Nasi żołnierze w Afganistanie chronią bezcenne skarby (zdjęcia)

Przed czterema laty na spotkaniu Organizacji Krajów Islamskich do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (ISESCO) w Trypolisie ustalono, że w 2013 r. miasto Ghazni nosić będzie tytuł "Tytuł "Kulturowej Stolicy Świata Islamskiego" - przyznawany osobno dla trzech obszarów geograficznych; regionu arabskiego, regionu afrykańskiego oraz regionu azjatyckiego. Każdego roku tytuł ten noszą trzy miasta położone w różnych częściach świata islamskiego. Tytuł przyznawany jest w ramach działań prowadzonych przez Organizację Konferencji Islamskiej (OKI) zrzeszającą 57 państw muzułmańskich.

Projekt "Kulturowa Stolica Świata Islamskiego" ma zwrócić uwagę na bogactwo cywilizacyjne oraz dziedzictwo kulturowe krajów wchodzących w skład OKI. Ważnym elementem tej strategii jest ochrona zabytków dziedzictwa kulturowego islamu (zarówno materialnego, jak i niematerialnego). Dodatkowo powołanie "Kulturowej Stolicy Świata Islamskiego" służyć miało rozpowszechnianiu i promowaniu dziedzictwa kulturowego i naukowego państw islamskich i stworzeniu warunków dla dialogu kulturowego w kręgu krajów muzułmańskich oraz dialogu międzycywilizacyjnego.

Tytuł "Kulturowej Stolicy Świata Islamskiego w ubiegłym roku nosiła stolica Tadżykistanu - Duszanbe. Obecnie tytuł ten przypadł w udziale Dżakarcie - stolicy Indonezji. Rok 2012 należał będzie do stolicy Bangladeszu - Dhaka, w roku 2013 tytuł ten nosić będzie Ghazni, a w 2014 r. Biszkek - stolica Kirgistanu.

Dlaczego właśnie Ghazni - niewielkie miasto położone na wschodzie Afganistanu - zostało uhonorowane tym tytułem? Bo ma wspaniała historię. Miejscowość Gazaca, wymieniona przez greckiego geografa Klaudiusza Ptolemeusza w II w. n.e., może odnosić się właśnie do obecnego Ghazni. Badania archeologiczne prowadzone w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku przez ekspedycję włoską dowodzą, że w tym czasie miasto stanowiło silny ośrodek buddyzmu.

Na szycie stanowiska archeologicznego Tepe Sardar po dziś dzień widnieją pozostałości po okazałych budowlach; Wielkiej Stupie (prawdopodobnie największej tego typu budowli na terenie współczesnego Afganistanu) oraz otaczającym ją w przeszłości systemie kaplic i obiektów wotywnych. Tepe Sardar zostało opuszczone prawdopodobnie na przełomie VIII i IX w. n.e. Upadek tego wspaniałego klasztoru buddyjskiego, w którym według źródeł pisanych mieszkało tysiące mnichów, bez wątpienia związany był z pojawieniem się islamu.

W roku 962 zaczął się najwspanialszy okres w historii Ghazni. W tym roku jeden z tureckich najemników, Alptegin (Ałptedżin), wypowiedział posłuszeństwo swemu perskiemu suwerenowi i uczynił miasto stolicą niezależnego księstwa. Założoną przez niego dynastię nazwano Ghaznawidami. W okresie ich panowania stworzone imperium rozciągało się od terenu współczesnego Iranu aż do Indii. Ghazni - stolica tego państwa - była miastem dorównującym swoją wielkością i znaczeniem Kairowi, Damaszkowi czy Bagdadowi.

Władcy z dynastii Ghaznawidów dbali także o rozwój kulturalny miasta. Jednym z najwybitniejszych mecenasów kultury był sułtan Mahmud (998-1030), który uczynił z miasta centrum kultury i nauki rywalizujące z Bagdadem. Za jego czasów w Ghazni żyli i tworzyli m.in. muzułmański uczony i encyklopedysta - Al Biruni, zwany "Perskim Arystotelesem", poeta Ferdousi - autor eposu Szahname ("Księga Królów"), czy też suficki mistyk Sana'i, który w swoich wierszach poszukiwał sposobu poznania istoty Boga.

Imperium Ghaznawidów nie przetrwało jednak długo. W 1149 lub 1150 r. ich rywale, władający sąsiednim górskim królestwem Ghor, najechali Ghazni, doszczętnie je łupiąc, a następnie włączając w granice swych posiadłości. Nie na długo zresztą: w 1221 r. pod murami miasta stanęła licząca 200 tys. wojowników armia Dżyngis Chana. Czego nie zdołali zniszczyć lub zrabować Ghorydzi, mongolscy wojownicy obrócili w perzynę dokonując przy tym rzezi mieszkańców.

Po tym wydarzeniu Ghazni odbudowane zostało nieco dalej na południe, wokół wzniesionej w tym samym czasie cytadeli Bala Hissar. Na pustkowiu, w miejscu po zburzonym mieście, stoją dwie ocalałe wieże z cegły, uważane za symbol miasta. Niesłusznie nazywane są minaretami. W rzeczywistości budowle te upamiętniają zwycięstwa sułtanów Massuda III i Bahram Szacha.

W 1747 r. Ghazni wraz z całą prowincją stało się częścią państwa afgańskiego.
Wybór dokonany przez ISESCO jest gestem, który ma przypomnieć o momentach wielkości miasta.