Załoga murem za Szmitem. Dziś wnioski pokontrolne dla szpitala

W referendum wypowiedziało się prawie 1.300 osób. 94,4 proc. nie jest za odwołaniem Andrzeja Szmita z funkcji dyrektora, a 93 proc. udziela mu dalszego poparcia. 97 proc. chce wystosować list otwarty do premiera Donalda Tuska w sprawie pomocy dla szpitala. - Do czasu wniosków pokontrolnych i spotkania z zarządem województwa nie zdradzimy odpowiedzi na pytanie, czy skierować sprawę do prokuratury przeciwko zarządowi, że działa na szkodę szpitala - poinformował nas Andrzej Andrzejczak, szef szpitalnej Solidarności. I dodał, że spotkanie z wicemarszałkiem Tomaszem Gierczakiem już zostało umówione. Związkowcy liczą też na rozmowę z marszałek Elżbietą Polak.

Szmit przyjął wyniki referendum bez radości. - Jestem w fatalnej sytuacji. Będę musiał się mocno zastanowić, bo nie jest tajemnicą, że złożyłem dokumenty do konkursu na stanowisko dyrektora w wojewódzkiej stacji pogotowia - tłumaczy.

Choć marszałek po wysłuchaniu wyjaśnień Szmita do protokołu kontrolnego po raz kolejny zapewniła, że nie ma planów zmian personalnych, nieoficjalnie mówi się, że prędzej, czy później to nastąpi.
Wyjaśnienia dyrekcji do protokołu liczą ponad sto stron. Zawierają załączniki w postaci dokumentów i fotografii. Każdy może się z nimi zapoznać, bo są dostępne na stronie Urzędu Marszałkowskiego.

Czytamy w nich m.in., że kontrolujący przedstawili stan zatrudnienia bez uwzględnienia specyfiki szpitala (jest ściśle związane z wymogami stawianymi przez NFZ i z kontraktem), by "wywołać wrażenie niekontrolowanego przyrostu". - A nie jest to prawdą. Liczba umów cywilno-prawnych nie jest równa liczbie etatów przeliczeniowych. Lekarz może mieć więcej niż jedną umowę - tłumaczy Szmit. Kontrolerzy zarzucili też, że szpital bezzasadnie zatrudnia pełnomocników. - Wynagrodzenia dla obecnego zarządu przynoszą ponad 27 tys. zł oszczędności miesięcznie w porównaniu do 2008 roku. Z tego czyni się zarzut? - pyta dyrektor. Nie zgadza się ze stwierdzeniem zawartym w protokole, że nie prowadzi windykacji długów tak, jak należy. - Nasza odpowiedź jest miażdżąca. Do 30 września tego roku wystawiliśmy faktury na 2 mln 64 tys. zł. Odzyskaliśmy 2 mln 29 tys. zł - mówi. Odnosi się też do pożyczki na 10 mln zł, której zaciągnięcie - według zarządu - jest przykładem "rażącej niegospodarności i nadużyciem", dlatego sprawę zbadać ma CBA (pożyczka z krótkoterminowej przekształciła się w długoterminową z prowizją 1,5 mln zł, bo szpital ulokował pieniądze na terminowych lokatach i nie spłacił pierwszej raty). - Jestem pewny, że gdybyśmy nie wzięli tych pieniędzy, to musielibyśmy zapłacić 18 mln zł tzw. natychmiastowej wymagalności za niedotrzymanie warunków umowy ratalnej z ZUS-em i Urzędem Miasta. Nie mieliśmy innego wyjścia - podkreśla dyrektor. I dodaje, że gdyby do kasy szpitala wpłynęło choć 50 proc. należności z NFZ za tzw. nadywkonania, a zarząd województwa zaakceptował ugodę z komornikiem, która gwarantuje zwrot 3,6 mln zł, to pożyczka nie byłaby potrzebna. Szpital stara się o zaakceptowanie ugody od grudnia zeszłego roku. Jak poinformowała nas rzeczniczka marszałka Mirosława Dulat, zarząd oczekuje na opinię radców prawnych.

Szmit ma też zastrzeżenia, co do pracy kontrolerów. - Nie za bardzo interesowała ich prawda materialna. W moim odczuciu wykazali się niekompetencją i brakiem wiedzy. Nie przedstawili faktów, a własne wrażenia - tłumaczy dyrektor.

Chcieliśmy porozmawiać z przewodniczącym zespołu kontrolującego, ale nie było to możliwe. Rzeczniczka marszałka poprosiła o pytania na piśmie. Zapytaliśmy, kim byli kontrolerzy, a także, czy wcześniej sprawdzali którykolwiek z lubuskich szpitali (odpowiedzi rzeczniczki nie nadają się do pełnej publikacji w gazecie, dlatego są dostępne na www.gazetalubuska.pl/gorzow). Poinformowano nas, że to "merytoryczni pracownicy UM" zatrudnieni w jednostkach, które na stałe przypisane są do tego typu zadań. I że w protokole zawarto głównie fakty, a także wnioski z nieprawidłowości, bo nie zabraniają tego przepisy.
Odpowiedzi rzeczniczki Urzędu Marszałkowskiego
1. Kim są kontrolerzy? Jaki mają uprawnienia i kompetencje do kontrolowania zakładów opieki zdrowotnej? Czy kiedykolwiek wcześniej kontrolowali któryś ze szpitali w Lubuskiem?
- W myśl art. 121. 1. Ustawy o działalności leczniczej "Nadzór nad podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą sprawuje podmiot tworzący". Podmiot tworzący sprawuje nadzór nad zgodnością działań podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą z przepisami prawa, statutem i regulaminem organizacyjnym, może żądać informacji, wyjaśnień oraz dokumentów od organów podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą oraz dokonuje kontroli i oceny działalności tego podmiotu. Kontrola i ocena obejmują w szczególności:

1) realizację zadań określonych w regulaminie organizacyjnym i statucie, dostępność i jakość udzielanych świadczeń zdrowotnych;

2) prawidłowość gospodarowania mieniem oraz środkami publicznymi;

3) gospodarkę finansową.

Zgodnie z zapisami ustawy, podmiot tworzący w razie stwierdzenia niezgodnych z prawem działań kierownika wstrzymuje ich wykonanie oraz zobowiązuje kierownika do ich zmiany lub cofnięcia. W przypadku niedokonania zmiany lub cofnięcia tych działań w wyznaczonym terminie podmiot tworzący może rozwiązać z kierownikiem stosunek pracy albo umowę cywilnoprawną. Ponadto zgodnie z art. 122 ww. ustawy kontrolę, przeprowadza się na podstawie upoważnienia, w tym przypadku udzielonego przez podmiot tworzący. W ramach udzielonego upoważnienia kontrolujący ma prawo do:

1) wstępu do pomieszczeń podmiotu leczniczego;

2) wglądu do dokumentów i innych materiałów związanych z działalnością podmiotu leczniczego, z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji ustawowo chronionych;

3) przeprowadzania oględzin;

4) sprawdzania przebiegu określonych czynności;

5) żądania od kierownika i pracowników podmiotu leczniczego ustnych i pisemnych wyjaśnień;

6) zabezpieczania dowodów.

Natomiast kierownik podmiotu leczniczego jest obowiązany do:

1) niezwłocznego przedstawiania na żądanie kontrolującego wszelkich dokumentów i materiałów niezbędnych do przeprowadzenia kontroli oraz zapewnienia terminowego udzielania wyjaśnień przez pracowników;

2) zapewnienia warunków i środków niezbędnych do sprawnego przeprowadzenia kontroli, w szczególności udostępniania, w miarę możliwości, oddzielnych pomieszczeń z odpowiednim wyposażeniem;

3) sporządzenia na żądanie kontrolującego niezbędnych do kontroli odpisów, kserokopii lub wyciągów z dokumentów oraz zestawień i obliczeń opartych na dokumentach.

Z przeprowadzonej kontroli, sporządza się wystąpienie pokontrolne, a na podstawie ustaleń kontroli, w tym przypadku, podmiot tworzący może przedstawić kierownikowi w wystąpieniu pokontrolnym zalecenia pokontrolne nakazujące usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.

Dodatkowo - aktem wewnętrznym organu tworzącego (urzędu marszałkowskiego) jest uchwała Nr 158/1048/09 z dnia 13 stycznia 2009 w sprawie ustalenia zasad i szczegółowego trybu przeprowadzenia kontroli w jednostkach organizacyjnych Województwa Lubuskiego przez Wydział Kontroli w Departamencie Organizacyjno-Prawnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze, której integralną część stanowi Regulamin określający zasady i szczegółowy tryb przeprowadzania kontroli w jednostkach organizacyjnych WL w Departamencie Organizacyjno-Prawnym UMWL w Zielonej Górze.

Kontrolerzy są pracownikami UM, zajmują się na co dzień realizacją zadań będących w kompetencjach Departamentu Organizacyjno-Prawnego, Wydziału Kontroli oraz Departamentu Ochrony Zdrowia Wydziału Restrukturyzacji i Przekształceń i Wydziału Ekonomiczno-Prawnego. Powyższe komórki organizacyjne UM są aparatem pomocniczym Zarządu i wykonują zadania w ramach prowadzonego nadzoru właścicielskiego nad podległymi jednostkami, w tym ochrony zdrowia:

3 jednostkami ambulatoryjnymi,

2 stacjami pogotowia ratunkowego,

8 szpitalami,

2 wojewódzkimi ośrodkami medycyny pracy.

Każdego roku, w ramach prowadzonego nadzoru, są przeprowadzane kompleksowe kontrole jednostek wg ustalonego harmonogramu. W razie wystąpienia podejrzeń o nieprawidłowościach w jednostce oraz powzięciu informacji o pogarszającej się sytuacji zwłaszcza finansowej placówki, wykonywane są również kontrole doraźne i celowe. Na stałe do ww. zadań są przypisani merytoryczni pracownicy, którzy:

- prowadzą miesięczny monitoring sytuacji finansowej, w tym wyniku finansowego,

- poddają analizie roczne plany rzeczowo-finansowe jednostek oraz sprawozdania z ich wykonania;

- analizują pod względem ekonomiczno-finansowym wdrożone przez placówkę programy naprawcze i restrukturyzacyjne pod względem prawidłowości ich realizacji;

- opracowują dla Zarządu Województwa, oraz Sejmiku okresowe analizy finansowe jednostek;

- nadzorują terminowość składania i zatwierdzania rocznych sprawozdań finansowych.

2. Dlaczego zarząd województwa zdecydował się skierować sprawę do CBA w sprawie pożyczki na 10 mln zł, skoro dyrekcja tłumaczy, że gdyby nie wzięcie pożyczki, to szpital musiałby natychmiastowo spłacić wymagalną kwotę 18 mln zł wobec ZUS i Urzędu Miasta (zgodnie z treścią porozumień zawartych z tymi dwoma podmiotami)? Dlaczego zarząd nie odpowiedział na prośbę finansową szpitala skierowaną w maju?

- W ramach prowadzonego nadzoru nad jednostkami ochrony zdrowia, dla których organem założycielskim jest Województwo Lubuskie, dokonywane są comiesięczne analizy wyników finansowych ww. jednostek. Po analizie wyników za I półrocze 2011 r. wszczęto postępowanie wyjaśniające w sprawie znacznego wzrostu zobowiązań Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Zarządzana przez Dyrektora Andrzeja Szmita jednostka, osiągnęła ujemny wynik finansowy, który wyniósł -10,4 mln zł (w tym strata na działalności operacyjnej wyniosła 9,3 mln zł) -Ponadto, polityka finansowa i działania w zakresie gospodarki finansowej Dyrektora jednostki, spowodowały wzrost zobowiązań w I półroczu br. o kwotę 15,2 mln zł (tj. z 243,4 mln zł wg stanu na 31.12.2010 r. do 258,6 mln zł wg stanu na 30.06.2011 r.) Po przeprowadzeniu natychmiastowych działań rozpoznawczych i kontrolnych ustalono, że Z-ca Dyrektora ds. Organizacyjno- Eksploatacyjnych Szpitala na podstawie upoważnienia wydanego przez Dyrektora jednostki dokonał w miesiącu czerwcu br. czynności polegającej na zaciągnięciu zobowiązania w wysokości 10 mln zł, z przekroczeniem uprawnień w zakresie planu finansowego oraz możliwości zaciągania zobowiązań przez jednostki sektora finansów publicznych ograniczonych treścią art. 46 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Umowa pożyczki została zawarta z firmą komercyjną w dniu 10 czerwca 2011 r., jako zobowiązanie krótkoterminowe do spłaty w dwóch ratach (I rata płatna do 24.06.2011 r. - 5 053 500 zł, II rata płatna do 25.07.2011 - kwota 5 000 000 zł) wraz z prowizją (53 500 zł).

W dniu 15 czerwca br. na konto Szpitala wpłynęła pożyczona kwota 10 mln zł, która została zdeponowana na 2-dniowej lokacie, a 17 czerwca br. uwolniono środki i dokonano założenia lokat:

10-dniowej na kwotę 1,5 mln zł,

17-dniowej na kwotę 2 mln zł,

24-dniowej na kwotę 2 mln zł,

31-dniowej na kwotę 2 mln zł.

W rzeczywistości środki finansowe w wymaganej kwocie do spłaty pierwszej raty zaciągniętej pożyczki, nie zostały przeznaczone na spłatę zobowiązania, a zostały umieszczone na terminowych lokatach. W związku z niedokonaniem w określonym terminie spłaty I raty pożyczki, cała należność zobowiązania stała się natychmiast wymagalna. Dlatego też w dniu 28 czerwca 2011 r. zastępca dyrektora szpitala podpisał z pożyczkodawcą porozumienie w przedmiocie spłaty zadłużenia, które spowodowało zmianę klasyfikacji zobowiązania z krótkoterminowego na długoterminowe. Zgodnie z zawartym porozumieniem okres spłaty zobowiązań został przedłużony na 5 lat wraz ze wzrostem prowizji za obsługę udzielonej pożyczki z kwoty 53 500 zł (przewidzianej w umowie pożyczki z dnia 10.06.2011 r.) do kwoty 1,5 mln zł. Z harmonogramu załączonego do umowy wynika, że Szpital będzie zobowiązany do spłaty łącznej kwoty 13 978 082,17 zł.

Wątpliwości budzi fakt, czy pożyczkobiorca w momencie zawierania umowy pożyczki, nie zakładał już na przyszłość sytuacji, w której nie dokona terminowej spłaty I raty. Wnioski takie nasuwają się po analizie wyciągów bankowych od dnia zaewidencjonowania pożyczki na koncie do dnia przypadającego na dokonanie spłaty I raty pożyczki (w zał. - kopie wyciągów bankowych), gdyż analiza ww. wyciągów bankowych potwierdza fakt dysponowania przez Szpital kwotą niezbędną do zapłacenia I raty pożyczki. Ponadto zastaw rejestrowy pod spłatę zaciągniętej pożyczki został ustanowiony dopiero w momencie zawarcia porozumienia w przedmiocie spłaty zadłużenia tj. w dniu 28.06.2011 r. Nasuwa się zatem pytanie jakie pobudki kierowały dyrekcją Szpitala, podczas zawierania umowy pożyczki, która pomimo posiadania środków finansowych na lokatach nie dokonała w terminie spłaty I raty. Powyższe działanie było w ocenie Zarządu Województwa Lubuskiego próbą obejścia przepisów ustawy PZP, gdyż zgodnie z art. 4 pkt 8, przepisów ww. ustawy niestosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14.000 euro (tj. 53 746 zł). W odniesieniu do ustalonej prowizji I raty umowy pożyczki w kwocie 53 500 zł, czyli nieznacznie niższej niż kwota progowa z PZP, zachodzi podejrzenie celowego działania.

W czasie prowadzonej kontroli w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim w Gorzowie Wlkp. przez merytorycznych pracowników Urzędu Marszałkowskiego, w sprawie przedmiotowej pożyczki, zebrano oświadczenia pracowników zajmujących się realizacją zamówień publicznych, z których wynika, że nie przeprowadzono żadnego postępowania w 2011 r. w celu wyboru najkorzystniejszej oferty - pożyczkodawcy. W związku z tym, że takie postępowanie wymaga przeprowadzenia procedury:

- albo poniżej 14 tys. euro (pierwsza umowa z 10.06.2011)

- albo powyżej 14 tys. euro (porozumienie z 28.06.2011)

można powiedzieć, że naruszono w pierwszym przypadku Zarządzenie Dyrektora Szpitala dotyczące robót budowlanych i usług poniżej 14 tys. euro, a biorąc pod uwagę porozumienie z 28.06.2011 r. przedłużającego spłatę pożyczki na 5 lat ze wzrostem prowizji do kwoty 1,5 mln zł złamano ustawę o PZP. Zdaniem kontrolujących nie powinno dojść do podpisania pierwotnej umowy, tylko powinno być od razu przeprowadzone postępowanie w myśl ustawy o PZP. Efektem takiego działania jest zdecydowany wzrost kosztów obsługi pożyczki w zakresie samej prowizji z 53 500 zł do 1 500 000 zł, co w ujęciu wymiernym stanowi szkodę dla zarządzanej jednostki w aspekcie niewłaściwej gospodarki środkami publicznymi, a także świadomego pogłębiania długu jednostki, który w efekcie może doprowadzić do destabilizacji budżetu Województwa Lubuskiego (art. 59 ust. 4 ustawy o działalności leczniczej).

Jednocześnie, o czym była mowa wyżej, warunkiem zawarcia porozumienia było ustanowienie zastawu rejestrowego na wierzytelności, który stanowi umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zawartej z LOW NFZ o wartości 2 632 739,30 zł (por. § 5 ust. 1 porozumienia). Kolejne niebezpieczeństwo podwyższenia wartości zobowiązania stanowią zapisy § 5 ust. 4 porozumienia zobowiązujące do każdorazowego "odnowienia" zabezpieczenia pożyczki w przypadku aneksowania umowy z Funduszem, pod rygorem naliczenia kary umownej w wysokości 20 % od kwoty 11 500 000 zł (tj. 2,3 mln zł).

Nigdy nie wystąpiono do zarządu województwa z wnioskiem o zaciągnięcie 10-milionowej pożyczki w firmie Elextus.

Od 12 września br. była prowadzona szczegółowa kontrola przez pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim w Gorzowie Wlkp. Pomimo jeszcze trwających czynności kontrolnych, nadużycia i posiadane dokumenty, które wskazywały na rażącą niegospodarność oraz podejrzenie czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt. 4 w zakresie zamówień publicznych ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym spowodowały złożenie przedmiotowego wniosku.

Sprawa poręczenia kredytu (40 mln zł) została przedstawiona zarządowi, jednak zarząd zdecydował o odroczeniu decyzji w sprawie do czasu wyjaśnienia sytuacji finansowej szpitala. Wniosek został też negatywnie zaopiniowany przez skarbnika województwa z uwagi na ryzyko przekroczenia wskaźników, o których mowa w art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

3. Dlaczego zarząd do tej pory nie zaakceptował ugody szpitala z komornikiem? Szpital stara się o to od grudnia 2010 r. Gdyby zarząd zaakceptował ugodę, szpital w terminie 30 dni mógłby otrzymać zwrot w wysokości 3,6 mln zł?

- Na podstawie przedłożonych przez Szpital dokumentów Zarząd Województwa Lubuskiego nie miał podstaw prawnych do jednoznacznego zajęcia stanowiska i wydania określonej decyzji w sprawie umorzenia części wierzytelności przysługującej Samodzielnemu Publicznemu Szpitalowi Wojewódzkiemu w Gorzowie Wielkopolskim. W chwili obecnej Zarząd oczekuje na opinię radców prawnych, w celu podjęcia ostatecznej decyzji.

4. Czy zarząd ma wolę przekształcenia szpitala w spółkę prawa handlowego?

- Do dnia dzisiejszego Dyrektor Szpitala nie wyraził woli zmiany formy organizacyjno-prawnej jednostki, którą zarządza. W kwietniu 2009 r. taką wolę wyraził zarząd województwa, a poparł ją Sejmik przyjmując uchwałę intencyjną dotyczącą realizacji przekształceń w ramach Programu Rządowego Plan B w szpitalach w Międzyrzeczu, Ciborzu, Zielonej Górze, Gorzowie i Torzymiu. Po wejściu w życie ustawy o działalności leczniczej Departament Ochrony Zdrowia UM zwrócił się do wszystkich Dyrektorów podległych jednostek w przedmiotowej sprawie (kopia pisma w załączeniu). Dyrektor Szpitala w Gorzowie przekazał informację na temat zadań strategicznych jednostki, w której nie wyraził woli przekształcenia jednostki.

5. Kiedy przedstawione zostaną wnioski pokontrolne i zalecenia dla szpitala?

- Zgodnie z regulaminem kontroli - kontrolujący ma 14 dni od momentu podpisania protokołu przez kierownika jednostki na przestawienie wystąpienia pokontrolnego.

6. Jaki jest dalej plan dla szpitala w Gorzowie?

- Zarząd monitoruje funkcjonowanie Szpitala, wdrażanie przez Dyrektora zaleceń audytora oraz działań restrukturyzacyjnych poprzez analizę dokumentów sprawozdawczych. Zadaniem dyrektora było napisanie i realizacja programu naprawczego, który był wynikiem zaleceń audytora. W załączeniu - zakres czynności dyrektora jednostki.

6. Dlaczego w protokole kontrolujący nie przedstawiają samych faktów, za to są komentarze, opinie, przypuszczenia i prognozy?

- Protokół zawierał przede wszystkim fakty i wnioski ze stwierdzonych nieprawidłowości. Żadne przepisy nie zabraniają wyciągania wniosków na podstawie materiałów zebranych podczas kontroli.

7. Jak to się stało, że zespół kontrolujący w trakcie kontroli zgubił dokument - aneks do umowy jednego z pracowników?

- Informacja o brakującym dokumencie (aneksie do umowy) pochodzi od pracownika szpitala, u którego podczas kontroli stwierdzono brak przedmiotowego dokumentu. To nie kontrolujący zgubili przedmiotowy dokument.

Mirosława Dulat
Rzecznik Prasowy Zarządu Województwa Lubuskiego
Kierownik Biura Komunikacji Społecznej

Oferty pracy z Twojego regionu