Jak zmienią się ceny chleba, masła, mleka i owoców po podwyżkach VAT na żywność? Jest szansa, że ich nie odczujemy

W ramach jednej z tarcz antyinflacyjnej od 1 lutego 2022 roku obniżona do zera została stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze w Polsce. Strona rządowa przypomina, że przepisy te zostały wprowadzone, kiedy inflacja w ujęciu rocznym przekraczała 9 proc.

I to właśnie prognozowane odczyty inflacji miały pomóc w podjęciu decyzji o powrocie do 5 proc. VAT na żywność już od 1 kwietnia 2024 roku. Główny Urząd Statystyczny potwierdzają, że ciągle spada dynamika wzrostu cen. W styczniu 2024 inflacja wyniosła 3,9 proc. i ma spadać także w kolejnych miesiącach. Trend spadkowy ma się utrzymać aż do IV kwartału, kiedy to na jakiś czas inflacja wzrośnie do około 6 proc. i ponownie zacznie spadać.

O ile wzrośnie cena chleba, mleka, ziemniaków i masła? Sprawdź wyliczenia.

Rząd wybrał bodaj najlepszy możliwy czas na powrót do znanej sprzed dwóch lat stawki VAT na żywność. Na rynkach światowych ceny żywności spadają regularnie. Przed nami początek sezonu, kiedy ceny zwykle są nieco niższe, a mamy przecież także spadającą ciągle sprzedaż detaliczną, która pobudza największe sieci sklepów do walki o klientów.

Już wkrótce zobaczymy zapewne reklamy i bilbordy sugerujące obniżki cen o rosnącą stawkę VAT. Doczekamy się prawdopodobnie również porównań cen sprzed i po 1 kwietnia. Wszystko to powoduje, że prawdopodobnie efektu podwyżki stawki VAT na żywność do 5 proc. większość z nas nie odczuje:

Przeciętny emeryt wydaje ok. 500 zł miesięcznie na żywność i napoje. Jeżeli założymy, że całość ma stawkę „0”, a teraz będzie 5% (a tak nie jest) to korzyść miesięczna to 25 zł, a uwzględniając, że nie wszystko miało zredukowany VAT, to raczej będzie kilkanaście złotych na miesiąc - pisze Sławomir Dudek, główny ekonomista Instytutu Finansów Publicznych na platformie X.

Mówimy zatem o podwyżkach rzędu maksymalnie 5 zł przy wydanych 100 zł. Z kolei dla budżetu państwa rezygnacja z zerowego VAT na żywność to ok. 12 mld zł dodatkowych wpływów w skali roku. Eksperci szacują, jak zmieni się inflacja po tej decyzji:

Przywrócenie 5-proc. stawki VAT na podstawowe produkty żywnościowe podbije inflację o 0,8 pkt proc. w kwietniu względem tego, co byłoby, gdyby została ona na „zerowym” poziomie - mówi Piotr Bartkiewicz, ekonomista Banku Pekao cytowany przez Biznes Interia.

Zerowa stawka VAT na żywność obejmuje wybrane produkty zaliczone do koszyka „podstawowych”. Na tej liście znajdują się m.in.:

• mięso i ryby
• mleko i jego przetwory
• warzyw i owoce
• orzechy
• miód
• tłuszcze roślinne i zwierzęce
• zboża i przetwory ze zbóż
• preparaty i mleka do żywienia niemowląt

Ekonomista Pekao zwraca uwagę, że tempo wzrostu cen z pewnością będzie szybsze niż ich spadek, jednak elementy łagodzące będą znacząco ograniczać dotkliwość odczuwania tego typu zmian.