1. Od nowego roku minimalne wynagrodzenie wzrosło o 100 zł brutto. Teraz wynosi 1.600 zł brutto.
WAŻNE
Pociąga to za sobą również wzrost innych świadczeń.
2. Więcej zarobią osoby, które dopiero rozpoczynają pracę. Ich wynagrodzenie w pierwszym roku zatrudnienia nie może być niższe niż 80 proc. minimalnej pensji, czyli 1.280 zł brutto (w 2012 r. - 1.200 zł).
3. Wyższe jest również wynagrodzenie za czas przestoju w firmie (bo nie może być niższe od wysokości minimalnej pensji).
4. Zwalnianym grupowo maksymalnie przysługuje równowartość 15 pensji minimalnych, czyli 24 tys. zł (o 1.500 zł więcej niż w zeszłym roku).
5. Wzrósł też dodatek za pracę w nocy. Bo jak mówi art. 151 Kodeksu pracy: pracującemu w porze nocnej za każdą godzinę pracy płaci się o 20 proc. więcej stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.
6. Od wysokości płacy minimalnej zależy również wysokość odszkodowania dla ofiar mobbingu i dyskryminacji w pracy. Zgodnie z prawem nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie w kraju, czyli obecnie 1.600 zł brutto.
Są jednak osoby, których nie ucieszy wzrost najniższej pensji. Są to ci, którzy dopiero rozpoczynają własną działalność gospodarczą i mają prawo do preferencyjnych składek na ZUS. Dla nich podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (z chorobowym) stanowi kwota nie niższa niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia.
ABONAMENT RTV
Od stycznia stawki są wyższe maksymalnie o 1,6 zł w porównaniu z tymi z 2012 roku (wszystko zależy od tego, czy będziemy płacić co miesiąc, kwartał czy za cały rok z góry).
Monika Bąkrzecznik prasowy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, tłumaczy, że ta niewielka podwyżka zawsze jest podyktowana inflacją. Zgodnie z przepisami miesięczne opłaty są waloryzowane w każdym roku. Nowe stawki wynoszą:
* za używanie odbiornika radiofonicznego: * 5,65 zł miesięcznie * 11 zł za dwa miesiące * 16,30 zł za trzy miesiące * 32,20 zł za sześć miesięcy * 61 zł za rok;
* w przypadku korzystania z radia i telewizji: * 18,65 zł za miesiąc * 36,20 zł za dwa * 53,70 zł za trzy miesiące * 106,30 zł za pół roku * 201,40 zł za rok.
ROLNIK DOROBI DO RENTY
W Nowy Rok weszła w życie zmiana ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z nią rolnicy, którzy otrzymują rentę okresową, mogą do niej dorobić. Ale muszą to zgłosić w KRUS-ie. Przychody do 2.447,80 zł miesięcznie (70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) nie wywołają żadnych konsekwencji. Do 4.545,90 zł miesięcznie (130 proc.) - renta rolnicza zostanie zmniejszona o 528 zł. Przychody powyżej tej kwoty spowodują zawieszenie wypłaty części uzupełniającej tego świadczenia.
MELDUNEK
1 stycznia znikło wiele formalności. Już nie musimy najpierw wymeldować się w jednym urzędzie, aby móc zameldować się w drugim. - Wszystkie te czynności wykonamy w jednym urzędzie, z chwilą zameldowania się w nowym miejscu - wyjaśnia Małgorzata Woźniak, rzecznik Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Nowością jest wydłużenie - z czterech do 30 dni - terminu na zgłoszenie meldunku. Nie musimy podawać informacji o wykształceniu czy obowiązku wojskowym ani meldować się na pobyt czasowy, który nie przekracza trzech miesięcy. Turyści i wczasowicze nie muszą tego robić w ośrodkach wczasowych, a właściciele, dozorcy, administratorzy nieruchomości oraz zakładów pracy nie weryfikują wypełniania obowiązku meldunkowego przez mieszkańców czy pracowników.
Złagodzono procedury związane z wyjazdem za granicę. Wcześniej wyjeżdżający na dłużej niż trzy miesiące musieli zgłaszać ten fakt w biurze ewidencji ludności - obecnie taki obowiązek mają tylko ci, którzy wyjeżdżają na ponad pół roku.
PASZPORTY
Od 17 stycznia 2013 roku paszport (również tymczasowy) wyrobimy na terenie całego kraju. Nie będziemy jeździć do urzędu właściwego według miejsca zameldowania. Zrobimy to w dowolnym, najdogodniejszym dla nas punkcie paszportowym. - Oznacza to, że na przykład bydgoszczanin przebywający aktualnie w Warszawie będzie mógł wszystkie formalności związane z wydaniem nowego paszportu załatwić w tamtejszym urzędzie wojewódzkim - tłumaczy Bartłomiej Michałek, rzecznik prasowy wojewody kujawsko-pomorskiego. Gotowy dokument odbierzemy w tym samym urzędzie. Ale wniosek o wydanie paszportu (także tymczasowego) za granicą wciąż będziemy składać w konsulacie.
WAŻNE
Paszport tymczasowy będzie można wydać osobie, która potrzebuje go w nagłych przypadkach związanych z prowadzoną działalnością zawodową. Choćby w związku z nieplanowaną wcześniej podróżą służbową.
DO LEKARZA BEZ ZAŚWIADCZENIA
Dotąd każdy pacjent, który zgłaszał się po pomoc medyczną, musiał mieć przy sobie dokument potwierdzający jego prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Po 1 stycznia br. każdy może je potwierdzać - czy to w szpitalu, przychodni, czy w gabinecie lekarza - bez konieczności przedstawiania dodatkowych zaświadczeń. Wystarczy numer PESEL oraz dokument tożsamości. Może być nim dowód osobisty, paszport albo prawo jazdy. A w przypadku dzieci objętych obowiązkiem szkolnym, do ukończenia 18. roku życia - aktualna legitymacja szkolna. Ta zmiana ma związek z wejściem w życie systemu eWUŚ. To Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców. Umożliwia natychmiastowe potwierdzenie prawa pacjenta do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
DOBRA RADA
Zapamiętaj swój PESEL albo miej przy sobie dokument z tym numerem.
Jeżeli usłyszysz w rejestracji, że NFZ nie potwierdził Twoich uprawnień - a wiesz, że masz do nich prawo - możesz sam to zrobić. Na starych zasadach. Za pomocą dokumentów papierowych, np. zaświadczeniem z zakładu pracy, legitymacją emeryta lub rencisty czy też aktualnym zgłoszeniem do ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli nie masz ich przy sobie, NFZ informuje, że dopuszcza możliwość złożenia specjalnego oświadczenia.
BECIKOWE PO NOWEMU
Teraz obowiązuje kryterium dochodowe. Becikowe dostaną ci, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 1.922 zł miesięcznie. Jego wysokość można potwierdzić zaświadczeniem z urzędu skarbowego lub oświadczeniem. Według wyliczeń Ministerstwa Pracy po zmianach przepisów prawo do tego świadczenie utraci ok. 10 proc. rodzin.
UWAGA
Kryterium dochodowe obejmuje tylko dzieci urodzone po 1 stycznia tego roku.
Jeśli więc dziecko przyszło na świat jeszcze w ubiegłym roku, a rodzic teraz złoży wniosek o przyznanie becikowego, to zostanie rozpatrzony na starach zasadach - gdy pieniądze należały się każdemu świeżo upieczonemu rodzicowi. Można się o nie starać w ciągu 12 miesięcy od narodzin malucha. Wnioski składamy w urzędach miasta oraz w miejskich/gminnych ośrodkach pomocy społecznej.
DŁUŻEJ Z DZIECKIEM
* Obecnie urlop macierzyński wynosi 20 tygodni podstawowych i cztery dodatkowe. W przypadku ciąży mnogiej - od 31 do 37 tygodni oraz sześć dodatkowych.
* Od 1 września br. roku urlop macierzyński będzie wynosił pół roku (20 tygodni podstawowych i sześć dodatkowych lub osiem w przypadku ciąży mnogiej) i będzie go można wydłużyć o kolejne 26 tygodni.
ZAPAMIĘTAJ
Nowe prawo obejmie wszystkich, którzy 1 września będą mieli prawo do urlopu macierzyńskiego. Będą mogli go przedłużyć o kolejne pół roku.
1. Od 20 tygodnia urlopu pobieranie zasiłku macierzyńskiego będzie można łączyć z pracą zawodową - w wymiarze do połowy etatu. Wówczas wypłacana będzie połowa zasiłku.
2. Aby skorzystać z rocznego macierzyńskiego płatnego w wysokości 80 procent przez cały rok, trzeba będzie zadeklarować taką chęć na 14 dni przed planowaną datą porodu.
3. Jeśli ktoś nie zadeklaruje chęci korzystania z macierzyńskiego przez rok, będzie otrzymywał świadczenie w wysokości 100 procent przez pierwsze pół roku.
4. Drugą część urlopu będzie można wykorzystać dzieląc ją na trzy części - z ewentualną przerwą na powrót do pracy, ale tylko w ciągu pierwszego roku życia dziecka.
5. Rodzice będą mieli możliwość wymieniania się urlopem - również w jego dodatkowej części. Już teraz po 14 tygodniach matka może z niego zrezygnować na rzecz ojca.
WYCHOWAWCZY
1 września br. wejdą w życie również nowe rozwiązania dotyczące urlopów wychowawczych, dostosowując nasze prawo do wymogów UE.
* Zgodnie z nimi jeden z 36 miesięcy urlopu wychowawczego będzie obowiązkowo wykorzystany przez drugiego rodzica.
* Wychowawczy będzie mógł być wykorzystywany w pięciu częściach, a nie w czterech.
* Zostanie też podwyższony - z trzech do czterech miesięcy - wymiar urlopu, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców. Można go wziąć do ukończenia przez dziecko czwartego roku życia.
NOWY URLOP
Tak zwany urlop rodzicielski też pojawi się 1 września.
1. Wyniesie do 26 tygodni - niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.
2. Korzystanie z niego będzie możliwe wyłącznie bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
3. Będzie przysługiwał na równych prawach ojcu i matce.
4. Będzie można z niego skorzystać jednorazowo albo w częściach (maksymalnie trzech) - przypadających bezpośrednio jedna po drugiej. Żadna nie będzie mogła być krótsza niż osiem tygodni. Rodzice będą mogli wymieniać się nimi między sobą.
5. Rodzicielski będzie udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany co najmniej z czternastodniowym wyprzedzeniem.
UWAGA
Pracodawca będzie musiał uwzględnić ten wniosek.
6. Pracownica będzie mogła zadeklarować jeszcze przed przewidywaną datą porodu (co najmniej 14 dni), że zamierza korzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a następnie z urlopu rodzicielskiego (także w pełnym wymiarze). Wówczas wystarczy złożenie jednego wniosku.
WAŻNE
W takim wypadku zasiłek macierzyński w czasie urlopu rodzicielskiego oraz macierzyńskiego (również dodatkowego) wyniesie 80 procent podstawy wymiaru zasiłku.
7. Kobiety, które podejmą decyzję przed porodem i zmienią ją w trakcie pobierania zasiłku (zrezygnują z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego lub nie wykorzystają ich w pełnym wymiarze, a ojciec nie skorzysta z prawa do przysługujących w tym czasie zasiłków), otrzymają jednorazowe wyrównanie.
8. Gdy zasiłek macierzyński w okresie urlopu macierzyńskiego i dodatkowego będzie wynosił 100 procent, to w czasie urlopu rodzicielskiego - 60 procent.
6. Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego, dodatkowego macierzyńskiego oraz rodzicielskiego wyniesie 52 tygodnie (w przypadku urodzenia jednego dziecka) lub od 65 do 71 tygodni (w zależności od liczby dzieci w porodach mnogich).
WAŻNE
Te urlopy będą musiały być wykorzystywane bezpośrednio jeden po drugim
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
