Dr Tomasz Andrzejewski, autor broszury "Dzieje regionu w nauczaniu historii" pisząc o wypadzie (tak, wypadzie, a nie napadzie) wojsk polskich na Wschowę w 2 września 1939 wyraża przypuszczenie, że był to chyba jedyny w historii II wojny światowej fakt działań bojowych polskich jednostek wojskowych we wrześniu 1939 na terytorium Niemiec. Nie jest to jednak zgodne z faktami historycznymi. Wypad kombinowanego oddziału z armii Poznań w kierunku Wschowy o świcie 2 września 1939 jest najbardziej znany. Decyzję o wypadzie podjął gen. Roman Abraham, dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Akcja była rewanżem za ostrzał artyleryjski Leszna, Rawicza i akcję dywersyjną na tyłach polskich oddziałów. (...)
Na obszarze działań armii Poznań miał miejsce jeszcze jeden fakt przekroczenia przez polski oddział granicy. Było to 1 września po odbiciu Rawicza przez oddziały 55 pułku piechoty. W pościgu polski oddział przekroczył granicę i pod wsią Königsdorf rozbił 80 pojazdów z niemieckiej kolumny samochodowej.
Do akcji na terytorium również na granicy z Prusami Wschodnimi w dorzeczu Narwi i na Suwalszczyźnie. Tam Naczelne Dowództwo WP skoncentrowało cztery brygady kawalerii z ogólnej ilości 11. Licząc się tu z manewrowym charakterem walk skierowano na front północny Nowogrodzką i Mazowiecką BK do armii Modlin oraz Podlaską i Suwalską BK do SGO "Narew". Były to polskie jednostki doskonale wyszkolone i zdolne do szybkich i zaskakujących działań.
W nocy z 2 na 3 września Polacy wykonali odwetowe (rozpoznawcze) wypady na teren Prus Wschodnich. Drugi szwadron 10 pułku ułanów dotarł aż do miejscowości Bełcząc pod Białą Piską. Po rozpoznaniu sytuacji w nocy z 3 na 4 września dowódca Podlaskiej BK rozkazał uderzyć i zająć całą Piską. Uczestniczyły w tym 5 i 10 pułki ułanów oraz 9 pułk strzelców konnych. Niemcy byli tym zaskoczeni. Polacy opanowali leżące wówczas za granicą wsie Brzózki Wielkie i Sokoły, a szwadrony 5 pułku zajęły nawet miejscowość Klarheim. Wzięto wielu jeńców. Wieczorem 4 września polskie oddziały wycofały się.
Na północnym krańcu Suwalszczyzny wieczorem 3 września dwa szwadrony 3 pułku szwoleżerów Mazowieckich z suwalskiej BK Przeszły granicę i ruszyły w kierunku miejscowości Reuss (Ćmochy) i szosy do Olecka. Po starciu i wzięciu jeńca ("języka") wrócili na własne pozycje.
W tym też czasie dokonał wypadu za granicę szwadron z 2 Pułku Ułanów Grochowskich, doszedł do Mieruniszek i wrócił bez strat.
Te działania zaczepne polskiej kawalerii na Prusy Wschodnie nie zakończyły się (przy ogólnej sytuacji polskiego frontu nie mogły) poważniejszym sukcesem operacyjnym czy terenowym. Był to jednak silny moment propagandowy. Takie akcje jak i wypad w kierunku Wschowy miały wielki wpływ na morale żołnierzy w dalszych walkach 1939.
Powyższe informacje traktuję jako uzupełnienie wiedzy o działaniach Wojska Polskiego we wrześniu 1939. Nie chciałbym zajmować stanowiska w sporze między panami Jachimowiczem i Andrzejewskim. Ze względu na delikatność materii i trudności w rozumieniu trudnych spraw historii stosunków między Polakami a Niemcami uważam, że nawet w broszurach, które maja służyć celom dydaktycznym należy zawsze poprzedzić je krótkim objaśnieniem faktu. Materiały takie trafiają również do osób, dla których nie były pisane. Właśnie wtedy powstają spory i różne interpretacje tych faktów, często trudne do zrozumienia przez osoby, które nie znają złożoności czasów, o których traktują materiały.
ZENON BŁOCHOWICZ
Międzyrzecz
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
