowie nie mogą się porozumieć.
Opłata na zgodny wniosek - o podział mieszkania, domu, działki czy całego majątku - wynosi jedynie 300 złotych.
Czy można dokonać podziału majątku wspólnego między małżonkami u notariusza?

- W każdej chwili, jeżeli jest zgoda obojga małżonków na podział majątku, mogą zgłosić się u notariusza, ale jednocześnie przy umowie podziału będzie ustanowiona rozdzielność majątkowa.

Dwa lata temu uzyskałem rozwód. Żona wyjechała do Niemiec. Jesteśmy w trakcie sprawy o podział mieszkania. Od dwóch lat samodzielnie opłacam czynsz za nasze mieszkanie. Czy mogę domagać się od byłej żony połowy zapłaconego czynszu?

- Tak. Może pan w sprawie o podział majątku żądać połowy zapłaconego przez pana czynszu.
Dwa lata temu uzyskałem rozwód. Żona wyjechała do Niemiec. Jesteśmy w trakcie sprawy o podział mieszkania. Od dwóch lat samodzielnie opłacam czynsz za nasze mieszkanie. Czy mogę domagać się od byłej żony połowy zapłaconego czynszu?
- Tak. Może pan w sprawie o podział majątku żądać połowy zapłaconego przez pana czynszu.
Jesteśmy po rozwodzie. Mamy dwoje małych dzieci. Sąd mnie powierzył władzę rodzicielską nad nimi. Po ślubie otrzymaliśmy mieszkanie komunalne, w którym nadal wszyscy przebywamy. Mąż nie chce się wyprowadzić. Co mogę zrobić, aby mieszkanie było tylko moje?
- Mieszkanie komunalne nie stanowi majątku wspólnego, dlatego też nie można go podzielić, jak mieszkania własnościowego. Można jednak zwrócić się do sądu o przyznanie pani prawa najmu tego mieszkania. Z tym, że to prawo ma także określoną wartość i trzeba będzie z mężem rozliczyć się w tym zakresie. Pani, jako matka opiekująca się małymi dziećmi korzysta z pierwszeństwa przyznania tego mieszkania, a mąż będzie musiał się wyprowadzić.
Uzgodniliśmy z mężem wszystkie warunki przeprowadzenia procesu o rozwód i podziału majątku wspólnego, ponieważ mamy tylko rzeczy znajdujące się w mieszkaniu. Mamy także mieszkanie komunalne i mąż chce mi je zostawić. Nie chce ode mnie żadnych pieniędzy. Jak mamy to zrobić, aby było jak najszybciej i jak najtaniej?
- Trzeba złożyć pozew o rozwód i można w tym procesie zgłosić żądanie, aby sąd przyznał pani prawo najmu lokalu (mieszkania) bez spłaty na rzecz męża. Ruchomościami tj. rzeczami w mieszkaniu, podzielicie się między sobą i wystarczy, że po prawomocnym rozwodzie podpiszecie porozumienie pisemne między sobą.
Możecie także przeprowadzić rozwód i już po prawomocnym wyroku, mąż może złożyć pisemne oświadczenie w PGKiM, że rezygnuje z prawa najmu i nie domaga się jego rozliczenia.
Jestem w trakcie rozwodu. Nie chcę dzielić majątku, w tym mieszkania, bo nie mam pieniędzy na rozliczenie się z mężem i mąż też ich nie ma. Czy sąd może jedynie ustalić sposób korzystania przez nas z mieszkania?
- Sąd w sprawie o rozwód, jeżeli małżonkowie nadal razem zamieszkują, ma obowiązek ustalenia sposobu korzystania z mieszkania. Proszę przedstawić w sądzie swoje propozycje, które pomieszczenia mają być wspólne, a które wyłącznie do waszych dyspozycji.
Jeżeli żadne z was nie złoży wniosku o podział majątku, to tak możecie mieszkać przez kolejne lata. Roszczenie o podział majątku wspólnego nie przedawnia się.
Mamy spółdzielcze, lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Czy można takie mieszkanie dzielić przy podziale majątku?
- Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego także może być przedmiotem podziału pomiędzy małżonkami. Ale trzeba także dokonać formalności w spółdzielni mieszkaniowej i zawiadomić spółdzielnię o dokonanym podziale.
Mamy dom i wysoki kredyt hipoteczny. Żadne z nas nie jest w stanie przejąć tego domu na własność i spłacać kredytu. Mąż na nic się nie zgadza. Co mogę zrobić?
- Trzeba wystąpić do sądu - po uzyskaniu rozdzielności majątkowej - z wnioskiem o podział majątku i zobowiązaniem męża do sprzedaży domu. Jeżeli mąż nie wyrazi zgody, to sąd może skierować dom do sprzedaży przez komornika. Ale wtedy koszty takiej sprzedaży będą bardzo wysokie i wy jako właściciele będziecie stratni. Może to zmobilizuje męża do współpracy z panią.
Czy w sprawie o podział majątku sąd może rozłożyć spłatę na raty?
- Sąd może rozłożyć spłatę na raty nawet do 10 lat, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach. Najczęściej w praktyce spłata ta w zależności od jej wysokości jest rozkładana na krótki okres, tak aby umożliwić komuś uzyskanie kredytu. Nie może być spłata rozłożona na wiele lat, bo osoba oczekująca na pieniądze byłaby pokrzywdzona.