Bibersteinowie nie tylko w Żarach

NIE TYLKO ŻARY NIE TYLKO TRZEBIEL

NIE TYLKO ŻARY NIE TYLKO TRZEBIEL

Swoją "biebersteinowską" przeszłość ma wiele lubuskich miejscowości. O Białowicach pisano po raz pierwszy w 1335, gdy właścicielami był ten ród. W 1455 Wacław Biberstein oddał w lenno Bieniów, a Brzostową, jako dożywocie, oddał Ulrich von Biberstein. Dłużkiem w 1643 władał Wilhelm, a Grabik Johann i Christoph von Biberstein oddali Schoenaichom. Do tego przeszłość Jesionnej, Koła, Brodów, Kożuchowa, Lubska, Olszyńca, Sieciejowa, Świbnej, Tucholi, Żarek Wielkich... I tak można wymieniać jeszcze długo. W końcu do nich należało całe państwo stanowe Żary - Trzebiel.

Bibersteinowie przejęli panowanie nad miastem w roku 1355. Pierwszym przedstawicielem tego rodu, który rządził w Żarach, był niejaki Fryderyk. Jego żoną była Jadwiga Pack, z którą miał dwóch synów - Jana i Ulryka. Pierwszy z nich, po śmierci Fryderyka, odziedziczył północną część ojcowizny wraz z Żarami. Jan III Biberstien okazał się władcą niezwykle zaradnym i energicznym. Wykształcony i obyty, wiedział dokładnie czego chce. Był przygotowany znakomicie do swojej roli, plany zdobywania kolejnych ziem konsekwentnie realizował. W rezultacie, pod jego rządami majątek żarskiej linii Biberstienów znacznie się poszerzył. W roku 1385 o Forst, w 1402 o Trzebiel i Lubsko.

Rozbudowali zamek

Powstałe tym samym ogromne księstwo, którym dość trudno było zarządzać w pojedynkę, w końcu podzielił pomiędzy trzech synów. Imiennik jego brata - Ulryk otrzymał Żary oraz Trzebiel i Lubsko, pozostałymi ziemiami (Frydland, Beeskow, Starkow i Forst) władali Jan IV i Wacław. Jan II po długich i pełnych sukcesów rządach zmarł w wieku 82 lat, w 1424 roku. Kilka lat później w odstępie zeszli ze świata także jego synowie - Urlyk i Jan IV. Syn ostatniego z wymienionych przejął schedę po swych przodkach - Wacław.

Wrodzony w swego dziadka kolejny władca z rodu Bibersteinów nie szczędził energii i pieniędzy na rozwój Żar i okolic. To właśnie on był inicjatorem rozbudowy zamku Dewinów, będącego dziś częścią całego kompleksu zamkowo - pałacowego. Rozmach z jakim rządził Wacław przyczynił się nie tylko do rozkwitu jego posiadłości i życia dworskiego, ale wpędził go także w długi. Doszło do tego, że musiał on oddać słynną posiadłość pod zastaw swoim wierzycielom. Odzyskał ją dopiero jego wnuk - Ulryk V, któremu udało się wykupić utracony przez dziadka majątek. Żarska linia Biberstienów wygasła wraz ze śmiercią Krzysztofa i Hieronima - synów Wacława. Pierwszy padł ofiarą epidemii czarnej ospy w 1551 roku, drugi zmarł nieco wcześniej w roku 1549. Obaj bezpotomnie.

Dobrze gospodarowali

PIES, JELEŃ I STRZŁY TO ŻARSKIE SYMBOLE

Dzisiejszy herb Żar łączy w sobie elementy związane z najważniejszymi rodami, które władały miastem. Na czterech polach znajdują się poszczególne symbole, i tak w lewym górnym rogu mamy czerwonego jelenia, którego wizerunek widniał na herbie Packów. Z prawej strony jest róg jelenia na złotym tle - taki sam, jaki znajdował się na herbie Bibersteinów. Z Promnitzami związane są dwa dolne pola. Na lewym mamy strzałę i gwiazdy - będące herbem rodowym, w prawym polu jest pies - klejnot rodowy. Wszystkie pola połączone są literą "W" pochodzącej z pieczęci sekretnej miasta pozostającej w użyciu do pierwszej połowy XVII wieku.

Czas kiedy Żary znalazły się w rękach Bibersteinów należał do wyjątkowych. Od XV wieku stały się one ośrodkiem Wolnego Państwa Stanowego Żary - Trzebiel. Przyczyniło się to do znacznego rozwoju gospodarczego i kulturalnego. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze cechy sukienników, farbiarzy, szewców, piwowarów, postrzygaczy, garncarzy, zdunów, cieśli. Bogacili się kupcy i rzemieślnicy. W roku 1421 rozwijające się miasto otrzymało prawo do bicia własnej monety.

Okres panowania Bibersteinów wpłynął korzystnie także na budownictwo. Powstawały w owym czasie niezwykle budowle, które miały charakter nie tylko reprezentatywny, ale także obronny. Wspomniany wyżej zamek to jeden z najważniejszych zabytków związanych z Bibersteinami. Trzykondygnacyjna budowla z charakterystyczną wieżą wznoszącą się nad południową częścią zamku musiała, w latach swojej świetności, robić niesamowite wrażenie.

W Trzebielu wieszano skazanych na śmierć

Trzebiel był częścią Wolnego Państwa Stanowego Żary - Trzebiel. Pierwsze wzmianki o samym mieście datuje się na rok 1301. Własnością rodu Bibersteinów stał się w 1402 roku. Prawa miejskie stracił tuż po II wojnie światowej. Do najważniejszych zabytków należy tu zameczek i wieża mieszkalna z XIV wieku. Ciekawostka jest fakt, że znajdują się tu również fragmenty szubienicy pochodzącej z XVI wieku. Na całym Dolnym Śląsku podobnych zabytków średniowiecznego sądownictwa jest zaledwie siedem. W Trzebielu można podziwiać także fragmenty murów miejskich z XIV wieku.

Tutaj warzono piwo przez wiele wieków

Cechy sukienników, płócienników, szewców, rzeźników powstawały w Żarach w wieku XIV, jak grzyby po deszczu. Bardzo dobrze rozwijał się przemysł piwowarski. Jednak monopoliści z Żar ucierpieli dość mocno, kiedy w 1521 roku prawo warzenia i sprzedaży piwa uzyskali także mieszkańcy okolicznych miejscowości - Mirostowic Górnych, Włostowa i Biedrzychowic. Na szczęście piwowarstwo jeszcze przez wiele wieków było ważną dziedziną żarskiego przemysłu. Browarów było w mieście sporo, a złocisty, chmielowy napój wytwarzano tutaj jeszcze w ubiegłym wieku.