Wakacje możesz spędzić bez biegunki

Kontakt z chorobotwórczą florą bakteryjną, wirusami czy też egzotycznymi potrawami to niektóre z przyczyn, które wywołują biegunkę.

Gdzie i komu może się przytrafić?

Biegunka podróżnych dotyczy przede wszystkim osób podróżujących. Narażeni są zarówno turyści jak i biznesmeni, sportowcy, misjonarze, czy żołnierze. Dolegliwość ta przydarza się najczęściej osobom podróżującym z krajów wysokorozwiniętych (np. europejskich) do krajów rozwijających się. Szczególne środki ostrożności należy zachować wybierając się w tak popularne miejsca jak Egipt (wielu turystów cierpi z powodu słynnej "zemsty faraona"), Tunezja, Turcja czy planując wojaże w bardziej odległe rejony np. do Azji.
Według różnych źródeł biegunka występuje nawet u 40 proc. podróżujących. Warto pamiętać, że jest to odsetek od liczby około 20 mln osób podróżujących corocznie po świecie do wymienionych obszarów zwiększonego ryzyka. Warto też podkreślić, na co wskazują statystyki, że bardziej narażeni są młodzi dorośli, czyli osoby w wieku 20-29 lat.

Diagnoza

Objawy biegunki podróżnych to wydalanie, co najmniej trzech luźnych stolców na dobę, czemu zazwyczaj towarzyszy przynajmniej jeden z następujących objawów:
* kurczowe bóle brzucha (występują w 90 proc. przypadków)
* nudności
* wymioty lub gorączka (10 proc.)
* gwałtowne parcie na stolec
* zawroty głowy
* domieszka krwi lub śluzu w kale (10 proc.).

Co wywołuje dolegliwości?

Uważa się, że za blisko 80 proc. przypadków biegunki podróżujących odpowiedzialne są bakterie (Escherichia coli (ETEC), Campylobacter, Salmonella, Shigella, Aeromonas, Plesiomonas), wirusy odpowiadają za ok. 10 proc. przypadków (Norwalk i rotawirusy), natomiast pierwotniaki (np. Gardia lamblia, entameba histolitica) są przyczyną zaledwie kilku procent biegunek. W 20 do 50 proc. przypadków nie udaje się wyizolować sprawczego patogenu.
Powodem biegunki są często błędy dietetyczne, niewłaściwe zestawienie pokarmów, zwłaszcza w nowych, niesprawdzonych wcześniej miejscach. Jeśli zjemy wyjątkowo tłusty i zbyt obfity posiłek, można się spodziewać, że okupimy to częstymi wizytami w toalecie. Czasem winne jest niefortunne komponowanie posiłków. Na liście sprawców biegunki znajdują się: mięso, ciastka z kremem, owoce w zestawieniu z wodą mineralną, śliwki
w towarzystwie mleka.

ABC podróżnika - czyli jak zapobiegać...

1. Podstawowym zaleceniem profilaktycznym jest ścisłe przestrzeganie higieny osobistej.
2. Do spożycia należy kupować tylko wodę butelkowaną, w restauracjach nie należy zamawiać napojów z lodem, który może być i zazwyczaj jest zrobiony z "wody z kranu".
3. Warto pamiętać, że do mycia również powinno się używać wody z butelki.
4. Należy unikać potraw, które były długo przechowywane po przygotowaniu poza lodówką.
5. Szczególnie należy unikać miejscowych przysmaków z mleka nie pasteryzowanego i jego przetworów, potraw z mięsa, owoców morza lub jaj, które nie były wystarczająco mocno wysmażone.
6. W miarę bezpiecznie można jeść owoce i warzywa, które przed spożyciem warto obrać ze skóry lub z łupiny. Przy tych zabiegach należy zwrócić uwagę, aby nie przenieść rękoma drobnoustrojów ze skóry owoców na gotowy do spożycia miąższ. Szczególnie starannie należy myć lub obierać warzywa gruntowe, które zazwyczaj są podlewane zakażoną wodą powierzchniową.

Leczenie

Gdy cierpimy z powodu biegunki należy pamiętać o uzupełnianiu płynów, aby zrównoważyć utratę wody i elektrolitów - zaleca się picie wody, czy herbaty. Stosowane leki mają na celu łagodzenie dolegliwości
i zapobieganie powikłaniom.
Najczęściej spotykanym zaleceniem jest zastosowanie w niepowikłanej biegunce podróżnych chlorowodorku loperamidu. W wielu źródłach naukowych jest zalecany do stosowania właśnie w przypadku wystąpienia "biegunki podróżnych".

Kiedy dzwonić do lekarza?

Większość epizodów biegunkowych jest leczona samodzielnie, a konsultacja lekarza nie jest potrzebna. Interwencja specjalisty jest jednak konieczna w przypadku:
* ciężkiej, wodnistej biegunki,
* biegunki krwistej
* gorączki (38,5 stopni C)
* bardzo licznych biegunkowych stolców (6 na dobę) lub
* utrzymywania się biegunki dłużej niż 48 godzin
* biegunki z silnym bólem brzucha u chorego w wieku 50 lat,
* biegunki u osoby w podeszłym wieku (70 lat)
* biegunki u osoby z upośledzoną odpornością (osoby po przeszczepie narządu lub w czasie chemioterapii nowotworu, chore na AIDS).

Trzeba poleżeć

Objawy biegunki podróżnych utrzymują się przeciętnie ok. 3 - 4 dni. Do 20 proc. pacjentów jest zmuszonych do przebywania w łóżku 1-2 doby. Od 8 do 15 proc. pacjentów pozostaje w łóżku przez ponad tydzień. 1 proc. chorych jest hospitalizowanych. Można doświadczyć więcej niż jednego epizodu biegunki podróżnych w czasie jednego wyjazdu, a specyficzna odporność zazwyczaj nie rozwija się. Dlatego warto pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasady higieny, a na wszelki wypadek mieć odpowiednio wyposażoną apteczkę.

Z PRZYMRUŻENIEM OKA

* Biegunka nazwę swą zawdzięcza nie tyle temu, że nękany nią człowiek często biega do toalety, ale że zjedzony pokarm "przebiega" przez organizm zbyt szybko, to znaczy nie idzie jak trzeba.
* Niektóre plemiona afrykańskie sądzą, że przykucnięty człowiek załatwiający potrzebę fizjologiczną staje się dla innych niewidzialny. Jest to praktyczny pogląd zważywszy na fakt, że na pustynnych terenach trzeba czasami iść kilkaset kilometrów, by znaleźć jakiekolwiek krzaki.
* Dawno temu nie było jeszcze leków na biegunkę, ale nie mogła ona przeszkodzić w egzekwowaniu władzy królewskiej. Dlatego na przykład król Władysław Jagiełło przyjmował niekiedy interesantów na specjalnym siedzisku, jednocześnie dając ulgę swym jelitom i - jak pisze Jan Długosz - nigdy nie był przystępniejszy i łatwiejszy niż wtedy, toteż wszyscy petenci korzystali zwykle z tej pory.