Nasz Czytelnik przysłał nam opis wycieczek nad Morze Bałtyckie i Zalew Szczeciński. Zobacz ciekawe trasy, dzięki którym zwiedzisz kawał Polski

Czcionką pogrubioną wyróżniono punkty początkowe i końcowe szlaków

1) Wstęp

2) Szlak nad Zalew Szczeciński:
* z Zielonej Góry do Gryfina: Zielona Góra - Słubice - Kostrzyn - Chojna - Gryfino
* z Gorzowa Wielkopolskiego do Gryfina: Gorzów Wielkopolski - Myślibórz - Banie - Gryfino
a) Gryfino - Linken - Bartoszewo - Police - Trzebież - Nowe Warpno
b) Gryfino - Linken - Löcknitz - Ueckermünde

3) Szlak nad Morze Bałtyckie: Zielona Góra - Sulechów - Międzyrzecz - Skwierzyna - Gorzów Wielkopolski - Barlinek - Choszczno

• Drezdenko - Dobiegniew - Choszczno
  a) Choszczno - Stargard Szczeciński - Maszewo - Nowogard - Golczewo

# Golczewo - Wolin - Międzyzdroje / Świnoujście
# Golczewo - Kamień Pomorski - Dziwnów
b) Choszczno - Ińsko - Łobez
# Łobez - Resko - Gryfice - Trzebiatów - Trzęsacz / Rewal / Mrzeżyno
# Łobez - Świdwin - Kołobrzeg

4) Opis krajoznawczy Szczecina (dla zainteresowanych dojazd do Szczecina z Gryfina, Kołbaskowa, Dobrej, Polic, Stargardu Szczecińskiego i Maszewa a także z Pyrzyc i Goleniowa)

5) Zakończenie
Czcionką pogrubioną wyróżniono miejsca najciekawsze pod względem krajoznawczym

1) Wstęp

Na szlakach prowadzących z ziemi lubuskiej nad Morze Bałtyckie i Zalew Szczeciński znajduje się wiele interesujących miejsc i obiektów. Zwiedzanie zabytków, obserwacja przyrody lub pobyt nad jeziorem mogą okazać się dobrym pomysłem na odpoczynek w czasie podróży. Uroki płytkiego Zalewu Szczecińskiego to przede wszystkim ciepła woda i spokojna atmosfera. Nieco dłuższe są szlaki nad morze. Chojna, Kołobrzeg, Stargard Szczeciński i Szczecin leżą na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego promującym miasta państw nadbałtyckich o cennej architekturze gotyckiej.

2) Szlak nad Zalew Szczeciński

ODCINEK ZIELONA GÓRA - GRYFINO. Zasadniczo z Zielonej Góry do Gryfina można dotrzeć dwiema drogami - scharakteryzowanym w opisie trasy nad Bałtyk odcinkiem drogi nr 3 do Gorzowa Wielkopolskiego i dalej opisanymi poniżej drogami prowadzącymi przez Myślibórz i Banie albo drogami nr 32, 29 i 31 - przez Krosno Odrzańskie, Słubice i Kostrzyn nad Odrą. Zaletą drugiej trasy jest mniejsze natężenie ruchu na drogach.

W Krośnie Odrzańskim warto zobaczyć pozostałości zamku Henryka I Brodatego z przełomu wieków XII i XIII. W odbudowanej części bramnej zamku mieści się muzeum. Jedziemy przez Puszczę Lubuską. Na terenie od Cybinki po Kostrzyn nad Odrą występuje wymagająca ochrony roślinność stepowa, m.in. narażone na wyginięcie gatunki: pajęcznica liliowata, ostnica włosowata i ostnica Jana. Zabytki Słubic to kościół i ratusz, oba z XVIII w., kamienice, jeden z najstarszych cmentarzy żydowskich w Europie oraz stadion olimpijski z 1914 r., gdzie w 1936 r. odbyły się niektóre konkurencje XI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie. Muzeum Łąki w Owczarach prezentuje ekosystemy trawiaste świata ze szczególnym uwzględnieniem rejonu ujścia Warty do Odry objętego granicami Parku Narodowego i Parku Krajobrazowego Ujście Warty.

W Bramie Berlińskiej w Kostrzynie nad Odrą znajduje się punkt informacji turystycznej. W Sarbinowie skręcamy w lewo, by dojechać do słynącej ze średniowiecznego kościoła templariuszy wsi Chwarszczany. W dawnym mieście Boleszkowice, pozbawionym praw miejskich w 1972 r., znajduje się kościół, którego najstarsze fragmenty pochodzą z przełomu XIII i XIV w. Zabytki Mieszkowic to średniowieczny kościół Mariacki i mury obronne, ratusz z XIX w. oraz pomnik Mieszka I na XVIII-wiecznym cokole. Warty uwagi jest XII-wieczny kościół w Witnicy.

Średniowieczne budowle Chojny to gotycki ratusz, kościół Mariacki, dzieło Henryka Brunsberga ze Szczecina, twórcy pomorskiej szkoły gotyckiego budownictwa sakralnego, poaugustiański zespół klasztorny z kościołem Świętej Trójcy, ruiny kaplicy św. Gertrudy oraz mury obronne z Bramą Barnkowką i Bramą Świecką. Na uwagę zasługuje dawne średniowieczne miasto Widuchowa z granitowym kościołem z XIII w., zabytkowymi kamienicami o konstrukcji szkieletowej oraz ponad 100-letnimi suszarniami tytoniu.

O średniowiecznej historii Gryfina świadczą fragmenty murów obronnych z Bramą Bańską i romańsko-gotycka bazylika Mariacka, w której wnętrzu znajduje się renesansowa ambona z 1605 r. oraz XVI-wieczne stalle. Część ołtarza głównego autorstwa malarza Dawida Redtela przechowuje Muzeum Narodowe przy ul. Staromłyńskiej 27 w Szczecinie.

ODCINEK GORZÓW WIELKOPOLSKI - GRYFINO. Z Gorzowa Wielkopolskiego do Gryfina początkowo jedziemy drogą nr 3 przez Puszczę Gorzowską w kierunku Szczecina. Niedaleko za wsią Trzcinna skręcamy w lewo. Interesujące są zabytki położonego nad Jeziorem Myśliborskim miasta Myślibórz - kolegiata św. Jana Chrzciciela z XIII w., średniowieczna kaplica Świętego Ducha, siedziba Muzeum Pojezierza Myśliborskiego, podominikański zespół klasztorny z XIII w., pozostałości XIV-wiecznych murów obronnych z Bramą Nowogródzką i Bramą Pyrzycką oraz Basztą Prochową i pozostałością Baszty Łupinowej, kapliczka Jerozolimska z XVI w. i ratusz z XVIII w. W XV-wiecznej kaplicy św. Gertrudy w 1933 r. wystawiono trumny z ciałami litewskich lotników Steponasa Dariusa i Stasysa Girenasa, którzy lecąc samolotem "Lituanica" z Nowego Jorku do Kowna ulegli wypadkowi w lesie koło pobliskiego Pszczelnika.

W neogotyckim kościele Świętego Krzyża z początku XX w. znajduje się Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. We wsi Rów skręcamy w prawo (droga nr 121). Granitowy kościół w Piasecznie pochodzi z XIII w. i prezentuje styl romański. W tym samym wieku i stylu oraz z tego samego rodzaju materiału zbudowano kościół w Baniach, średniowiecznym mieście pozbawionym praw miejskich tuż po zakończeniu II wojny światowej. Kaplica św. Jerzego oraz dąb Jagiełło i lipa Maria to inne przykłady najsłynniejszych obiektów miejscowości. W Pniewie skręcamy w prawo i docieramy do opisanego wcześniej Gryfina.

ODCINEK GRYFINO - ZALEW SZCZECIŃSKI. Przed gryfińskim kościołem Mariackim skręcamy w lewo i ul. Piastów jedziemy do mostu nad Odrą Wschodnią (Regalicą). Przemierzamy Międzyodrze zawarte między Odrą Wschodnią a Odrą Zachodnią. W 1993 r. powołano Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry chroniący dolinę rzeki. Przekraczamy polsko-niemiecką granicę państwową na Odrze Zachodniej i jedziemy prosto drogą nr 113 przez Storkow, gdzie znajduje się kościół z XIII w. i wiatrak.

Przejeżdżamy pod budowaną przez Niemców w pierwszej połowie XX w. autostradą Berlin - Szczecin - Królewiec, która jako element tzw. korytarza przez korytarz stała się motywem wszczęcia II wojny światowej. Kościół we wsi Krackow pochodzi z XIII w. Jest tu również historyczny ogród użytkowy, wystawa powozów i sań konnych oraz wystawa starych samochodów i motocykli. Dojeżdżamy do przygranicznej osady Linken. Dalsza droga zależy od tego czy za cel podróży obieramy niemiecki kurort Ueckermünde czy wolimy wypocząć nad Zalewem Szczecińskim w Polsce, w Trzebieży lub Nowym Warpnie.

Jeżeli wybieramy brzeg Zalewu Szczecińskiego w Ueckermünde, skręcamy w Linken w lewo i jedziemy przez Puszczę Wkrzańską (niem. Ueckermünder Heide) i wieś Bismark z kościołem z XIII w. do Löcknitz, gdzie można wypocząć na strzeżonej plaży nad jeziorem. Nad rzeką Rędową (niem. Randow) w zachodniej części wsi znajduje się średniowieczny zamek. Wracając z zamku, w pobliżu neogotyckiego kościoła, wjeżdżamy na ulicę Strasse der Republik i jedziemy na północ.

Na rozdrożu na skraju Puszczy Wkrzańskiej (niem. Ueckermünder Heide) skręcamy w lewo w kierunku Rothenklempenow, gdzie znajdują się pozostałości zamku oraz barokowy kościół z XVIII w. Glashütte słynie z muzeum huty szkła. W Hintersee na wszystkich skrzyżowaniach skręcamy w lewo. Po prawej stronie widać rozległy teren rezerwatu Seegrund chroniącego dno dawnego jeziora Ahlbeck. We wsi Ahlbeck skręcamy w lewo a w centrum miasta Eggesin, obok neogotyckiego kościoła - w prawo. Jedziemy do Ueckermünde. Jest tu reprezentacyjny rynek, Muzeum Zalewu Szczecińskiego w Zamku Książąt Pomorskich oraz kościół Mariacki z XVIII w. W zachodniej części miasta znajduje się ogród zoologiczny a krańce północne Ueckermünde wyznacza brzeg Zalewu Szczecińskiego (niem. Stettiner Haff).

By dotrzeć do polskiej części Zalewu Szczecińskiego należy w przygranicznym Linken skręcić w prawo i przejechać przez dawne polsko-niemieckie przejście graniczne Lubieszyn - Linken. O kilkaset metrów dalej skręcamy w lewo i jedziemy przez Puszczę Wkrzańską na północ. Po przebyciu około 3 km drogi skręcamy w prawo w kierunku wsi Dobra, gdzie znajduje się romański kościół z XIII w. Na rondzie skręcamy w kierunku Grzepnicy. W Bartoszewie, na lewo od drogi, jest jezioro. Można tam odpocząć. Na skrzyżowaniu z drogą nr 115 skręcamy w lewo a w Tanowie - w prawo, w kierunku Polic.

W rejonie Dobrej, Zalesia i Dobieszczyna znajduje się ptasi rezerwat przyrody Świdwie. Jezioro jest siedliskiem wielu gatunków ptaków. W 1984 r. rezerwat wpisano na listę międzynarodowej Konwencji Ramsarskiej zawartej w celu ochrony obszarów wodno-błotnych. Do rezerwatu można wybrać się podczas wypoczynku nad Zalewem Szczecińskim lub w Tanowie wybrać kierunek Dobieszczyn.
Droga nr 114 przebiega przez wieś Trzeszczyn położoną między Tanowem a miastem Police.

W zachodniej części Trzeszczyna w 1967 r. odsłonięto Pomnik Ofiar Faszyzmu na Ziemi Polickiej upamiętniający ofiary hitlerowskiej fabryki benzyny syntetycznej Hydrierwerke Pölitz. By zwiedzić ruiny fabryki należy około 400 m za granicą miasta Police skręcić w lewo i jechać ulicami Licealną i Spółdzielczą. W fabryce pracowało kilkadziesiąt tysięcy przymusowych robotników z wielu państw Europy. Po terenie fabryki oprowadza przewodnik Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Polickiej "Skarb". Wracamy do głównej drogi i skręcamy w lewo. Na rynku w Starym Mieście znajduje się kaplica gotycka - pozostałość po średniowiecznym kościele Mariackim oraz pomnik Marii Skłodowskiej-Curie i fontanna Sediny. Jedziemy w kierunku północnym. W odległości około 1 km od placu rynkowego możemy skręcić w lewo i niewielką ul. Kamienną dotrzeć do północnej części terenu dawnej fabryki Hydrierwerke Pölitz.

Jest tu monumentalny elewator węglowy i szkielet destylatora. Wracamy do ulicy prowadzącej do północnej części miasta. Przejeżdżamy przez Zakłady Chemiczne "Police" - jedną z największych fabryk nawozów fosforowych na świecie. W pobliżu znajduje się część zespołu portowego. Zabytki północnej części Polic - Jasienicy - to XIV-wieczny gotycki kościół świętych Piotra i Pawła oraz ruiny klasztoru z tego samego stulecia. W budynku poklasztornym urządzono letnią rezydencję rozwiedzionej żony króla pruskiego Fryderyka II - więzionej w Szczecinie Elżbiety Brunszwickiej. Co rok odbywa się tu Jarmark Augustiański.
Trzebież słynie z portów - pasażerskiego, rybackiego i

jachtowego, Centralnego Ośrodka Żeglarstwa Polskiego Związku Żeglarskiego oraz znajdującego się w północno-zachodniej części miejscowości kąpieliska nad Zalewem Szczecińskim z nowoczesnym kompleksem rekreacyjnym.
O około 20 km na północny zachód oddalone jest Nowe Warpno.

Podczas podróży należy pamiętać, że szosa w Warnołęce między Brzózkami a Nowym Warpnem jest kręta i niebezpieczna! Na Półwyspie Nowowarpieńskim zachował się średniowieczny układ zabudowy z kościołem z XV w. i XVII-wiecznym ratuszem o konstrukcji szkieletowej. W północnej części centrum miasta znajduje się nabrzeże dla przeprawy promowej do Świnoujścia i niemieckiego Starego Warpna (Altwarp).

3) Szlak nad Morze Bałtyckie

ODCINEK ZIELONA GÓRA - GORZÓW WIELKOPOLSKI - CHOSZCZNO. Zwiedzamy zabytki Sulechowa, m.in. średniowieczny kościół i mury miejskie z XVIII-wieczną barokową Bramą Krośnieńską, ratusz z XVI w., klasycystyczny zamek z XVI w. i barokowy zbór kalwiński z 1768 r. a następnie zabytki Świebodzina - średniowieczny kościół św. Michała, zamek i mury obronne, XVI-wieczny ratusz, dawną szkołę parafialną z XVII w. i kapliczkę św. Jana Nepomucena z XVIII w. - albo korzystamy z obwodnic tych miast i zatrzymujemy się na chwilę jedynie między Sulechowem a Świebodzinem, w Kalsku, gdzie warto zobaczyć kryty gontem murowany kościół i około 300-letni pałac.

W Gościkowie jest około 700-letni kościół Najświętszej Marii Panny i św. Marcina oraz równie stary klasztor pocysterski mieszczący obecnie wyższe seminarium duchowne. W klasztorze zachowały się XV-wieczne freski. Obok jest ogród z figurami świętych. Międzyrzecki Rejon Umocniony w rejonie wsi Nietoperek jest siedliskiem wielu gatunków nietoperzy chronionym przez powołanie rezerwatów przyrody. Międzyrzecz również posiada obwodnicę.

Chętnych by zwiedzić to miasto zainteresować może zamek z XIV w., muzeum mieszczące się w dawnej siedzibie starostów międzyrzeckich z XVIII w., ratusz z 1581 r., gotycki kościół św. Jana Chrzciciela z XIV w. oraz Międzyrzecki Rejon Umocniony zbudowany w pierwszej połowie XX w. w celu obrony wschodniej granicy Rzeszy Niemieckiej. Wioska letniskowa Głębokie znajduje się nad jeziorem o tej samej nazwie. Do zabytków Skwierzyny należą m.in. kościół św. Mikołaja z XV w. z łaskami słynącym obrazem Matki Boskiej Klewańskiej, ratusz i kamienice. W kolejnych wsiach - Trzebiszewie, Brzozowcu i Deszcznie, tuż przy drodze, znajdują się zabytkowe kościoły. W 1618 r. w Brzozowcu Polska i Brandenburgia zawarły traktat o żegludze na Odrze i Warcie.

Najcenniejszym zabytkiem Gorzowa Wielkopolskiego jest katedra z XIII w. Warto też zobaczyć XIX-wieczną fontannę ufundowaną przez gorzowskiego fabrykanta Hermanna Paukscha. W pobliżu prowadzącej do Barlinka drogi nr 151, nad Jeziorem Kłodawskim w Kłodawie, urządzono kąpielisko. Przejeżdżamy przez Barlinecko - Gorzowski Park Krajobrazowy chroniący roślinność i zwierzęta lasów bukowych.

Atrakcje Barlinka to średniowieczny kościół Mariacki i fragmenty murów obronnych, XIX-wieczna cerkiew, rynek miejski z wykonaną w 1912 r. fontanną przedstawiającą dziewczynkę z gęsiorem, muzeum w dawnej fabryce papieru czerpanego oraz wybudowana w 1927 r. w stylu alpejskim Plaża Miejska nad Jeziorem Barlineckim z czynnym kąpieliskiem. Średniowieczny pocysterski zespół klasztorny, ratusz z 1791 r., plebania z XIX w. i szkoła podstawowa z początku XX w. to zabytki Pełczyc. W Choszcznie zachowały się obwarowania miejskie z Barbakanem oraz gotycki kościół z XIV w. Cennym zabytkiem jest płaskorzeźba "Drzewo Jessego" przedstawiająca drzewo genealogiczne Chrystusa.

ODCINEK DREZDENKO - CHOSZCZNO. Na szlak nadbałtycki można włączyć się w Choszcznie jadąc z Drezdenka przez Dobiegniew. W Drezdenku, w dawnym XVII-wiecznym arsenale przebudowanym w kolejnym stuleciu na spichlerz, znajduje się Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej. Inne zabytki to m.in. budynek apteki z 1667 r., barokowy pałac z 1766 r. i neogotycki ratusz. Drogą nr 160 jedziemy przez Dobiegniew i Bierzwnik do Choszczna. W Dobiegniewie znajdują się późnośredniowieczne zabytki: gotycki kościół i fragment murów obronnych z basztą, nieco nowszy od nich kościół św. Józefa oraz Muzeum Woldenberczyków - byłych jeńców hitlerowskiego obozu Oflag IIC Woldenberg. Bierzwnik słynie z zespołu klasztornego cystersów, którzy założyli tu opactwo na przełomie XIII i XIV w.

ODCINEK CHOSZCZNO - GOLCZEWO. Z Choszczna wyjeżdżamy drogą nr 160 i w Piaseczniku skręcamy w prawo. W Suchaniu zwiedzamy gotycki kościół z końca XV w. Drogą nr 10 jedziemy w kierunku Szczecina. W rejonie wsi Krąpiel, Święte i Strachocin często dochodzi do wypadków drogowych.

Stargard Szczeciński lokowano w czasach średniowiecznych. Z tej epoki pochodzą zabytki Starego Miasta: gotycka kolegiata Najświętszej Marii Panny Królowej Świata, plebania, kościół św. Jana, ratusz, arsenał, gotycka kamienica Protzena oraz mury obronne z bramami i basztami. Unikatową na skalę Europy jest Brama Wodna zbudowana nad Kanałem Młyńskim. Z czasów późniejszych pochodzą m.in.: spichlerz z XVII w., XVIII-wieczna wartownia (odwach) oraz budowle XIX-wieczne: neogotycki kościół Świętego Ducha i cerkiew zbudowana w tym samym stylu a także 65-metrowa, najwyższa w Polsce, wieża ciśnień. By dotrzeć do Starego Miasta na skrzyżowaniu dróg nr 10 i 20 jedziemy prosto i dalej przez most nad Iną na ul. Kazimierza Wielkiego. Zwiedziwszy starówkę, wracamy do mostu, skręcamy w lewo i drogą nr 20 jedziemy w kierunku Szczecinka i Gdyni. Na obrzeżach miasta w lewo odchodzi droga nr 106 do Maszewa i Nowogardu.

Tuż przed Łęczycą przejeżdżamy pod tzw. berlinką, autostradą Berlin - Szczecin - Królewiec wspomnianą przy opisie szlaku nad Zalew Szczeciński. W Łęczycy i Parlinie można zobaczyć murowane kościoły z XV w. a na południowym przedmieściu Maszewa warto znaleźć niewielki kościół św. Brata Alberta Chmielowskiego. Za świątynią, o kilkaset metrów w kierunku Goleniowa, oddalone jest Stare Miasto ze średniowiecznym kościołem Mariackim, kolorowymi domami mieszczańskimi i murami obronnymi. Po powrocie do skrzyżowania koło kościoła św. Brata Alberta skręcamy w lewo. W centrum Nowogardu, w pobliżu Jeziora Nowogardzkiego, znajduje się gotycki kościół Mariacki i mury obronne. Kontynuujemy podróż drogą nr 106. 33-metrowa, najwyższa na Pomorzu Zachodnim, wieża obronna w Golczewie to pozostałość po średniowiecznym zamku biskupów kamieńskich, z którym wiąże się legenda o córce rycerza. Chciała ona poznać piekarczyka za co została zamieniona w żabę. Wyobrażenie żaby w koronie zdobi studnię artezyjską.

ODCINEK GOLCZEWO - ŚWINOUJŚCIE. Droga nr 108 prowadzi na zachód. W Parłówku należy wybrać kierunek Świnoujście. W czasach średniowiecznych Wolin był najważniejszym ośrodkiem handlu na południowym wybrzeżu Bałtyku. Kościół św. Mikołaja pochodzi z XIII w. W Wolinie znajduje się Muzeum Regionalne. Co rok odbywa się tu również Festiwal Słowian i Wikingów. Za Wolińskim Parkiem Narodowym można skręcić w prawo, do Międzyzdrojów, znanych z piaszczystej plaży, molo o długości 395 metrów, Alei Gwiazd oraz Muzeum Przyrodniczego Wolińskiego Parku Narodowego im. Adama Wodziczki. Granicami Wolińskiego Parku Narodowego objęto lasy bukowe wyspy Wolin, klif morski oraz deltę wsteczną rzeki Świny. Występują tu rzadkie gatunki zwierząt - bieliki, morświny, żubry - i roślin - mikołajek nadmorski, muchotrzew solniskowy i zimoziół północny.

Do centrum położonego na kilkudziesięciu wyspach portowego miasta i uzdrowiska Świnoujście można dostać się promem. Interesujące obiekty to kościół Chrystusa Króla z XVIII w., średniowieczny kościół Mariacki na osiedlu Karsibór, XIX-wieczna Twierdza Świnoujście, wieża widokowa po byłym kościele garnizonowym Marcina Lutra oraz najwyższa nad Bałtykiem latarnia morska z połowy XIX w. Dawny ratusz jest obecnie siedzibą Muzeum Rybołówstwa Morskiego. W rezerwacie ptasim na wyspie Karsiborska Kępa znajduje się wieża widokowa a przystanie jachtowe - w centrum i na osiedlu Karsibór. W Świnoujściu odbywa się Festiwal Artystyczny Młodzieży Akademickiej FAMA. Kursują stąd promy do Niemiec, Szwecji i Danii oraz Międzyzdrojów i Nowego Warpna a także wodolot do Szczecina.

ODCINEK GOLCZEWO - DZIWNÓW. Na szlaku nad morze warte uwagi są zabytki Niemicy - kościół Michała Archanioła z 1795 r. zaprojektowany przez słynnego niemieckiego architekta Dawida Gilly, drewniana dzwonnica z 1647 r. i XIX-wieczny dwór z parkiem krajobrazowym. W Kamieniu Pomorskim, na skrzyżowaniu ulic Chrobrego, Mickiewicza, Dziwnowskiej i Jedności, skręcamy w lewo i ul. Mickiewicza dojeżdżamy do Starego Miasta. Ta wielowiekowa siedziba biskupia i uzdrowisko nad Zalewem Kamieńskim, słynie z budowanej od XII w. romańsko-gotyckiej katedry Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna z wirydarzem, gdzie co rok latem odbywa się Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej. Zwiedzamy kościół św. Mikołaja z XIV w., mury obronne z Bramą Wolińską i Wieżą Piastowską - siedzibą Muzeum Kamieni, średniowieczny ratusz, gotycko-renesansowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i renesansowy pałac biskupi.

Do drogi nr 107 wracamy poznaną ul. Mickiewicza i skręcamy w lewo by dotrzeć do nadmorskiego Dziwnówka. Droga nr 102 łączy słynące z piaszczystych plaż nadmorskie miejscowości - w prawo prowadzi do Łukęcina, Pobierowa i Pustkowa a w lewo, do Dziwnowa, gdzie znajduje się most zwodzony. Z Dziwnowa organizowane są rejsy po Morzu Bałtyckim i do Kamienia Pomorskiego.

ODCINEK CHOSZCZNO - ŁOBEZ. Kontynuujemy podróż drogą nr 151. Zabytki Recza to średniowieczne mury obronne z Bramą Choszczeńską i Basztą Drawieńską, kościół Chrystusa Króla z XIV w., średniowieczne grodzisko pocysterskie i organistówka z wieku XVIII. Jedziemy przez chwilę drogą nr 10 w kierunku Bydgoszczy i skręcamy w lewo. Droga nr 151 prowadzi do Ińska, sławnego dzięki corocznemu festiwalowi Ińskie Lato Filmowe oraz plaży nad jeziorem. W Ińskim Parku Krajobrazowym występują m.in. narażona na wyginięcie brzeżyca jednokwiatowa, bocian czarny, wydra i wilk. Dobrym miejscem na wypoczynek jest plaża z pomostem w Węgorzynie.

W Łobzie turystów zainteresować mogą: kościół z XV w. odbudowany po zniszczeniach wojennych w 1949 r., domy o konstrukcji szkieletowej z XVIII i XIX w. oraz ustawione na cmentarzu krzyże w hołdzie Sybirakom, żołnierzom walczącym o Polskę na wszystkich frontach II wojny światowej i pamięci Polek i Polaków, pracujących niewolniczo w Rzeszy Niemieckiej w latach 1939-1945. Jest tu również głaz poświęcony pamięci archeologowi Ottona Puchsteina (1856-1911), profesorowi uniwersytetów we Fryburgu Bryzgowijskim i w Berlinie.

ODCINEK ŁOBEZ - REWAL / MRZEŻYNO. Przejeżdżamy przez most nad Regą w Łobzie i jedziemy drogą nr 148 do Starogardu. We wsi znajduje się kościół o konstrukcji szkieletowej z XVI w. oraz ruiny XVII-wiecznego pałacu rodu Borków, z którego pochodził żyjący w XVII i XVIII w. Adrian Bernard von Bork, marszałek polny, tajny radca wojenny twórcy militarnej potęgi Prus, króla Fryderyka Wilhelma I, i wielkorządca Szczecina. Skręcamy w lewo. Zabytki Reska to m.in. kościół z XIV-XV w., obecnie Sanktuarium Matki Boskiej Reskiej, ruiny zamku z tego samego okresu, klasycystyczny ratusz z 1841 r., elektrownia wodna na Redze i Park Miejski. W Płotach jest kościół z 1903 r. oraz dwa zamki, jeden z XIII w. a drugi - z wieku XVI. Drogą nr 109 docieramy do Gryfic, gdzie od czasów średniowiecza zachowały się kościół Mariacki, kaplica św. Jerzego i mury obronne. Neogotycką cerkiew zbudowano w XIX w. Przy ulicy Błonie 2 znajduje się Wystawa Pomorskich Kolei Wąskotorowych Muzeum Kolejnictwa w Warszawie.

Szlak do Rewala prowadzi drogą nr 110 przez Cerkwicę, miejsce chrztu ludności Pomorza Zachodniego udzielonego przez świętego Ottona z Bambergu w 1124 r. Jest tu średniowieczny kościół, kamienna studnia św. Ottona z XII w. i dwór z przełomu XIX i XX w. W Lędzinie skręcamy w lewo. Atrakcją Niechorza, Pogorzelicy, Trzebiatowa, Rewala, Trzęsacza i Gryfic jest kolejka wąskotorowa. Droga do latarni morskiej i Muzeum Rybołówstwa Morskiego w Niechorzu prowadzi w prawo, na wschód od Rewala. Fragment południowej ściany XV-wiecznego kościoła na klifie w Trzęsaczu jest jedynym tego rodzaju obiektem w Europie.

Do Mrzeżyna prowadzi droga nr 109. W Trzebiatowie zachowany został szachownicowy układ zabudowy. Najsłynniejszą świątynią jest kaplica szpitalna Świętego Ducha z XIII w., gdzie w 1534 r. odbyły się obrady Sejmiku Trzebiatowskiego. Książęta pomorscy Barnim IX Pobożny i Filip I Wołogoski ustalili wówczas, że protestantyzm będzie religią państwową. Warto poznać również inne zabytki miasta - kościół Mariacki z XIV w., którego około 90-metrowa wieża pełniła w średniowieczu funkcję latarni morskiej, dwie pozostałe kaplice szpitalne z XIV w. - św. Gertrudy i św. Jerzego, druga zaadaptowana na budynek mieszkalny, pozostałości XIII-wiecznych murów obronnych, ruiny Kaplicy Jerozolimskiej z XV w., krzyż pokutny z XVI w., barokowe sgraffito "Słoń" na elewacji budynku na Rynku 26, ratusz z około 1700 r. i kościół św. Jana z XVIII w.

W pałacu, dawnym majątku książęcym i klasztornym, przebywali m.in. księżniczka wielkopolska i księżna zachodniopomorska z dynastii Piastów Anastazja Mieszkówna, król pruski Fryderyk I Hohenzollern oraz Maria Anna z Czartoryskich księżna von Württemberg - Montbéliard. Dzieciństwo spędzili tu król Wirtembergii Fryderyk I i jego siostra Zofia Dorota Wirtemberska, która przyjęła imię Maria Fiodorowna. Kościół we wsi Trzebusz zbudowano w 1685 r. w stylu renesansowym a neoromański kościół w nadmorskim Mrzeżynie pochodzi z roku 1912.

ODCINEK ŁOBEZ - KOŁOBRZEG. Szlak do Kołobrzegu wiedzie przez Świdwin. Najcenniejsze zabytki miasta to XIII-wieczny zamek, kościół Mariacki z XIV w., fragment nad Regą i gotycka Brama Kamienna. Droga nr 162 prowadzi do Kołobrzegu, uzdrowiska oraz wielowiekowego ośrodka kultury i handlu. Katedra z XIV w., Akademia Rycerska z XVIII w., Muzeum Oręża Polskiego w XIX-wiecznym pałacu Brunszwickich, ratusz z XIX w. zaprojektowany przez słynnego niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla, założony w tym samym stuleciu Park Zdrojowy im. Stefana Żeromskiego, latarnia morska z roku 1947, pomnik "Kołobrzeskim Żeglarzom na Wiecznej Wachcie", tablica u podnóża latarni morskiej upamiętniająca rybaków, którzy nie wrócili z morza i Pomnik Sanitariuszki to przykłady miejsc i obiektów, które warto poznać.

W budowanej od XVII w. twierdzy Kołobrzeg, więziono m.in. jeńców wziętych do niewoli po zakończeniu wojny francusko-pruskiej oraz arcybiskupa poznańsko-gnieźnieńskiego Marcina Dunina Sulgostowskiego. Bohaterstwem podczas bitwy o Kołobrzeg w 1945 r. wsławiła się podporucznik Emilia Gierczak. Pomnik Zaślubin Polski z Morzem jest pamiątką zaślubin Polski z morzem dokonanych przez kaprala Franciszka Niewidziajło. Statek patrolowy ORP Fala zacumowany przy nabrzeżu na ul. Morskiej w 1996 r. przekształcono w muzeum.

4) Opis krajoznawczy Szczecina

W czasach średniowiecznych funkcję stolicy Pomorza Zachodniego przejął po Wolinie Szczecin. Obecnie jest to centralny ośrodek kulturalny regionu z portem o największym przeładunku w Polsce. O wielowiekowej świetności miasta świadczą zabytki, m.in. XIV-wieczny zamek z muzeum prezentującym renesansowe sarkofagi książąt pomorskich z dynastii Gryfitów, średniowieczne świątynie: bazylika archikatedralna św. Jakuba, kościół św. Jana Ewangelisty, kościół św. Piotra i św. Pawła oraz kamienica Łoziców.

W najstarszym ratuszu, XV-wiecznym Ratuszu Staromiejskim, mieści się Muzeum Miasta Szczecina, oddział Muzeum Narodowego. Z czasów nowożytnych pozostały XVIII-wieczne bramy, Portowa i Królewska, oraz pałace: Pałac Velthusena, Pałac Pod Globusem, Pałac Pod Głowami i Pałac Sejmu Stanów Pomorskich. Neogotycki Nowy Ratusz, zwany Ratuszem Czerwonym, powstał w XIX w. Od początku XX w. funkcję pomocniczą pełnił gmach będący obecnie siedzibą Rektoratu Pomorskiej Akademii Medycznej. Popularne miejsca wypoczynku szczecinian i gości przybywających do stolicy Pomorza Zachodniego to parki Żeromskiego i Kasprowicza.

Około 100 lat temu, dzięki trzem gmachom zbudowanym przy nadodrzańskich Wałach Chrobrego (niem. Hakenterrasse), Szczecin był uznawany za najpiękniejsze miasto portowe Europy. W 1570 r. w Szczecinie odbył się kongres, podczas którego zawarto pokój kończący I wojnę północną. W Szczecinie urodziły się m.in. Sophie Friederike Auguste zu Anhalt-Zerbst znana jako cesarzowa Rosji Katarzyna II Wielka i Zofia Dorota Wirtemberska, żona cara rosyjskiego Pawła I Romanowa. Co rok w mieście odbywają się uroczyste "Dni Morza". Z opisanych szlaków do Szczecina można skierować się w Gryfinie, Linken, Dobrej, Policach, Stargardzie Szczecińskim i Maszewie a w drodze powrotnej również w Parłówku koło Wolina.

5) Zakończenie

Wycieczkę nad morze można zorganizować o każdej porze roku. Możliwość poznania wartości kulturowych i przyrodniczych przemierzanych ziem czynią wyprawę bardziej atrakcyjną. Niektóre obiekty, jak szczeciński i wkryujski Zamek Książąt Pomorskich (Ueckermünde), katedra w Kamieniu Pomorskim czy fabryka benzyny syntetycznej Hydrierwerke Pölitz w Policach, odegrały ważną rolę w historii. Zwiedzanie rezerwatu ptasiego Świdwie koło Polic lub Wolińskiego Parku Narodowego, zwłaszcza dla dzieci, może stać się niezapomnianą przygodą. Spośród opisanych miejsc można wybrać najbardziej interesujące i odpowiednie do wypoczynku w czasie podróży.■