Buty trekkingowe – podpowiadamy, jak wybrać obuwie do wypraw górskich

Buty trekkingowe, górskie, outdoorowe czy trapery – obuwie na górskie wędrówki musi mieć odpowiednie cechy. Oprócz tego, że zamiast zwykłych butów sportowych na szlak należy założyć dedykowany rodzaj butów, powinien być on dopasowany do sezonu i ukształtowania terenu. Buty w niższe góry buty mogą mieć cieńszą, a przez to wygodniejszą podeszwę. Na skalistych szlakach wysoko w górach niezbędne są trapery z grubszą i sztywniejszą podeszwą.

Zimą liczy się dobra izolacja termiczna traperów i ocieplenie w przypadku niskich temperatur czy całodobowego przebywania w terenie. Kluczowa jest też ich nieprzemakalność oraz wysoka cholewka, chroniąca przed śniegiem. Dobrze, gdy para na zimowe wędrówki ma też gumowe zabezpieczenie otaczające łączenie podeszwy z przyszwą, czyli otok, przydać się może także wzmocniony nosek.

Dłuższe buty trekkingowe są też jednak polecane na deszcz, a niezależnie od warunków i sezonu – wskazane w przypadku osób niewprawionych. Dłuższa cholewka zapewnia bowiem lepszą stabilizację stawu skokowego, a co za tym idzie – zmniejsza ryzyko skręcenia kostki na nierównym lub śliskim podłożu. Taka budowa buta jest też zalecana przy długim marszu i wyprawach z obciążeniem dużego plecaka.

W trekkingowych butach zimowych niezbędna będzie wewnętrzna membrana – warstwa porowatego materiału, który zatrzymuje wodę, ale nie parę wodną. Ponieważ przepuszcza wilgoć tylko w jedną stronę, umożliwia odprowadzanie wilgoci ze skarpetek zwłaszcza przy długotrwałej aktywności z zachowaniem ochrony przed opadami czy błotem.

Latem buty z membraną nie są niezbędne. Nie wentylują stopy tak skutecznie, jak w zimne dni, a mogą nawet utrudniać odprowadzanie potu. W ciepłym sezonie wskazane są bardziej przewiewne buty, które pomogą ograniczyć przegrzewanie się i puchnięcie stóp. Nie są jednak odporne na przemakanie.

Membrany nie ma też raczej w obuwiu niskim, które mają dzięki temu także lepszą oddychalność. Wiele modeli można zaimpregnować, co zapewni im pewien stopień wodoodporności. Obuwie trekkingowe bez cholewki jest często wygodniejsze i umożliwia zachowanie szybszego tempa marszu niż to dłuższe, ale dla wielu osób jest odpowiednie tylko na mniej stromym terenie i przy krótszych wyprawach.

Należy pamiętać, że droższe buty trekkingowe, które są polecane jako uniwersalne, mają szersze zastosowanie, ale mogą wcale nie być dobrym rozwiązaniem w każdej sytuacji, we wszystkich ekstremalnych temperaturach czy okolicznościach.

Przy wyborze butów trekkingowych warto zwrócić uwagę na ich bieżnik. Podeszwa ma zapewniać przyczepność w konkretnych warunkach, dlatego budowa jej spodu powinna być dopasowana do rodzaju szlaku. Inny bieżnik będzie miało obuwie idealne do wędrówki po kamienistym podłożu, a inny sprawdzi się w terenie leśnym.

Trapery na zimę powinny mieć podeszwę z bieżnikiem o głębokich wcięciach, wykonanym z materiał zachowującego elastyczność w niskiej temperaturze. Buty trekkingowe nadające się do chodzenia po lodzie są z kolei wyposażone w sztywną podeszwa umożliwiająca przyczepienie raków. Natomiast obuwie buty przeznaczone do wędrówki górskiej z elementami wspinaczki mogą mieć inną, wygodniejszą w takich warunkach budowę przedniej części buta.

W butach górskich często stosowane są też technologie zwiększające wygodę, jednak przy ich wyborze warto kierować się parametrami podstawowymi. Dlatego zawsze należy sprawdzić podaną przez producenta specyfikację modelu.

Buty na szlak górski powinny zapewniać odpowiednią amortyzację w konkretnym lub zróżnicowanym terenie. Pod tym względem ważna jest nie tylko podeszwa, ale też śródpodeszwa, czyli wstawka ze specjalnego, elastycznego tworzywa, zwykle piankowego. Jej obecność jest często widoczna przy granicy przyszwy. W butach o odpowiedniej budowie i pojemności często można też wymienić wkładkę na żelową. W ten sposób buty zapewnią lepsza ochrona stóp, kolan i bioder przed wstrząsami i urazami.

Podczas turystyka piesza w górach istotny jest ciężar obuwia – masywne trapery, które są niezbędne zimą, będą czynić marsz bardziej męczącym. Cięższe będą buty skórzane, niekoniecznie lepsze niż syntetyczne, ale te pierwsze bardziej wytrzymałe na wymagających wyprawach zimowych. Materiał powłoki nie ma jednak takiego znaczenia, gdy stosowana jest odpowiednia membrana. Lekkie buty górskie są polecane zwłaszcza latem, a taką minimalistyczną parę można też schować na zapas do plecaka.

Wygodne trapery powinny być dobrze dopasowane do konkretnej stopy. Odpowiednio wyprofilowana budowa wewnętrzna, w tym podparcie więzadeł podłużnych stopy, może znacznie zwiększyć komfort chodzenia, redukując wady stopy. Pomogą w tym także wkładki zrobione na zamówienie, którymi można zastąpić te fabryczne (powinny być wyjmowane). Zaleca się, by nawet przy nietypowych rozmiarach stóp nie wybierać modeli z oferty dla innej płci czy dla dzieci, gdyż obuwie męskie, damskie i dziecięce istotnie różnią się pod względem konstrukcji.

Niezmiernie ważny jest właściwy rozmiar taperów. Za małe uciskają stopę, utrudniają krążenie krwi w kończynie, mogą zniszczyć paznokcie. Zbyt duże obcierają skórę, powodując powstawanie bolesnych ran i pęcherzy, a przy tym nie zapewniają pewnego oparcia dla stopy.

Podobnie jak buty do biegania, te trekkingowe powinny być o co najmniej pół rozmiaru lub centymetra większe niż obuwie noszone na co dzień, ponieważ przy dłuższym chodzeniu stopa puchnie i zwiększa swoją objętość. Zaleca się przy tym, by mierzyć je wieczorem po aktywnym dniu albo bezpośrednio po co najmniej godzinnym spacerze.

Dodatkowo przy doborze rozmiaru butów trekkingowych trzeba uwzględnić miejsce na grubsze skarpetki, które są polecane, a wręcz wymagane w miejsce zwykłej pary z bawełny. Najlepiej, gdy również będą dedykowane aktywności górskiej, gdyż dzięki zastosowanym mieszankom materiałów, konstrukcji i rozwiązaniom zapewniają komfort chodzenia w trudnych sytuacjach na szlaku.

Bardzo ważną i często pomijaną kwestią jest to, że w nowych traperach trzeba pochodzić przed wyprawą w góry. Założenie pary prosto ze sklepu od razu na szlak grozi sytuacją, w której niedokładnie dopasowany but powoduje rany na stopach oraz przyczynia się do stawiania kroków w nienaturalny i niebezpieczny sposób, który powoduje także powstawanie bolesnych zakwasów w nieoczekiwanych miejscach ciała, które dodatkowo pogłębiają dyskomfort, a nawet niezdolność do dalszej wędrówki.